Parc des Princes, 28 Μαΐου του 1938, τελικός Κυπέλλου Γαλλίας. Η Μετς ισοφαρίζει 6 λεπτά πριν το φινάλε και στη συνέχεια διαμαρτύρεται για πέναλτι που δεν δίνεται υπό την πίεση των παικτών της Μαρσέιγ στον διαιτητή. Στην παράταση η Ολιμπίκ με 2-1 κατακτά τον 5ο τίτλο της ιστορίας της και ένας 17χρονος των Les Grenats δεν μπορεί να κρύψει την απογοήτευσή του όταν δίνει το χέρι του στον πρόεδρο της Γαλλίας, Αλμπέρ Λεμπρύν. Μερικά χρόνια αργότερα, ο Μαρσέλ Μίλερ θα καταλάβει πόσο σχετικό πράγμα είναι η απογοήτευση στη ζωή, καθώς έζησε από κοντά τον τρόμο των στρατοπέδων συγκέντρωσης του Νταχάου κατά τη διάρκεια του 2ου Παγκοσμίου Πολέμου…
Γεννήθηκε στο Μόρσμπαχ τον Μάρτιο του 1926, σε ένα χωριό κοντά στα σύνορα. «Στο τέλος του δρόμου τελειώνει η Γερμανία» σύμφωνα με τον αθλητικό δημοσιογράφο της εποχής, Αντρέ Ιχ, από τα γραπτά του οποίου σώζεται σε τεράστιο βαθμό αυτή εδώ η ιστορία.
Ο Μίλερ έπαιζε στην ΑΣ Φόρμπαχ, στα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα, πριν συμβεί ό,τι συνήθως σε αυτές τις περιπτώσεις. Η Μετς, η μεγαλύτερη ομάδα της περιοχής, τον εντόπισε και τον απέκτησε αφού ο πιτσιρικάς έπαιζε καλή μπάλα. Έκανε ντεμπούτο στο top-level το 1934, σε μια εποχή που συνέπεσε με την έλευση των πρώτων επαγγελματιών στο ποδόσφαιρο και άπαντες συμφωνούσαν για το ταλέντο του. Στα 17 υπέγραψε το πρώτο του συμβόλαιο.
«Όσοι τον είχαν δει έλεγαν ότι έχει εκπληκτικά χαρακτηριστικά και ότι αν δεν υπήρχε οι πόλεμος θα είχε παίξει σίγουρα στην Εθνική Γαλλίας» γράφει ο Ισχ. Βασικά, θα μπορούσε όντως να έχει παίξει αφού κλήθηκε στους Τρικολόρ, όμως όταν έμαθε ότι προοριζόταν για αναπληρωματικός, απέρριψε την κλήση.
Ένα ακόμα εμπόδιο στην προσπάθεια του Μίλερ να κάνει το επόμενο βήμα, ήταν ο πρόεδρος της Μετς, Ρέιμοντ Χερλόρι, ο οποίος δεν επέτρεψε τη μεταγραφή του στην Ρέισινγκ Κλαμπ ντε Παρί, μια ομάδα που έκανε τα πάντα για να πάρει το wonderkid στη γαλλική πρωτεύουσα.
Μέσα σε όλα ήρθε και ο πόλεμος να διαλύσει εντελώς την καριέρα του Μίλερ. Στις αρχές του 1940, κατετάγη στο 162ο Σύνταγμα Πεζικού και μαζί με κάποιους συμπαίκτες του έφυγε για το μέτωπο. Όμως μετά από λίγες μόλις εβδομάδες, στις 10 Μαΐου, τα γερμανικά πάντσερ πέρασαν μέσα από το Βέλγιο και σε λιγότερο από έναν μήνα διέλυσαν τον γαλλικό στρατό. Ο Μίλερ έγινε αιχμάλωτος πολέμου στο Σαιν-Ντιέ, όμως μερικούς μήνες μετά, ελευθερώθηκε, επειδή ήταν από την Λωρραίνη και είχε θεωρηθεί Γερμανός.
