Ο τουρισμός βρίσκεται σε τρομερή άνθιση κι αυτό δε συμβαίνει μόνο στην Ελλάδα κατά τη θερινή περίοδο. Συμβαίνει σε πάρα πολλές πόλεις της Ευρώπης και δη του νότου. Βαρκελώνη, Βενετία, Ντουμπρόβνικ ελέω Game of Thrones, Ναντ και Νίκαια είναι μερικά παραδείγματα.
Για να το δώσουμε πιο σχηματικά, αυτές οι πόλεις είναι οι αντίστοιχες «Σαντορίνη» για τις χώρες τους. Κι αφού φτάσαμε στο διά ταύτα, την Σαντορίνη, ας μείνουμε σε αυτήν. Ένα νησί που δε χρειάστηκε και δε θα χρειαστεί ποτέ να δώσει λεφτά για διαφήμιση. Διαφημίζεται μόνο από την ύπαρξη του κι από την τάση της κάθε ετήσιας καμπάνιας του ΕΟΤ να το έχει πρώτη μούρη.
Καλό το ηλιοβασίλεμα, καλά τα λευκά σπιτάκια, καλό το ηφαίστειο, αλλά κάποια στιγμή κι αυτά κουράζουν. Κι αν για τους τουρίστες δεν θα πάψουν να είναι ελκυστικά, για τους ντόπιους και το νησί θα έπρεπε να είναι ήδη κουραστικά. Αυτό γιατί μιλάμε για ένα νησί 25-26.000 κατοίκων που δέχεται κάθε χρόνο κοντά στο 1.5 εκατομμύριο επισκέπτες.
Αν βάλουμε κάτω τους αριθμούς, τότε η Σαντορίνη των 9 μηνών τουρισμού, έχει στις αυξημένες τουριστικές περιόδους ως και 130.000 ανθρώπους να βρίσκονται ταυτόχρονα στο νησί. Υπερπληθυσμός, τρομερή πυκνοκατοίκηση, συνωστισμός. Βάλτε όποια λέξη θέλετε και θα έχετε πέσει μέσα. Κι αυτά τα νούμερα αφορούν τους τουρίστες των περισσότερων της μιας ημέρας.
Στην εξίσωση πρέπει να μπουν και οι τουρίστες που περνάνε από το νησί στο πλαίσιο κρουαζιέρας και προσαράζουν σε κάποια παραλία, κατεβαίνουν για λίγες ώρες και φεύγουν.
Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μάντης ή να κάνει τρομερή έρευνα για να το διαπιστώσει πως το νησί πλέον δεν μπορεί να αντέχει αυτόν τον κόσμο. Οι λόγοι είναι πολλοί.
Τουρίστες δέχονται ξενάγηση στη Νέα Καμμένη το 2011. Από τότε ο αριθμός της εικόνας έχει αυξηθεί ως και 350%.
Πρώτον, εξόντωση των ντόπιων. Οι περισσότεροι δουλεύουν στον τουρισμό. Αν υποθέσουμε ότι το νησί δέχεται και καμιά 10αρια χιλιάδες τη θερινή σεζόν για εποχιακή εργασία, μιλάμε για περίπου 30 χιλιάδες ανθρώπους που καλούνται να εξυπηρετήσουν τον σχεδόν 5πλάσιο αριθμό. Αυτό σημαίνει ένα τρίμηνο με ελάχιστα ως καθόλου ρεπό και μια υπερπροσπάθεια με στόχο να ικανοποιηθεί κάθε τουρίστας.
Αντιλαμβάνεται κανείς ότι με τέτοιο πληθυσμό τους τρεις μήνες του καλοκαιριού, αυξάνονται κατά 4 και 5 φορές οι απαιτήσεις σε νερό, ηλεκτρική ενέργεια, κάθε λογής απόθεμα. Τέτοια επάρκεια για να γίνει εφικτή φέρνει εξάντληση σε κάποια άλλη περιοχή ή δημιουργεί υπεραυξημένες απαιτήσεις από τους προμηθευτές. Το πόσιμο νερό δεν φτάνει πια για τους ντόπιους, ενώ καταναλώνεται ορισμένες φορές άσκοπα και το εμφιαλωμένο. Παράλληλα, ο ηλεκτρισμός που απαιτείται αυξάνεται στο 60 και 70%.
