Η «απάτη» που «έμπλεξε» τους Αμερικανούς στην παγίδα του Βιετνάμ

Η αρχή του τέλους για τις ΗΠΑ

Βρισκόμαστε στην «καρδιά» του καλοκαιριού του 1964 και το θερμόμετρο δεν ανεβαίνει μόνο κυριολεκτικά στις ΗΠΑ. Η εμπλοκή των ΗΠΑ στο Βιετνάμ κλιμακώνεται και η ιστορία αποδίδει ευθύνες για αυτό στον Λίντον Τζόνσον.

Ο πρόεδρος των ΗΠΑ χρεώνεται με το περίφημο «Ψήφισμα του Κόλπου Τονκίν», με το οποίο εξασφαλίζει την έγκριση του Κογκρέσου ώστε να είναι ο μόνος που θα αποφασίζει για τον τρόπο με τον οποίο θα διαχειριστεί την παρουσία των στρατιωτών του μερικές χιλιάδες μίλια μακριά, στην Νοτιοανατολική Ασία.

Οι ερευνητές θεωρούν πως τα γεγονότα που οδήγησαν τον Τζόνσον σε αυτή την κίνηση είναι τουλάχιστον ελεγχόμενα, ενώ άλλοι είναι μάλλον πεπεισμένοι πως ειδικά στο δεύτερο από αυτά, υπάρχουν σκιές και αμφιβολίες, φτάνοντας στο σημείο να κάνουν ευθαρσώς λόγο για εξαπάτηση του λαού και του ίδιου του Κογκρέσου.

Στις 2 και στις 4 Αυγούστου δυνάμεις  του Βορείου Βιετνάμ επιτίθενται σε πλοία των ΗΠΑ που εκτελούν ενέργειες ηλεκτρονικής κατασκοπείας, με αποτέλεσμα να χτυπηθεί το USS Maddox, ανοιχτά του Κόλπου Τονκίν. Μια ενέργεια που αμφισβητήθηκε από πολλούς, καθώς ο συσχετισμός μεγεθών στην θάλασσα ήταν συντριπτικά υπέρ των Αμερικανών και μια τέτοια κίνηση από την πλευρά των Βιετκόνγκ ισοδυναμούσε με αυτοκτονία.

Επιπλέον νερό στον μύλο της αμφισβήτησης έριξε το γεγονός ότι τα ραντάρ δεν είχαν δείξει συγκέντρωση πλοίων του εχθρού, ενώ, αντίθετα, όσοι θεωρούν ότι δεν υπήρξε τίποτα ύποπτο στα δύο χτυπήματα προτάσσουν τηλεφωνικές συνομιλίες στα ανώτατα επιτελεία σύμφωνα με τα οποία ο ίδιος ο Χο Τσι Μινχ είχε δώσει σαφείς εντολές για επιθέσεις στην θάλασσα.

Όποια κι αν είναι αλήθεια πίσω από το γεγονός, η ιστορία έγραψε ότι ο Λίντον Τζόνσον απάντησε με τρόπο που άλλαξε για πάντα τον βαθμό εμπλοκής των ΗΠΑ στο Βιετνάμ. Στις 5 Αυγούστου διατάσσει βομβαρδισμούς, τον οποίο γνωστοποιεί στον αμερικανικό λαό με διάγγελμα την στιγμή που συμβαίνει. Αμέσως μετά απευθύνεται στο Κογκρέσο και παίρνει την έγκριση που του λύνει από εκείνο το σημείο και μετά τα χέρια. Εξουσιοδοτείται προκειμένου να διαχειρίζεται όπως εκείνος νομίζει το στράτευμα χωρίς να απαιτείται το «ΟΚ» από κανέναν άλλο πυλώνα της αμερικανικής Δημοκρατίας.

Αν και αρχικά χρησιμοποίησε αυτές τις διευρυμένες εξουσίες για μικρής και περιορισμένης κλίμακας αεροπορικές επιδρομές, μέσα στο 1965 άλλαξε την στάση του στέλνοντας και επιπλέον χερσαίες δυνάμεις ως στήριξη στο Νότιο Βιετνάμ.

Το παράδοξο της υπόθεσης είναι πως κατά καιρούς ο Τζόνσον είχε εκφράσει την αντίθεσή του σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο, ενώ αρκετοί σύμβουλοί του τον είχαν προειδοποιήσει σχετικά με την δυσκολία του εγχειρήματος. Ακόμη και για μια υπερδύναμη σαν τις ΗΠΑ δεν θα ήταν καθόλου εύκολο να συντηρήσουν εκατοντάδες χιλιάδες στρατιώτες στην άλλη άκρη του κόσμου και μάλιστα σε έναν πόλεμο το διακύβευμα του οποίου ο ίδιος δεν θεωρούσε ιδιαίτερα σημαντικό για τον συσχετισμό δυνάμεων στην περιοχή.

Μπορεί ο Κένεντι να κέρδισε περίοπτη θέση στην Ιστορία ως ένας από τους πλέον δημοφιλείς και αγαπητούς προέδρους, αλλά η αλήθεια είναι πως το δικό του μερίδιο ευθύνης είναι μεγαλύτερο για τον πόλεμο που κόστισε τελικά στις ΗΠΑ όχι μόνο πολλές ανθρώπινες ζωές, αλλά και την ίδια την τιμή της.

Ο JFK είχε ήδη δεσμευτεί έναντι του Νοτίου Βιετνάμ πως θα έμενε στο πλευρό του σ’ αυτόν τον αιματηρό εμφύλιο, ενώ είχε ήδη στείλει Αμερικανούς ως συμβούλους και εκπαιδευτές του στρατού. Επιπλέον, ήταν απολύτως ενήμερος για το πραξικόπημα που είχε ως αποτέλεσμα την δολοφονία του προέδρου της χώρας Ντιεμ και την πλήρη αποσταθεροποίησης της περιοχής.

Όταν ο ίδιος ο Κένεντι έχασε την ζωή του, κληρονόμησε στον Τζόνσον όχι μόνο την θέση του, αλλά και την «καυτή πατάτα» του Βιετνάμ. Ο νέος πρόεδρος βρέθηκε εγκλωβισμένος σε μια κατάσταση που δεν είχε υπολογίσει πως θα αντιμετώπιζε ποτέ. Ο φόβος πως μεγάλη μερίδα της αμερικανικής κοινής γνώμης θα θεωρούσε λιποταξία την απομάκρυνση του στρατού από το Βιετνάμ, χρονιά εκλογών, τον έκανε να αναθεωρήσει τις αρχικές θέσεις του και να απομακρυνθεί από την ρητορική του ότι δεν θα έστελνε «την νεολαία της χώρας να πεθάνει στην άλλη άκρη του κόσμου».

Αντίθετα, σκλήρυνε την στάση του, κλιμάκωσε την αμερικανικό βαθμό εμπλοκής και τελικά το «Ψήφισμα του Κόλπου του Τονκίν» ιστορικά αποδείχτηκε πως ήταν η αρχή του τέλους για την παρουσία των ΗΠΑ στο Βιετνάμ.