Όσοι από εσάς παρακολούθησαν στην ΕΡΤ τη μίνι σειρά μυθοπλασίας «Βαρδιάνος στα σπόρκα» (2021), θα αισθανθείτε πιο οικεία με το αφιέρωμα.
Το Κυπαρίσσι δεν το γνωρίζουν οι περισσότεροι. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν αξίζει να ενημερωθούν για τα χαρίσματά του. Και μόνο που βρίσκεται στη Λακωνία, οι πιθανότητες να μην χαρακτηριστεί ωραίο είναι λίγες.
Πρόκειται για ένα μικρό χωριό που στέκει στη βορειοανατολική πλευρά του νομού, ανήκει στη δημοτική ενότητα του Ζάρακα και υπάγεται διοικητικά στον δήμο Μονεμβασίας. Το Μυρτώο Πέλαγος απέχει μερικά βήματα. Παράλληλα, αποτελεί ορειβατικό προορισμό, δεδομένου ότι… κρύβεται κάτω από τον Πάρνωνα.
Σε αυτό το μέρος βρισκόταν η αρχαία πόλη Κύφαντα (εκ του «κύφος» που σημαίνει «κύρτωμα», λόγω της μορφολογίας της περιοχής με τις απότομες χαράδρες, τα βουνά και τους λόφους), ενώ το όνομα συναντάται για πρώτη φορά στο έργο «Λακωνικά» του περιηγητή Παυσανία, κατά τον 2ο αιώνα.
Ξεχώριζε για ένα από τα σημαντικότερα Ασκληπιεία, δηλαδή θεραπευτήρια του αρχαίου κόσμου. Οι ασθενείς έμπαιναν σε υδάτινες γούρνες λαξευμένες στον βράχο. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Αταλάντη χτύπησε με το δόρυ της το σημείο και άρχισε να αναβλύζει νερό. Επίσης, σε ιερό σπήλαιο δέσποζε το μαρμάρινο άγαλμα του Ασκληπιού.
Τα Κύφαντα χτίστηκαν σε 100 μέτρα υψόμετρο από τη θάλασσα για να είναι προστατευμένα από τους πειρατές. Αναφέρεται ότι το 1435 ο Φράνκο Νέρο Ατσαουόλι (δούκας της Αθήνας) υπήρξε ο ιδιοκτήτης της περιοχής. Φτάνοντας στην Τουρκοκρατία, το Κυπαρίσσι και τα γύρω χωριά υπέφεραν από τις επιδρομές του Ιμπραήμ, ώσπου οι ντόπιοι κατέφυγαν στην Παλαιοχώρα. Προδόθηκαν όμως από κάποιον Σκεύη, τον οποίο οι άνδρες του Αιγύπτιου κρέμασαν σε μία τοποθεσία που σήμερα ονομάζεται «Ο βράχος του κερατά».
Πολύ κοντά βρίσκεται η Κάψαλα, η οποία αποτέλεσε καταφύγιο των Μαυρομιχάληδων, έπειτα από τη δολοφονία του Ιωάννη Καποδίστρια. Κατέληξαν εκεί για να αποφύγουν την κατακραυγή, γι’ αυτό σχεδόν όλοι οι ενταφιασμένοι στο υποτυπώδες νεκροταφείο φέρουν το συγκεκριμένο επίθετο. Επίσης, λέγεται ότι πήρε αυτό το όνομα, επειδή οι εξορισμένοι ήταν «καψαλισμένοι» από την ντροπή και την οργή του κόσμου.
Το μέρος καλύπτεται από πεύκα, χαρουπιές και κυπαρίσσια. Μέχρι τη δεκαετία του 1970, μόνο εν πλω μπορούσε να φτάσει κανείς, επειδή δεν υπήρχε οδικό δίκτυο. Εξακολουθεί να είναι απομονωμένο, υπό την έννοια ότι δεν διαθέτει φαρμακείο, πρατήριο βενζίνης ή τράπεζα/ATM. Ενδεικτικά, οι Μολάοι απέχουν 45 χιλιόμετρα και η Μονεμβασιά λίγο παραπάνω από 50. Στον αντίποδα ο επισκέπτης έχει την ευκαιρία να καθίσει σε παραδοσιακές ταβέρνες ή καφενεία.
Επί της ουσίας, το χωριό των περίπου 400 ψυχών είναι χωρισμένο σε τρεις οικισμούς: το Κυπαρίσσι (ή Βρύση), την Παραλία και τη Μητρόπολη.
Κύρια παραγωγή αποτελούν τα χαρούπια και το λάδι, ενώ οι κάτοικοι βιοπορίζονται επίσης από την κτηνοτροφία και την αλιεία, ρίχνοντας προφανώς το βάρος στον τουρισμό κατά τους θερινούς μήνες.
Το Κυπαρίσσι (ή Βρύση) είναι το πρώτο μέρος που συναντά κανείς, εν συνεχεία υπάρχει η Παραλία που συγκεντρώνει τον περισσότερο κόσμο και τέλος η Μητρόπολη με τα πολλά τουριστικά καταλύματα.
Σήμα κατατεθέν της περιοχής είναι το Δημοτικό Σχολείο, ένα ιστορικό κτίριο που χτίστηκε στις αρχές του 1900, καθώς επίσης το γεφύρι με τη μεγάλη βελανιδιά.
Παράλληλα, στον οικισμό της Παραλίας μπορεί να δει κανείς μερικά από τα ομορφότερα παλιά παραδοσιακά σπίτια. Τα περισσότερα είναι ασβεστωμένα και αποπνέουν έντονα την ατμόσφαιρα αιγαιοπελαγίτικου νησιού. Πάνω στις προσόψεις τους βρίσκονται χαραγμένες επιγραφές με το έτος κατασκευής τους.
Τέλος, αφήνοντας πίσω τις οικίες της Μητρόπολης, έπειτα από 1,5 χιλιόμετρο περίπου, υπάρχει η παραλία της Αγίας Κυριακής, την οποία η πριγκίπισσα Νταϊάνα, o Τζορτζ Μπους και πλήθος άλλων επωνύμων έχουν απολαύσει στις διακοπές τους.
Ο Ντόντι Φαγέντ συνήθιζε να επισκέπτεται το Κυπαρίσσι με το γιοτ του και οι κάτοικοι τον γνώριζαν, ενώ στο τελευταίο του ταξίδι ήρθε μαζί με την πριγκίπισσα, με την οποία κολύμπησαν στα ανοιχτά και περπάτησαν στα σοκάκια του χωριού.
Συνοψίζοντας, με τέτοια φυσική ομορφιά και ιστορία, αξίζει κανείς να επισκεφθεί το Κυπαρίσσι. Δεν το επέλεξε τυχαία κοτζάμ Νταϊάνα. Αφήστε που είναι ιδιαίτερα οικονομικό, σε μία εποχή ιδιαίτερα ζόρικη για τους υποψήφιους ταξιδιώτες…