Είναι δεδομένο: δεν υπάρχει τίποτα πιο ξιπαστικό στον κινηματογραφικό κόσμο από το να φτιάχνει κανείς (υποκειμενικές) λίστες, πάρτε δύο (κουτιά) μελομακάρονα, ξαπλώστε στον καναπέ, σκεπαστείτε με μια κουβέρτα και πατήστε το play.
Λίγα «χιόνια» στη οθόνη- για να είναι σε πλήρη αρμονία μ’ αυτά που θα έπρεπε να πέφτουν έξω-, έπειτα μια παύση και μετά οι δέκα κορυφαίες Χριστουγεννιάτικες ταινίες ever από το Menshouse.
Σσσς, αρχίζει…
10) Love Actually, 2003, του Ρίτσαρντ Κέρτις
Ή, αλλιώς, “Αγάπη είναι…”. Ο Κέρτις συγκεντρώνει την αφρόκρεμα των Άγγλων ηθοποιών- με το βασιλιά του rom-com Χιου Γκραντ εννοείται παρόντα- και κινείται με την ίδια άνεση μεταξύ κωμωδίας, δράματος και ρομάντζου στις 8 ξεχωριστές ιστορίες που διαδραματίζονται την περίοδο των Χριστουγέννων στο Λονδίνο.
Τα απαραίτητα κλισέ του είδους είναι, φυσικά, αδύνατο ν’ αποφευχθούν, όμως όλα παρουσιάζονται με τόσο «ζεστό» τρόπο που όταν πέσουν οι τίτλοι τέλους θα διαπιστώσετε ότι love, actually, αυτή την ταινία.
9) A Christmas Story, 1983, του Μπομπ Κλαρκ
Ο εννιάχρονος Ράλφι προσπαθεί να πείσει τους γονείς του, τη δασκάλα του, ακόμα και τον ίδιο τον Άγιο Βασίλη πως το κατάλληλο δώρο για κείνον είναι ένα αεροβόλο.
Ο Πίτερ Μπίλινγκσλεϊ ερμηνεύει ιδεατά τον πιτσιρικά Ράλφι, η φωνή του ενήλικα αφηγητή «ντύνει» απ’ άκρη σ’ άκρη την οθόνη, το χιούμορ μιας αλλοτινής εποχής αποτελεί τροχοπέδη στις προσπάθειες που κάνει το μειδίαμα ν’ αφήσει το πρόσωπό μας και όταν, επιτέλους, όλη η οικογένεια καθίσει γύρω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο για ν’ ανοίξει τα δώρα, το βλέμμα του Ράλφι τη στιγμή που παραλαμβάνει το δικό του «αντικατοπτρίζει» την απόλυτη ευτυχία ενός παιδιού.
Αυτό δεν είναι, άλλωστε, το νόημα των Χριστουγέννων;
8) Christmas Vacation, 1989, του Τζερεμάια Τσέτσικ
Το “Τρελό Θηριοτροφείο” «υποκύπτει», όπως αναμενόταν, στον πειρασμό των Χριστουγέννων και το κάνει, εξυπακούεται, ξεχωριστά.
Ο ανυπέρβλητος παραμυθάς Τζον Χιουζ παραδίδει ακόμα ένα σεναριακό διαμάντι «ελαφριάς» κωμωδίας, ο Τσέβι Τσέις ερμηνεύει καλύτερα από ποτέ τον Κλαρκ Γκρισγουολντ- που έχει βάλει ως στόχο ζωής να φωταγωγήσει κάθε εκατοστό του σπιτιού του-, και τα γέλια δίνουν συνέχεια τη θέση τους στα γέλια, μέχρις ότου ν’ αντικατασταθούν από καινούρια γέλια.
Γιατί Χριστούγεννα, πάνω απ’ όλα, σημαίνει οικογενειακή θαλπωρή αναμεμειγμένη με διασκέδαση.
7) Bad Santa, 2003, του Τέρι Σβίγκοφ
Συνήθως οι μεταφράσεις στους τίτλους ξενόγλωσσων ταινιών από τις ελληνικές εταιρίες διανομής είναι ικανές να οδηγήσουν πολύγλωσσους ανθρώπους στο συστηματικό κόψιμο των φλεβών τους, όμως εδώ το (ελεύθερο) “Ο Άι- Βασίλης είναι λέρα”, πετυχαίνει διάνα: ο Μπίλι Μπομ Θόρτον είναι απλά ξεπεσμένη απόλαυση, ερμηνεύοντας με μοναδική μαεστρία έναν απατεώνα που κάνει τον Άγιο Βασίλη, με απώτερο στόχο να ληστέψει τα μαγαζιά στα οποία «εργάζεται». Φυσικά το πράγμα περιπλέκεται μόλις μπαίνει στη ζωή του ένας πιτσιρικάς και μια γυναίκα- την οποία, ως είθισται σε τέτοιες περιπτώσεις, ερωτεύεται.