Όταν το Τρίτο Ράιχ κατέλαβε την Αλσατία και την Μοζέλ παρά την συμφωνημένη ανακωχή, οι κάτοικοι βρέθηκαν μπροστά σε ένα πολύ σκληρό δίλημμα: να αποδεχθούν το ναζισμό ή να εξοριστούν. Από τους 180.000 ανθρώπους που έφυγαν από την Λωρραίνη, οι 70.000 δεν επέστρεψαν ποτέ. Όπως είναι εύκολα κατανοητό, ο πόλεμος κλόνισε τον κόσμο του ποδοσφαίρου.
«Ήταν μια περίοδος πολύ πιο δύσκολη απ’ ότι φαινόταν. Οι ομάδες της Αλσατίας έπαιζαν με τις γερμανικές, υπό το βλέμμα του τοπικού επικεφαλής των Ναζί. Η Ρεντ Σταρ του Στρασβούργου μεταμορφώθηκε σε ομάδα των SS και σε αυτήν εντάχθηκαν πολλοί προκειμένου να βρουν δουλειά, δεδομένου ότι ο επαγγελματισμός δεν υπήρχε στην Ναζιστική Γερμανία. Ακόμα και ο Φριτς Κέλερ, διεθνής με την Γαλλία, έπαιξε εκεί» είναι το γραπτό που σώζεται από τον Άλφρεντ Γούολ.
«Είναι πραγματικά δύσκολο να το συλλάβει αυτό κάποιος σήμερα» λέει ο Αντρέ Ιχ. «Ο Φριτς Βάλτερ, μελλοντικός αρχηγός της Γερμανίας και Παγκόσμιος Πρωταθλητής το 1954, ήταν στρατιώτης στην Λωρραίνη και αγωνίστηκε σε κάποια ματς με έναν τέτοιο σύλλογο, την Θίονβιλ». Η μπάλα πήρε και την ομάδα του Μίλερ, Μετς, η οποία επίσης μετονομάστηκε για να μπορέσει να συμμετάσχει στις διοργανώσεις που δημιουργήθηκαν.
Την ίδια στιγμή, ο ίδιος ο Μίλερ είχε πολύ πιο σοβαρά προβλήματα. Το 1942, άνδρες κάθε ηλικίας επιστρατεύτηκαν κυρίως για το ανατολικό μέτωπο και ανάμεσα σε αυτούς ήταν 30.000 από την Μοζέλ. Πολλοί από αυτούς δεν είχαν καμία πρόθεση να υπηρετήσουν τον ναζισμό και προσπάθησαν να δραπετεύσουν ενώ άμεσα σχηματίστηκαν διάφορα αντάρτικα δίκτυα. Ο Μίλερ, αφού αρνήθηκε να καταταγεί και δεν έδωσε το παρών στο συμβούλιο που πρόχειρα δημιουργήθηκε, αποφάσισε να στηρίξει τις ελπίδες του σε ένα από αυτά τα δίκτυα.
Όμως όταν κάνεις σχέδια…
Στις 18 Μαρτίου του 1943 πιάστηκε από την Γκεστάπο στην Νοβεάν και αφού ήταν λιποτάκτης, τα χειρότερα τον περίμεναν. Αρχικά φυλακίστηκε στην Μετς, όμως το ναζιστικό καθεστώς είχε βρει την τέλεια ευκαιρία παραδειγματισμού προς τους υπόλοιπους. Ο Μίλερ έζησε την κόλαση των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Πρώτα μεταφέρθηκε στο Στούτχοφ και από εκεί στο Νταχάου. Το χειρότερο μέρος για να υπάρξει κανείς, εκεί όπου οι ιστορικοί εκτιμούν ότι 40.000 δολοφονήθηκαν.
