Κάτι που μάθαμε για τα καλά εδώ στην Ελλάδα στην περίοδο της οικονομικής ύφεσης και δη από το 2010 μέχρι και το 2014, είναι ότι υπάρχει μια μερίδα ανθρώπων και ένα κομμάτι της οικονομίας που εμφανίζει ευκαιρίας.
Αυτό το τρόπον τινά θέσφατο δεν άλλαξε σε αυτή την ακόμα μεγαλύτερη σε ένταση κρίση που βιώνει ο πλανήτης από τον περασμένο Ιανουάριο λόγω του κορωνοϊού.
Παρά το ότι η πανδημία ρήμαξε την αγορά του Airbnb και ώθησε αναγκαστικά τους ιδιοκτήτες ακινήτων βραχύχρονης μίσθωσης να αναθεωρήσουν, στον τομέα των μεσιτικών και πιο συγκεκριμένα στο κομμάτι της αγοράς/ενοικίασης, έχουν υπάρξει διαφοροποιήσεις που ευνοούν ως επί το πλείστον τους αγοραστές/νοικιαζόμενους.
Η πρώτη μεγάλη αλλαγή αφορά στο μέγεθος των σπιτιών που αναζητούνται περισσότερο, αφού οι επαναλαμβανόμενες περίοδοι lockdown με υποχρεωτική τηλεργασία, δημιουργούν την ανάγκη ύπαρξης ενός χώρου στο σπίτι που θα ενδείκνυται για δουλειά.
Είναι ένα γεγονός πως πάρα πολλοί γονείς που εργάζονται από το σπίτι, δεν μπορούν να αποδώσουν απρόσκοπτα με τα παιδιά τους που μπορεί στον ίδιο χώρο να κάνουν τηλεκπαίδευση. Έτσι, παρατηρείται αυξημένη ζήτηση σε διαμερίσματα και κατοικίες που προσφέρονται για τηλεργασία.
Παράλληλα, υπάρχει μια κατηγορία ανθρώπων που έχουν ανάγκη τον έξτρα χώρο για να τελέσουν εκεί τη δουλειά τους, ώστε να μη μείνουν άπραγοι και χωρίς εισόδημα. Επαγγελματίες όπως οι personal trainers, χρειάζονται έναν χώρο για online sessions, κάτι που σε περιοχές πιο κεντρικές θα αύξανε το κόστος, μα σε περιοχές της Αττικής όπως Καπανδρίτι, Παιανία, Ζούμπερι κλπ. δημιουργεί ευκαιρίες για πωλητές και αγοραστές.
Ευκαιρία και ταυτόχρονα επιστροφή σε ένα φαινόμενο του παρελθόντος είναι κι αυτό που διαφαίνεται να συμβαίνει με αυξητικές τάσεις σε περιοχές της Ελλάδας, ιδίως πλησίον της Αττικής, που αποτελούσαν παραδοσιακά προορισμούς για χειρερινές αποδράσεις.
Σύμφωνα με το ethnos.gr, σε περιοχές όπως τα Καλάβρυτα ή η Αράχωβα εντοπίζεται μια διάθεση να «καπαρωθούν» σπίτια για τη χειμερινή σεζόν εξ ολοκλήρου με στόχο να χρησιμοποιηθούν ως εξοχικά για τριήμερες αποδράσεις ή και για διαμονή σε περιόδους lockdown.
Αυτό συνέβαινε αρκετά μέχρι το 2010, να ενοικιάζονται δηλαδή κατοικίες για το διάστημα της χειμερινής σεζόν, αλλά είχε εκλείψει λόγω της οικονομικής κατάστασης. Η οικονομική κατάσταση δεν είναι βέβαια ούτε τώρα στα καλά της, αλλά υπάρχουν κάποιοι που μπορούν να αντέξουν το έξοδο ενός εξοχικού με ενοίκιο, ενώ σημειώνεται και μια μείωση στις τιμές.
Έτσι, με 5-12.000 ευρώ, ανάλογα το σπίτι, μπορεί κανείς να αποκτήσει εξοχικό σε δημοφιλείς προορισμούς και να περάσει εκεί την καραντίνα, όπου αναμφίβολα είναι πολύ διαφορετική η αίσθηση του περιορισμού των μετακινήσεων.