Όχι η πιο συμβατική ταινία με θέμα τις γιορτές, όμως το γέλιο «ρέει» άφθονο ακόμα και μέχρι τη στιγμή που το φιλμ καταλήγει στο «μπερδεμένο», αν και καλοδεχούμενο, happy end.
6) Batman Returns, 1992, του Τιμ Μπάρτον
Αρκετά προτού ο Μπάρτον αρχίσει να πάσχει από τη νόσο της “δημιουργίας οπτικοακουστικών μετριοτήτων” που μας έδωσε φανταχτερές μπαρούφες όπως «Η Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων», ήταν ο πιο υπέροχα σκοτεινός σκηνοθέτης του κόσμου.
Το 1992 έκανε κάτι που σπανίως γίνεται στον κινηματογράφο με τη γοτθική επιστροφή του Μπάτμαν: παρέδωσε ένα σίκουελ ανώτερο της πρώτης ταινίας.
Διαδραματιζόμενο την περίοδο των Χριστουγέννων, με τον Πιγκουίνο και την Catwoman να αποτελούν τα ισχυρά χαρτιά, το “Returns” υπενθυμίζει πως οι γιορτές μπορεί να μην έχουν πάντοτε χρώμα κόκκινο και φωτεινό, αλλά ενίοτε και μαύρο.
Βέβαια, το μαύρο του Μπάτμαν που ερμηνεύει ο Κίτον είναι τόσο «τηλαυγές» που ισούται με όλα τα φωτεινά λαμπάκια του κόσμου.
5) The Nightmare before Christmas, 1993, του Χένρι Σέλικ
Η ταινία- σταθμός όλων όσων λατρεύουν να μισούν τα Χριστούγεννα, είναι ένα stop-motion animation, σκηνοθετημένο από τον Σέλικ- κι όχι από τον Μπάρτον όπως νομίζουμε όλοι μας (για την ακρίβεια το φιλμ βασίζεται σε μία ιστορία που έγραψε ο Μπάρτον).
Βέβαια, η σκοτεινή του ατμόσφαιρα κραυγάζει “Μπάρτον” από παντού: ο βασιλιάς της πόλης του Χάλοοουιν ανακαλύπτει την αντίστοιχη των Χριστουγέννων και, αδυνατώντας να καταλάβει πώς ακριβώς «λειτουργεί» η συγκεκριμένη γιορτή, τα κάνει, απλώς, μαντάρα.
Μνημειώδες μαύρο χιούμορ, εκπληκτικό σάουντρακ από τον Ντάνι Έλφμαν και το αψεγάδιαστο σχέδιο συνθέτουν ένα έργο που μολονότι στοχεύει το πρόσωπο των Χριστουγέννων, οι γροθιές του αποδεικνύονται τρυφερές σα χάδι.
4) Trading Places, 1983, του Τζον Λάντις
Ο Έντι Μέρφι δε συμμετείχε πάντοτε σε αριστουργήματα τύπου “Norbit” ή “Pluto Nash”- ταινίες που σε ανάγκαζαν να μιμηθείς τον Οιδίποδα και να τυφλωθείς οικειοθελώς για να σταματήσει το μαρτύριο του αμφισβληστροειδή-, αλλά κάποτε ξεδίπλωνε το αστείρευτο κωμικό του ταλέντο στο πλευρό του Νταν Ακρόιντ.
Σ’ αυτό το χριστουγεννιάτικο διαμάντι (τηρουμένων, εξυπακούεται, των αναλογιών) ένας ζητιάνος κι ένας εύπορος χρηματιστής αλλάζουν εν μία νυκτί θέσεις, εξαιτίας ενός στοιχήματος δύο εκατομμυριούχων.
Το αποτέλεσμα είναι, φυσικά, ξεκαρδιστικό, τα γκαγκ διαδέχονται το ένα το άλλο και όλ’ αυτά με φόντο το χριστουγεννιάτικο τοπίο της Αμερικής των ’80s. Αν είστε άνθρωπος που γελάει εύκολα θα το λατρέψετε. Αν είστε άνθρωπος που γελάει δύσκολα, απλά δείτε το για να μεταμορφωθείτε σε άνθρωπο που γελάει εύκολα.