Εκεί, σε ένα από τα μέρη που μέχρι σήμερα μυρίζουν θάνατο, ο Μίλερ δεν άφησε τον εαυτό του να πέσει σε απόγνωση και να παραδοθεί πνευματικά και σωματικά. «Στο Νταχάου» γράφει ο Ιχ, «προσπάθησε να μείνει σε καλή φυσική κατάσταση. Κάποιοι Λουξεμβουργιανοί που τον είχαν σε εκτίμηση όταν ήταν στην Μετς, τον αναγνώρισαν. Τους είχαν στείλει να δουλεύουν στις κουζίνες, οπότε εκείνος είχε πρόσβαση σε λίγο περισσότερο φαγητό. Ήταν το πιο σημαντικό πράγμα να καταφέρεις να αντέξεις, περιμένοντας το τέλος του πολέμου».
Ο γιος του, Γκαστόν, Μίλερ, θα πει: «Είδα στην τηλεόραση έναν παλιό αντάρτη που τον ευχαρίστησε εγκάρδια γιατί του έσωσε τη ζωή όταν μοιράζονταν τις επιπλέον μερίδες από το φαγητό του. Χωρίς εκείνον δεν θα τα είχαν καταφέρει».
Δύο χρόνια αργότερα, στις 19 Απριλίου του 1945, ο Μίλερ, μαζί με άλλους αιχμαλώτους, ελευθερώθηκε από την Έβδομη Μεραρχία Πεζικού των ΗΠΑ. Επέστρεψε στην Λωρραίνη στις 8 Μαΐου, τη μέρα που η Ναζιστική Γερμανία παραδόθηκε. Όπως έχει μεταφέρει ο γιος του, από εκείνο το σημείο και μετά μίλησε πολύ λίγες φορές για την απίστευτη εμπειρία του, ενώ ο Iχ το επιβεβαίωσε. «Τα έμαθα όλα από τους άλλους». Το 1959 πήρε Μετάλλιο Ανδρείας και το 1963 μπήκε στην Λεγεώνα της Τιμής.
Ο Μίλερ ήταν ξανά ελεύθερος, όμως ό,τι έζησε εκεί τον άλλαξε για πάντα…
Η Μετς πλέον έπαιζε υπό την προστασία της Γαλλικής Ομοσπονδίας και την πρώτη σεζόν μετά την απελευθέρωση στη μεγάλη κατηγορία δεν υπήρχε υποβιβασμός. Οι πρώην συμπαίκτες του τον παρακαλούσαν να επιστρέψει στην ομάδα, όμως μάταια. Ο Μίλερ είχε πάρει την απόφαση να εγκαταλείψει για πάντα το επαγγελματικό ποδόσφαιρο.
Για ό,τι έκανε κατά τη διάρκεια του Πολέμου, του προσφέρθηκε δουλειά γραφείου στο εμπορικό τμήμα των ορυχείων άνθρακα της Λωρραίνης. Εργάστηκε εκεί μέχρι το 1976, όταν και βγήκε στη σύνταξη.
Δεν παράτησε εντελώς το ποδόσφαιρο, καθώς συνέχισε να παίζει αλλά σε ερασιτεχνικό επίπεδο [Μέρλεμπαχ 1945-1949] και το 1946 ήταν ο μόνος μη επαγγελματίας που κλήθηκε σε ομάδα επίλεκτων της Λωρραίνης. Με την Μέρλεμπαχ κατέκτησε διάφορα τοπικά Κύπελλα και μάλιστα έφτασε μαζί της στους 32 του Κυπέλλου Γαλλίας. Στη συνέχεια έπαιξε με την ΑΣ Φόρμπαχ από το 1949 μέχρι το 1952, όταν και έριξε τίτλους τέλους στα 36 του.
Αφού κρέμασε παπούτσια, επέστρεψε στο σπίτι του και αποτέλεσε σημαντική προσωπικότητα για την πόλη του στην οποία ήταν Δήμαρχος για 20 χρόνια [1953 – 1983]. Στις 8 Ιουνίου του 1993, σε ηλικία 77 ετών ο Μίλερ έφυγε από τη ζωή, όμως η εκπληκτική ιστορία του που αποτελεί μάθημα ζωής για όλους μας, θα βρίσκεται για πάντα εδώ…