Στη Μάλτα αδελφές μου, στη Μάλτα. Εκεί όπου μεσαιωνικά κάστρα συναντούν γιάπηδες και περίπου χίλιοι Έλληνες άφησαν την Ελλάδα της κρίσης και περπατώντας στους πέτρινους δρόμους της, ψάχνουν τη δική τους ευκαιρία. Ένα μικρό οδοιπορικό, μια τζούρα, σε μια χώρα που θυμίζει έντονα τη δική μας το ’80. Που έχει μπροστά της το στοίχημα που χάσαμε εμείς.
Μείναμε στο Όρμι, το οποίο γράφεται Qormi. Όμως αν δεν αντέχουν ένα πράγμα στην Μάλτα, αυτό είναι το «Q». Το γράφουν, αλλά δεν το προφέρουν ποτέ. Είναι κάτι σαν απαγορευμένο γράμμα. Αφού σκέφτομαι πως γνωστή εταιρεία καρτοκινητής τηλεφωνίας εδώ δεν θα είχε καμία τύχη. Θα σε ρωτούσε κανείς ποιον πάροχο έχεις, και θα απαντούσες «(κενό) Telecoms». Δεν θα πήγαινε καλά η φάση.
Ο λόγος για τον οποίο είναι γνωστό το χωριό είναι πως εκεί οι άνθρωποι δείχνουν τα πουλιά τους.
Δεν είναι τόσο σόκιν όσο πιστεύει κανείς. Για την ακρίβεια, είναι περίπου φυσιολογικό και κομμάτι της καθημερινότητας. Just a random local citizen showing off. Αντί για σκύλο, βγάζεις βόλτα το πουλί σου. Δεν τραβάει το λουρί, δεν μαζεύεις ακαθαρσίες κι αν είσαι τυχερός και πετύχεις κάνα τουρίστα όπως του λόγου μου, γίνεσαι και πρώτη μούρη ποζάροντας με περηφάνια με το πουλί στα χέρια.
Και μιλάμε για πτηνά λειτουργικά και εκπαιδευμένα. Όσο πιο δυνατά κι όμορφα κελαηδούν, τόσοι πόντοι προστίθενται στο στάτους του ιδιοκτήτη. Ωστόσο οι ψαγμένοι θα παρατηρήσουν πως η πραγματική ουσία της φωτογραφίας δεν είναι η απαθανάτιση του του πλέον λαλίστατου πουλιού του Όρμι. Το οποίο πρότεινε να μου πουλήσει στη λογική τιμή των 300 ευρώ. Που μέσα σε ένα λεπτό έπεσε στα 100, χάρη στα συγκλονιστικά διαπραγματευτικά skills μου. Κάπου μέσα σ’ αυτή την παράνοια, όπως θα έλεγε και ο Μπομπ Ρος, πίσω από όλα αυτά, ζει ένας μικρός Μέτερνιχ που λυμαίνεται την περιοχή. Είναι η «γειτόνισσα».
Κάνει κουμάντο σε όλα τα παγκάκια της περιοχής.
Ελέγχει ποιος κάθεται, για πόση ώρα, με ποιον μίλησε και τι ακριβώς είπαν. Ήταν θέμα χρόνου να γίνω κι εγώ one little bitch που υπέβαλλε καθημερινά τα σέβη του στην unauthorized authority της περιοχής. Ένα πλατύ χαμόγελο απέδειξε την ευτυχία και των δυο για την πιο win win συμφωνία στην ιστορία των win win συμφωνιών. Εκείνη θα μοιραζόταν μαζί μου την άποψή της για τα πάντα και σε αντάλλαγμα, θα καθησύχαζε τη γειτονιά για το σκάνδαλο του να φιλοξενούν δύο ανύπαντρες γυναίκες έναν άντρα απ’ την Ελλάδα.
Η τσία Τζούσα (τσία σημαίνει θεία και τσίου δεν είναι κελάηδημα πουλιού αλλά ο θείος στα μαλτέζικα) είναι η πλέον αξιόπιστη πηγή πληροφόρησης στο τρίγωνο που ορίζεται από την πιτσαρία «My heart», το «Young’s Bar» και το γκαράζ που ζει το πιο συμπαθητικό γαϊδουράκι του κόσμου, μετά από αυτό που μετέφερε στις πλάτες του τον Ιησού από τη Ναζαρέτ. Ήταν, έτσι απλά, το γαϊδουράκι της διπλανής πόρτας. Στην κυριολεξία.
Ωστόσο, ούτε καν στο Young’s Bar, ένα υπέροχο δείγμα Έλληνα μπορεί να απολαύσει ένα φρέντο εσπρέσο. Για τη σύγχρονη Ελλάδα ο παγωμένος καφές είναι ό,τι ο Παρθενώνας για τους αρχαίους ημών προγόνους. Κάποια μέρα θα λέμε πως όταν εμείς αρχίσαμε να πίνουμε φρέντο, οι υπόλοιποι λέγοντας καφέ εννοούν μόνο το χρώμα. ΟΚ… Και τι ρουφάμε εδώ; Οι ντόπιοι έχουν το Kinnie.