3) Fanny och Alexander, 1982, του Ίνγκμαρ Μπέργκμαν
Το να κατατάσσεται- σε οποιαδήποτε λίστα, ανεξαρτήτως θέματος- ένα έργο του Μπέργκμαν στην τρίτη θέση, αποτελεί αδίκημα που θα έπρεπε να λογίζεται ως ποινικό και να τιμωρείται με ισόβιο αποκλεισμό από τις κινηματογραφικές αίθουσες.
Ο λόγος που το “Φάννυ και Αλέξανδρος” βρίσκεται τόσο «χαμηλά» έχει να κάνει με το γεγονός πως τα Χριστούγεννα, εν προκειμένω, δεν είναι το κύριο θέμα της ταινίας, αλλά μονάχα η αφορμή για να περιηγηθεί σε άλλα, συνθετότερα μονοπάτια, ο ανυπέρβλητος Σουηδός.
Εν έτει 1982 ο κορυφαίος σκηνοθέτης στα χρονικά του σινεμά παραδίδει το νιοστό πρώτο του αριστούργημα και γι’ ακόμα μία φορά φιλοσοφεί μεγαλειωδώς στο πανί.
Ο Μπέργκμαν αποδεικνύει και πάλι πως είναι ένας Μαγικός Φανός (ο τίτλος της αυτοβιογραφίας του) που δεν πρόκειται να σβήσει ποτέ.
Ποτέ.
2) It’s a Wonderful Life, 1946, του Φρανκ Κάπρα
Ένας αυτοκτονικός μπίζνεσμαν σώζεται από έναν άγγελο, ο οποίος αναλαμβάνει να του δείξει πώς θα ήταν η ζωή αν δεν είχε γεννηθεί και ο Φρανκ Κάπρα μας διηγείται ένα ανάλαφρο οικογενειακό δράμα που όσο περνά η ώρα εξελίσσεται στην πιο feel good ταινία που έχουμε παρακολουθήσει ποτέ.
Ο Τζέιμς Στιούαρτ και η Ντόνα Ριντ συνθέτουν ένα πρωταγωνιστικό δίδυμο από αυτά που χαράσσονται στο μυαλό με ανεξήγητο νοητό μελάnι, ο Κάπρα μας βάζει όλους σε σκέψεις σχετικά με το ποια είναι αυτά που πραγματικά αξίζουν να μας απασχολούν και λεπτό με το λεπτό το “Μια υπέροχη ζωή” πετυχαίνει το στόχο του: να γίνει ένα υπέροχο- αλήθεια, τόσο υπέροχο- φιλμ.
1) Home Alone, 1990, του Κρις Κολόμπους
Η ύβρις- το να μένει, δηλαδή, πίσω ένας Μπέργκμαν κι ένας Κάπρα για χάρη μιας ανάλαφρης οικογενειακής κωμωδίας- θα μπορούσε να επιφέρει ακόμα και τη μήνι των κινηματογραφικών Θεών, όμως η «ασυλία» που παρέχει η απόλυτη Χριστουγεννιάτικη ταινία παραγράφει το αδίκημα εν ριπή οφθαλμού.
Ο σκανδαλιάρης μπόμπιρας που κρύβεται μέσα στο ενήλικο κορμί του σεναριογράφου Τζον Χιουζ σπάει τα δεσμά και φέρνει στο φως όσα αστεία και (ενίοτε εύκολη) συγκίνηση μπορούν να χωρέσουν μέσα σε 103 λεπτά, ενώ ο πρωταγωνιστής Μακόλεϊ Κάλκιν- ο πιτσιρικάς που μένει μόνος του στο σπίτι για τις γιορτές- κερδίζει αυτομάτως, με ένα του μόλις βλέμμα, τη συμπάθειά μας.
Ο Κέβιν Μακάλιστερ είναι ο πιο σατανικά γλυκός οχτάχρονος του κόσμου, κατατροπώνει με ξεκαρδιστικό τρόπο τους ληστές που προσπαθούν να μπουν στο σπίτι του και λίγο πριν το φινάλε αντιλαμβάνεται πως τα Χριστούγεννα είναι πολύ πιο όμορφα αν τα περνάς με τους δικούς σου ανθρώπους.
Αν το σώμα σας δεν αποτελείται από μηχανικά μέρη και η καρδιά σας δεν είναι από ατσάλι, τότε αυτός ο ξεχωριστός πιτσιρικάς θα βρει τον τρόπο να την ξεκλειδώσει και να φωλιάσει εκεί για λίγο.
Και μετά για λίγο περισσότερο.
Για όσο υπάρχουν Χριστούγεννα.