Η Σουηδία είναι η χώρα που από το ξέσπασμα της πανδημίας έχει σχεδόν μονοπωλήσει τους τίτλους στα διεθνή Μ.Μ.Ε. για τον τρόπο αντιμετώπισης της, ωστόσο φαίνεται ότι η περίπτωση μιας άλλης σκανδιναβικής χώρας είναι ακόμα πιο ενδιαφέρουσα.
Η Φινλανδία έχει 90% λιγότερα θύματα από τη Σουηδία βάσει πληθυσμού, ενώ η οικονομία της κατέγραψε σημαντικά μικρότερη ύφεση. Το ποσοστό μολύνσεων, έστω και αν έχει αυξηθεί, όπως σχεδόν σε όλες τις χώρες τις τρεις τελευταίες εβδομάδες, παραμένει από τα χαμηλότερα στην Ευρώπη.
Η Φινλανδία των 5,5 εκατ. κατοίκων έχει 343 θανάτους από covid-19 και 9.379 επιβεβαιωμένα κρούσματα. Η ύφεση της οικονομίας στο δεύτερο τρίμηνο του 2020 σε σχέση με το πρώτο ήταν της τάξης του 3,2%, πολύ χαμηλότερο απ’ ότι αυτό της Σουηδίας (8,6%), η οποία ως γνωστόν απέφυγε τα μέτρα περιορισμού. Οι ειδικοί αναζητούν τους λόγους για την επιτυχία της Φινλανδίας και ένας από αυτούς ήταν ότι επέβαλε γρήγορα lockdown, όχι όμως καθολικό και όχι μακράς διάρκειας. «Το lockdown δεν ήταν ποτέ απόλυτο και επίσης ανοίξαμε σχετικά γρήγορα για το καλοκαίρι. Αυτό ίσως εξηγεί τον μικρότερο αντίκτυπο στην οικονομία», δήλωσε στους «Financial Times» ο επικεφαλής του υγειονομικού τμήματος, Μίκα Σάλμινεν.
Συμπλήρωσε ότι ενώ η Σουηδία είχε μια πιο ωφελιμιστική προσέγγιση, το Σύνταγμα της Φινλανδίας δίνει έμφαση στο ότι «η προστασία της ζωής και της υγείας είναι πολύ ψηλά στις αρμοδιότητες της κυβέρνησης».
Μια μεγάλη διαφορά ανάμεσα στη Φινλανδία και άλλες χώρες είναι ότι εστιάζει στην προετοιμασία και στο πώς να αντιδρά σε περιόδους «εθνικής έκτακτης ανάγκης». Είναι απόρροια της εμπειρίας του 1939-40, όταν κλήθηκε να πολεμήσει κατά της Σοβιετικής Ένωσης και έγραψε μια εποποιία στα πεδία των μαχών, προξενώντας βαρύτατες απώλειες στον Κόκκινο Στρατό και παραχωρώντας τελικά πολύ μικρότερο ποσοστό εδαφών απ’ αυτό που προσέβλεπε ο Στάλιν.
«Η Φινλανδία έχει μακρά παράδοση στο να ανταποκρίνεται σε κρίσεις και οι άνθρωποι τείνουν να ενώνονται όταν προκύπτει τέτοια. Αυτό που ήταν αξιοσημείωτο όταν εφαρμόστηκαν οι περιορισμοί ήταν οι αλλαγές στη συμπεριφορά του πληθυσμού», δήλωσε ο Πέκα Νουόρτι, καθηγητής επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Τάμπερε, επισημαίνοντας ότι «οι κοινωνικές επαφές των ανθρώπων μειώθηκαν κατά 75%».
«Μια πανδημία είναι πραγματικά καθρέφτης της λειτουργίας και της οργάνωσης μιας ολόκληρης κοινωνίας στο σύνολό της», πρόσθεσε.
Ο νόμος για την προετοιμασία της χώρας αναφέρεται ρητά σε πανδημίες και ενεργοποιήθηκε για πρώτη φορά μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιπλέον τα αποθέματα ιατρικού και προστατευτικού υλικού ήταν τέτοια που προκάλεσαν τη… ζήλια άλλων χωρών που αντιμετώπισαν τεράστιες ελλείψεις. Σε αυτές τις χώρες συγκαταλέγεται ακόμα και η Σουηδία, που είναι ξακουστή για το σύστημα Υγείας της.