Αύξηση παρατηρείται και στην απαράδεκτη παράδοση του παστουρώματος με πολλά γαϊδουράκια να επιβιώνουν μετά βίας στο τέλος της βαριάς θερινής περιόδου.
Κι αν αυτά μοιάζουν προβλήματα που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο μπορούν να λυθούν, το συνολικό ζήτημα του νησιού φαντάζει με φαύλο κύκλο. Κι αυτό γιατί η αυξημένη ζήτηση για διαμονή δημιουργεί ανάγκη για εύρεση καταλυμάτων. Αν δεν υπάρχουν, θα πρέπει να χτιστούν. Το νησί έχει μπουκώσει τα τελευταία χρόνια από εργολαβική δραστηριότητα με το ποσοστό δόμησης να ανέβηκε 5 φορές. Από 3.500 σπίτια σήμερα έχουμε πάει στα 16.000 περίπου. Τα περισσότερα προφανώς στη μορφή της βραχυχρόνιας μίσθωσης.
Αυτά τα σπίτια δε φύτρωσαν, ούτε χτίστηκαν σε κάποια άλλη διάσταση. Αφαιρέθηκε μέρος του φυσικού τοπίου για να ανεγερθούν. Και δεν ανεγέρθηκαν μόνο σπίτια. Χτίστηκαν μικρές ξενοδοχειακές μονάδες συνώνυμες του luxury. Με δικό τους εστιατόριο και πισίνα. Κι αυτά τη θέση κάποιου χώρου έπρεπε να πάρουν. Το φυσικό τοπίο όμως είναι ο λόγος που έχει τέτοια προσέλευση το νησί.
Άρα η τόσο ραγδαία ζήτηση θα οδηγήσει σε μερικά χρόνια, σε πολύ μειωμένη ζήτηση και σε μαρασμό. Για παράδειγμα, όλοι θέλουν να δουν το ηλιοβασίλεμα στην Καλντέρα. Τι να απολαύσεις όμως αν είσαι πιο στριμωγμένος κι από το Privilege και σε περιτριγυρίζουν φωτογραφικές, selfie sticks, ενώ σε τυφλώνουν/καλύπτουν την ακοή σου και τα αδιάκοπα φλας; Προσωπικά απορώ που έχει ακόμα τέτοια ζήτηση το νησί από τους Έλληνες.
Όλη η παραπάνω κατάσταση διώχνει τους ανθρώπους που θα μείνουν στο νησί κι όταν πέσει το ηλιοβασίλεμα. Δηλαδή τους ντόπιους. Για ποιον λόγο ένας νέος να μένει στο νησί πέρα από τη δουλειά τη θερινή σεζόν;
Πού θα βρει αρχικά σπίτι δικό του να μείνει, όταν όλα έχουν πάει το ενοίκιο επίτηδες 3 και 4 φορές πάνω λόγω ζήτησης ή δεν τολμάνε καν να το νοικιάσουν για μόνιμη διαμονή, αφού ξέρουν ότι τα 500 και 600 ευρώ του ενοικίου μπορούν να τα βγάλουν μέσω AirBnb μέσα σε μία, άντε δύο μέρες.
Μέσα σε όλα αυτά βάλτε και το ότι η Σαντορίνη και γενικά τα περισσότερα ελληνικά νησιά δεν διαθέτουν τις υποδομές για να επαναφέρουν τη ζωή τους μετά τη λαίλαπα από τις ορδές τουριστών. Είναι σαφές πως με τέτοιο τουρισμό, δεν μπορεί να αποφευχθεί η ρύπανση των δρόμων, των παραλιών, των δασών. Έστω το 10% να μην σεβαστεί το νησί, η ζημιά είναι δύσκολα επανορθώσιμη.
Στη Βενετία που είναι και μια πόλη που αντιμετωπίζει έντονα τον κίνδυνο να βουλιάξει με την άνοδο της θερμοκρασίας και της στάθμης των θαλασσών, οι τοπικές αρχές τοποθέτησαν μπάρες εισόδου κι εξόδου γύρω από την παλιά πόλη για να ελέγξει την ταυτόχρονη παρουσία τουριστών. Είναι αυτό ένα μέτρο που θα μπορούσε να εφαρμοστεί στη Σαντορίνη; Ίσως. Χρειάζονται όμως πολλά περισσότερα…