Αν αυτή τη στιγμή κάναμε μια μίνι έρευνα στο δρόμο σε 100 άτομα και τους ρωτούσαμε τι γνωρίζουν για το εμβόλιο της Astrazeneca, τότε οι 95 στους 100 θα ανέφεραν όσα έχουν ακούσει για τις θρομβώσεις και ότι είναι ένα επικίνδυνο εμβόλιο.
Κι είναι λογικό γιατί αυτές τις προσλαμβάνουσες έχουμε, όχι μόνο εσείς οι αναγνώστες-τηλεθεατές-ακροατές, αλλά κι εμείς οι εργαζόμενοι στον τομέα της επικοινωνίας και πληροφόρησης.
Αυτό συμβαίνει γιατί όταν εμφανίζεται μια περίπτωση θρόμβωσης (που είναι πολύ πιθανόν να συνέβαινε ακόμα και αν γινόταν το εμβόλιο), της δίνουμε πολύ μεγαλύτερο χώρο στη σελίδα-δελτίο-πρώτη εικόνα, σε σχέση με το κομμάτι της αποτελεσματικότητας.
Αναμφίβολα, τόσο οι δημοσιογράφοι όσο και οι πολίτες δεν έχουμε το ρόλο της επιστημονικής διακρίβωσης και πιστοποιημένης γνώσης των δεδομένων. Αυτός είναι ο ρόλος του κράτους και της επιστημονικής ομάδας που διαθέτει, να μας εξηγήσουν δηλαδή με σαφήνεια τα οφέλη και τις ζημίες. Ακόμα βέβαια κι αν το κάνουν αυτό, αν πράξεις τους πέραν των εμβολίων έχουν αποδειχθεί ανεπαρκείς, τότε ούτε η σαφής ενημέρωση αρκεί.
Ως προς το εμβόλιο της Astrazeneca και συνολικά τα εμβόλια, ένα κράτος καλείται να σταθμίσει τις προτεραιότητες του σε επίπεδο υγείας των πολιτών και οικονομίας. Μπορεί να ακούγεται κυνικός αυτός ο συνδυασμός, αλλά είναι η αλήθεια.
Το εμβόλιο της Astrazeneca έχει το εξής πρόβλημα: παρουσιάζει, σύμφωνα με τα στατιστικά, ιδίως στη Βρετανία όπου χρησιμοποιείται κατά κόρον, μια θανατηφόρα θρόμβωση στο 1 εκατομμύριο εμβολιασμένων. Αυτή η αντιστοιχία είναι αριθμός που σε όποια έρευνα και να γίνει, όσο χρόνο και να πάρει αυτή η έρευνα, είναι εξίσου απίθανο να εμφανιστεί.
Επομένως στο ζύγι κέρδους-ζημίας, από τη μία έχουμε ενδεχόμενο ενός νεκρού ανά εκατομμύριο κι από την άλλη, σε περίπτωση που δεν γίνει ο εμβολιασμός με τα διαθέσιμα εμβόλια Astrazeneca, χάνεται χρόνος στην προσπάθεια αναχαίτισης και τα αντίστοιχα επιδημιολογικά νούμερα είναι οι 30.000 νεκροί ανά εκατομμύριο. Η διαφορά είναι το δίχως άλλο τέτοια που δεν επιτρέπει να υπάρχει αμφιβολία για τη χρήση του Astrazeneca.
Μια τέτοια ανάγνωση, περιέχει επίσης κυνισμό και δεν είναι υποχρεωμένοι οι πολίτες να την κάνουν. Οι πολίτες οφείλουν να πράττουν κατά το δοκούν κι αν πιστεύουν ότι δεν υπάρχει χώρος ούτε για μια χαμένη ζωή, με αυτό θα πορευτούν.
Είναι όμως χρέος ενός κράτους να στήσει τον επικοινωνιακό μηχανισμό για τους πολίτες ώστε να αντιληφθούν τις πιθανότητες και να ζυγίσουν καλύτερα τι επιθυμούν να θυσιάσουν και τι όχι.
Το ίδιο ακριβώς χρέος έχει και η Astrazeneca και κάθε εταιρεία που φτιάχνει εμβόλιο. Γιατί αυτό είναι το πρόβλημα της ταχύτατης παραγωγής και διάθεσης των εμβολίων, ότι οι εταιρείες θαμπώθηκαν από το ενδεχόμενο κέρδος και ξέχασαν να θωρακίσουν και επικοινωνιακά το προϊόν τους. Η Astrazeneca κατόρθωσε να φτιάξει σε χρόνο- ρεκόρ ένα αποτελεσματικό και ασφαλές εμβόλιο με το μικρότερο κόστος. Κέρδισε τη δύσκολη μάχη και έχασε την εύκολη. Να θωρακίσει το προϊόν της και να εξηγήσει στον κόσμο ότι δεν έχει λόγο να φοβάται. Να δώσει να καταλάβουν όλοι ότι ο κίνδυνος είναι απειροελάχιστος και αντιμετωπίσιμος και να μην αφήσει τους… γιατρούς του ίντερνετ να απαξιώσουν το εμβόλιο δημιουργώντας κλίμα αβεβαιότητας στο κοινό.
Τα επιστημονικά δεδομένα προς το παρόν δε μπορούν να διαψεύσουν ούτε να αποπροσανατολίσουν. Όσο καθυστερεί ο εμβολιασμός, τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος παραπάνω νεκρών. Όσο πιο γρήγορα γίνει, τόσο μειώνεται ο κίνδυνος τόσων νεκρών και πάμε στο ποσοστό 1/1.000.000.
Ο Άντριαν Χιλ, ο διευθυντής του Ινστιτούτου Τζένερ του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, ανέφερε μιλώντας στο Reuters ότι «μπορεί να χρειαστεί πολύς χρόνος, μπορεί και όχι, για να το καταλάβουμε. Πιστεύω ότι θα μπορέσουμε να το κάνουμε σχετικά γρήγορα και ευελπιστώ ότι θα βρούμε έναν τρόπο ανοσοποίησης ή μια προσέγγιση που θα παρακάμπτει τελείως αυτό το ζήτημα. Αλλά χρειάζεται να μάθουμε περισσότερα πριν από αυτό».
Αν αυτά τα αντικειμενικά δεδομένα δεν καταστούν εναργή στο ευρύ κοινό, τότε καμία Astrazeneca δεν πρόκειται να έχει το χρόνο να εξετάσει τους κινδύνους και να μπορεί να διορθώσει ό,τι διορθώνεται ή έστω να ανιχνεύσει τη ρίζα του προβλήματος.
Μετά από ένα χρόνο πανδημίας και τόσους νεκρούς, πρέπει κάποιος να εξηγήσει στις εταιρείες ότι δεν παίρνει κανένα κράτος να καθυστερήσει άλλο τους εμβολιασμούς και να ρισκάρει τις εκατόμβες νεκρών. Κι αυτό το σενάριο παραμένει στο τραπέζι όσο ο κόσμος που φοβάται, αρνείται να κάνει το Astrazeneca, εφόσον αυτό είναι διαθέσιμο στο εκάστοτε κράτος, και περιμένει μια νέα παρτίδα της Moderna, της Pfizer ή οποιοδήποτε άλλο εγκριθεί κάποια στιγμή.