Εκτός από τα θετικά, υπάρχουν και τα αρνητικά, αφού το πρώτο lockdown αναπροσάρμοσε την συνηθισμένη διαδικασία με την οποία ξεκινούσε την φοιτητική του ζωή κάποιος που σπούδαζε μακριά από τον τόπο κατοικίας του.
Οι μισθώσεις σπιτιών από φοιτητές έχουν μειωθεί δραματικά, τόσο από νέους φοιτητές όσο κι από τους ήδη υπάρχοντες. Ειδικά στην δεύτερη περίπτωση έχουμε το φαινόμενο φοιτητές που βρίσκονται στο 2ο έτος και πάνω, να ενώνουν τα έξοδα τους μαζί με συμφοιτητές-φίλους και να ξενοικιάζει ο ένας από τους δύο για να συγκατοικήσουν. Η υποχρεωτική τηλεκπαίδευση μάλιστα σε αυτό το lockdown δημιουργεί δεύτερες σκέψεις σε οικογένειες που είχαν προχωρήσει σε μίσθωση, ώστε να αναθεωρηθούν οι όροι ή να γίνει διακοπή της μίσθωσης.
Εκτός από το κομμάτι της κατοικίας, μεγάλες αλλαγές παρουσιάζονται και στην ενοικίαση-αγορά επαγγελματικών χώρων. Καθώς το εμπόριο στρέφεται σε μεγάλο βαθμό στην online αγορά και το delivery, γίνεται αναγκαίο για πολλές επιχειρήσεις να διαθέτουν μεγαλύτερο αποθηκευτικό χώρο (logistics) και όχι μόνο σε σημεία μακριά από την Αθήνα όπως συνέβαινε προ πανδημίας, αλλά και εντός της πόλης.
Απαραίτητο καθίσταται επίσης κάποια μαγαζιά να μειώνουν ή να τερματίζουν σταδιακά τη λειτουργία του χώρου τους και να μεταφέρουν όλη τους τη δράση στον ψηφιακό κόσμο με τη δημιουργία e-shops για online παραγγελίες. Αυτή η μεταστροφή έχει αλλάξει και τις ανάγκες αλυσίδων καφέ, οι οποίες από εκεί που ήθελαν χώρους σε κεντρικά σημεία περιοχών της Αθήνας για να εξυπηρετούν κόσμο που θα έρθει να κάτσει, στρέφονται τώρα σε πιο φθηνούς χώρους σε μη κεντρικά σημεία, μιας και ο τζίρος τους γίνεται πια από take away και delivery.
Αυτό σημαίνει και αλλαγές στην κατάρτιση μιας μεγάλης μερίδας των εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα, αφού θα πρέπει να απορροφηθούν στη διαχείριση των e-shops, της εξυπηρέτησης πελατών και των τηλεφωνικών παραγγελιών και φυσικά του delivery. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό ότι στο delivery φαγητού έχουν αυξηθεί αρκετά οι μέσοι όροι ηλικίας, με πολλούς 50+ να στρέφονται σε αυτή τη λύση επιβίωσης.
Τέλος, έχει εμφανιστεί και μια μετατόπιση στη δομή των εργασιακών χώρων. Το αμερικάνικο πρότυπο μέχρι τις αρχές του 2000 επέβαλλε πολλά γραφεία και διαχωρισμό των υπαλλήλων με κουβούκλια. Αυτό καταργήθηκε και δημιουργήθηκαν open place γραφεία, όπου εργαζόμενοι στο ίδιο department βρίσκονταν πρακτικά στο ίδιο γραφείο. Τώρα, δεδομένου ότι δεν είναι πολλές οι επιχειρήσεις που διαθέτουν τον χώρο για να εφαρμόσουν αποστάσεις μεταξύ των εργαζομένων κι επειδή δεν έχει μακρινό ορίζοντα το rotation 3-2/2-3, ενδέχεται να επανέλθουμε σε διαχωριστικά plexiglass.