«Το επίπεδο προετοιμασίας της Φινλανδίας είναι απλά πολύ μπροστά απ’ ό,τι θα μπορούσαμε να ονειρευτούμε στη Σουηδία. Είναι φυσικό όταν έχεις ένα γείτονα όπως η Ρωσία και έχεις πολεμήσει εναντίον του», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Άντερς Τέγκνελ, επικεφαλής επιδημιολόγος της Σουηδίας.
Το πιο δραστικό μέτρο ήταν η απομόνωση της περιοχής, συμπεριλαμβανομένης της πρωτεύουσας του Ελσίνκι, που εμπόδισε την είσοδο και έξοδο των ανθρώπων από τα σύνορά της για αρκετές εβδομάδες. Προκειμένου να αποφύγει την καραντίνα, η Φινλανδία εφάρμοσε τα αυστηρότερα κριτήρια στην Ευρώπη για τους επισκέπτες από το εξωτερικό. Από την άλλη, για να μετριαστεί το πλήγμα στην οικονομία, τα καταστήματα και οι δημόσιες συγκοινωνίες παρέμειναν ανοιχτά και χωρίς απαγόρευση κυκλοφορίας (όπως και σε Δανία, Νορβηγία).
Παράλληλα, αυξήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό η ικανότητα της χώρας στην ιχνηλάτηση των επαφών. Το προσωπικό που είναι υπεύθυνο για την ανάλυση των στοιχείων και τον εντοπισμό των υποψήφιων ασθενών υπερδιπλασιάστηκε, ενώ η σχετική εφαρμογή ιχνηλάτησης χρησιμοποιείται από περίπου τα 2/5 του πληθυσμού.
Στο οπλοστάσιο της οι σκύλοι – ανιχνευτές
Η Φινλανδία πρωτοπορεί πλέον παγκοσμίως και στην ανίχνευση του ιού. Μια ομάδα από 15 σκύλους και 10 χειριστές τους εκπαιδεύονται για τη δουλειά αυτή στη Φινλανδία από εθελοντές, υπό την αιγίδα μιας ιδιωτικής κτηνιατρικής κλινικής. «Αυτό που είδαμε στην έρευνά μας είναι ότι οι σκύλοι εντοπίζουν την ασθένεια πέντε ημέρες προτού οι ασθενείς αναπτύξουν οποιοδήποτε κλινικό σύμπτωμα (!)», δήλωσε στο Reuters η Άννα Χιλμ-Μπγιόρκμαν, εξειδικευμένη στην κλινική έρευνα για τα ζώα συντροφιάς και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο πανεπιστήμιο του Ελσίνκι.
Στο εν λόγω τεστ, ο επιβάτης σκουπίζει τον λαιμό του με μια γάζα, την τοποθετεί σε ένα δοχείο και μετά τη μεταφορά του σε ένα άλλο δωμάτιο, ο σκύλος το μυρίζει και βγαίνει αμέσως το αποτέλεσμα.
Σε πρώτη φάση είναι σε εξέλιξη ένα πιλοτικό πρόγραμμα στο αεροδρόμιο Ελσίνκι-Βάνταα. Οι εκπαιδευμένοι σκύλοι οσμίζονται δείγματα από επιβάτες που καταφτάνουν εκεί, ενώ παράλληλα εφαρμόζονται και οι πιο συνηθισμένες μέθοδοι διαγνωστικών τεστ. Λόγω του ότι η αποτελεσματικότητα των σκύλων δεν έχει αποδειχθεί σε συγκριτικές επιστημονικές μελέτες, οι επιβάτες που ζητούν εθελοντικά να κάνουν τεστ, λαμβάνουν οδηγίες να κάνουν και ένα τεστ με επίχρισμα για να επιβεβαιωθεί το αποτέλεσμα. Την ίδια ώρα δημιουργείται με αυτό τον τρόπο και η βάση δεδομένων για το ποσοστό επιτυχίας των σκύλων.
Περί τούτου πάντως η Χιλμ-Μπγιόρκμα δεν έχει καμία αμφιβολία: «Είναι εξαιρετικοί για αυτή τη δουλειά. Πλησιάζουμε ευαισθησία 100%». Ο αντιδήμαρχος της Βάνταα, Τίμο Αρονκίτο, προέβλεψε ότι στο μέλλον είναι «δυνατόν να περιφέρονται αυτοί οι σκύλοι ανάμεσα στους επιβάτες όπως γίνεται με τους σκύλους των τελωνείων»..
Μεταξύ των σκύλων είναι και ο διάσημος Κόσι, που ταξίδεψε στη Φινλανδία από την Ισπανία, όπου είχε ειδικευτεί στην ανίχνευση καρκίνων, λαμβάνοντας το status του «διασώστη».