Αλήθεια είναι πως των περισσότερων από εμάς η επαφή με τα Ψαρά περιορίζεται στο ιστορικό γεγονός της καταστροφής τους από τους Τούρκους το 1824 και το περίφημο επίγραμμα του Διονύσιου Σολωμού. «Στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη/ Περπατώντας η Δόξα μονάχη…», γράφει ο εθνικός μας ποιητής τιμώντας τη μνήμη των νεκρών Ελλήνων. Οι οποίοι είχαν εργαστεί σκληρά για να κάνουν τον τόπο τους μια μεγάλη ναυτική δύναμη της εποχής. Τολμώντας έτσι να τα βάλουν με την Οθωμανική Αυτοκρατορία προκειμένου να κερδίσουν την ελευθερία τους. Με διασημότερο τέκνο αυτής της γης τον Κωνσταντίνο Κανάρη.
Ελάχιστοι είναι αυτοί που ξέρουν κάτι παραπάνω γι’ αυτό το νησί των 40 τ.χλμ. που βρίσκεται βορειοδυτικά της Χίου. Εν πολλοίς δηλαδή συνιστά μια σχολική ανάμνηση – και τίποτε περισσότερο. Κακώς πολύ κακώς, αλλά και… ευτυχώς. Καθώς αποτελεί ένα (παρεξηγημένο) μέρος που διατηρεί την αυθεντικότητά του. Για λίγους, αυτούς που ξέρουν να εκτιμούν το γνήσιο, το ανόθευτο, το ήσυχο. Χωρίς να αλλοιώνεται στο χώρο και στο χρόνο, χωρίς να χαμπαριάζει από high season και trendy «πασαρέλες».
Εδώ δεν έχει beach bar που ο DJ «βαράει» μέχρι το ξημέρωμα. Εδώ δεν έχει λεφούσια τουριστών που τρέχουν να ανεβάσουν φωτογραφίες στα social media για να μαζέψουν like. Εδώ σου μιλάει η παράδοση. Και η ομορφιά, η ανόθευτη τέτοια. Αρκεί βέβαια να μην είσαι λάτρης του πράσινου – τα Ψαρά είναι για τους φαν των ξερών τοπίων. Μια βραχώδης, ανάγλυφη κουκίδα στο Αιγαίο Πέλαγος που κατοικείται από 400 ανθρώπους. Συγκεντρωμένους σε έναν και μόνο οικισμό, με φόντο την περίφημη Μαύρη Ράχη.
Με περισσότερες όμως από 40 παραλίες για να διαλέξεις αυτή που σου ταιριάζει – αν μπορέσεις βέβαια, είναι δύσκολο να επιλέξεις το καλό από το καλύτερο! Πανέμορφες, παρθένες, αυτές οι παραλίες είναι μικροί ναοί χαλάρωσης και ηρεμίας. Με άμμο ή με βότσαλο, αλλά πάντα με διαυγή, κρυστάλλινα νερά που αναζωογονούν ψυχή και σώμα.
Οι πιο γνωστές εξ αυτών βρίσκονται στο δυτικό κομμάτι του νησιού, το ανατολικό είναι πιο άγριο. Πιο κοντά στον… πολιτισμό, είναι το Κατσούνι ή Κατσούνης, με τη φαρδιά αμμουδιά, τα ρηχά νερά και τους λάτρεις του beach volley. Αρκετά κοντά βρίσκεται ο ήρεμος κολπίσκος της Αγίας Κυριακής. Ακολουθεί η ολόχρυση αμμουδιά της Μεγάλης Άμμου με ρηχά, πεντακάθαρα νερά και αρμυρίκια για σκιά. Η παραλία Λαζαρέτα είναι η πιο δημοφιλής όλων, με την αφράτη άμμο της, τα διάσπαρτα αρμυρίκια και την εκπληκτική θέα στη Μαύρη Ράχη να κάνουν τη διαφορά.
Η Σπιτάλια είναι η πιο εξωτική παραλία του νησιού, τα νερά είναι απόλυτα διαυγή και τα βοτσαλάκια ολόλευκα. Εκεί θα βρεις κι ένα ιστορικό κτίριο του 18ου αιώνα. Λειτούργησε ως λοιμοκαθαρτήριο για τους ναυτικούς που γύριζαν από μακρινά ταξίδια. Έμεναν εκεί προληπτικά καραντίνα. Η λέξη Σπιτάλια άλλωστε, συνιστά παραφθορά της αγγλικής hospital.
Η παραλία Λήμνος είναι η μεγαλύτερη σε μήκος, έχει άμμο και βότσαλο και καταγάλανα νερά, είναι και πολύ εύκολα προσβάσιμη. Στη νοτιότερη παραλία των Ψαρών, το Φανάρι, φτάνει κανείς μέσω ενός βατού χωματοδρόμου. Στη βορειοδυτική πλευρά, η παραλία Φτελιό, παρόλο που είναι πανέμορφη και εύκολα προσβάσιμη, δεν προτιμάται ιδιαίτερα – κακώς. Λίγο νοτιότερα, βρίσκονται οι παραλίες Αρχοντίκι και Λάκκα – μία από τις ομορφότερες των Ψαρών αλλά ευάλωτη, δυστυχώς, στο βοριά. Ο βοτσαλωτός Κάτω Γιαλός έχει πεντακάθαρα νερά, άφθονη φυσική σκιά και ρομαντική διάθεση. Τέλος, επιβάλλεται μια εκδρομή στα Αντίψαρα και τη μαγευτική παραλία της Ψιλής Άμμου, η οποία συγκαταλέγεται στις ομορφότερες της Ελλάδας – θα καταλάβεις αμέσως το γιατί…
Να σταθούμε επίσης στην κουζίνα του νησιού, μπουκιά και συχώριο! Ψάρια, θαλασσινά, θα φας πολύ και καλά. Αξίζει να δοκιμάσεις αστακό ψητό στα κάρβουνα και αστακό τηγανητό με σκορδαλιά. Να τιμήσεις επίσης το τοπικό μέλι, θα πάρεις κάμποσα βαζάκια μαζί σου, φεύγοντας. Το ίδιο ισχύει και για το λεγόμενο γλυκό του γάμου, γνωστό και ως άσπρο γλυκό, για τα οποία τα Ψαρά φημίζονται. Στα must και το πεντανόστιμο ντόπιο κατσικάκι γεμιστό στο φούρνο – σπεσιαλιτέ του νησιού.
Το μόνο, ας το πούμε, αρνητικό των Ψαρών; Δεν έχει πολλά καταλύματα. Οπότε ειδικά στην καρδιά του Αυγούστου θα ζοριστείς πολύ να βρεις κάπου να μείνεις – αν βρεις. Από την άλλη, αυτό ακριβώς είναι και η γοητεία του μέρους. Πολλές κλίνες, πολύς κόσμος. Λίγες κλίνες, λιγότερος κόσμος. Απλά και ωραία (πράγματα)!