Είναι κάτι ανάμεσα σε σιρόπι για το βήχα και γλυκό του κουταλιού, αλλά στην πολύ χειρότερη εκδοχή του.
Με ανθρακικό και γεύση νεράντζι. Για κάποιον άγνωστο λόγο το πίνουν συνέχεια. Αντί για σιρόπι για το βήχα, αντί για γλυκό του κουταλιού, αντί για νερό, αντί για κόκα κόλα. Το πιο πεταμένο ευρώ στην ιστορία των πεταμένων ευρώ, ίσα ίσα για να πεις πως θα το δοκιμάσεις.
Κι αφού είμαστε στο waterfront της Σένγλια, τι να πάρουμε βρε παιδιά; Η απάντηση είναι χομπζ μπιλ ζέιντ, το οποίο σημαίνει ψωμί με λάδι. Ψέμα. Ο τύπος που το βάφτισε πρέπει να ήταν πολύ ταπεινός άνθρωπος στη χρήση των λέξεων. Εκτός από αυτά τα δύο υλικά, έχει μέσα μέχρι και τους οφθαλμούς της παρθένου Μαρίας (της Παναγιάς τα μάτια στην γλώσσα των απλών ανθρώπων) και μαζί με μια παγωμένη μπίρα είναι το πρωινό των πρωταθλητών στο νησί.
Και να ξέρεις, την Παναγία την έχουν κορώνα στο κεφάλι τους εκεί. Περπατάς στο δρόμο και την βλέπεις παντού. Δεν πρόκειται για κάποιο θαύμα, αποτέλεσμα ηλίασης ή παρενέργειες του Kinnie. Σχεδόν όλοι έχουν στα σπίτια τους ένα λιτό κι απέριττο άγαλμά της. Καμιά φορά όχι και τόσο λιτό κι απέριττο…
Να κι άλλη μία. Βοήθειά μας!
Μετά το πρωινό (σε μέγεθος δεκατιανού και μεσημεριανού μαζί), μια βόλτα μέχρι την Ιμντίνα είναι ό,τι πρέπει. Ιδανικός προορισμός για τους λάτρεις του Game Of Thrones, με άπειρες σκηνές να έχουν γυριστεί πίσω από τα πελώρια τείχη της.
Ναι, είναι υπέροχη. Ναι, είναι μια φανταστική πόλη-κάστρο. Ναι, εδώ βρίσκεται το πορνείο του Littlefinger, το οποίο εκτός σειράς δεν παρέχει ανάλογες υπηρεσίες. Πράγμα που εξηγεί κάθε φορά ο ντροπαλός ιδιοκτήτης του σε ξαναμμένους τουρίστες.
Αφού τα δεις όλα αυτά, αλλά και την απίστευτη θέα από εκεί πάνω, σαν άνθρωπος κι εσύ θα θελήσεις κάτι να τσιμπήσεις. Ένα από τα μαγαζιά αποφάσισε να μην προσελκύσει πελάτες με εντυπωσιακά μενού ή χαμηλές τιμές, αλλά με την πολιτική του σχετικά με τα παιδιά. Απλή και κατανοητή η πινακίδα, σου φωνάζει «έλα να φας με την ησυχία σου». Έτσι εξηγείται γιατί την αποκαλούν «Σιωπηλή Πόλη».
Ας παραγγείλουμε μια ποικιλία τυριών, μην μας πούνε και χωριάτες.
Πάντα έχοντας όμως στο νου πως τα άτακτα παιδιά καταλήγουν κάπως έτσι. Ειδικά την περίοδο που βασιλιάς του King’s Landing ήταν ο Τζόφρι, που καλόκαρδο και καλοσυνάτο δεν τον έλεγες…
Ακριβώς έξω από την Ιμντίνα βρίσκεται το Ράμπατ. Μπορεί το όνομά του να παραπέμπει στην αραβομουσουλμανική επιρροή στην κουλτούρα του νησιού, όμως είναι άμεσα συνδεδεμένο με τον χριστιανισμό. Εδώ έζησε για ένα διάστημα ο Απόστολος Παύλος, όταν ναυάγησε το πλοίο που τον μετέφερε στη Ρώμη όταν τον κάλεσε για μια σαλάτα κι εξηγήσεις στο ΕΑΤ-ΕΣΑ της εποχής ο Καίσαρας. Οι Μαλτέζοι του ξηγήθηκαν σπαθί, όπως αποκαλύπτει και η επιγραφή με τη μαρτυρία του Λουκά που τον συνόδευε.
Βάρβαροι-ξεβάρβαροι, οι άνθρωποι ήταν φιλόξενοι από τότε.
Όπως μου εξηγεί ο Τόνι, οι νέοι της χώρας θα μαζευτούν εκεί κατά τις 3-4 το πρωί. Όχι όμως για να ανάψουν ένα κερί στον καθεδρικό που από το 67 μ.Χ χτίζεται και ξαναχτίζεται προς τιμήν του Παύλου. Το λαϊκό προσκύνημα γίνεται λίγο πιο πέρα. Για την ακρίβεια, σε αυτό το «βρώμικο» που στέκει από το 1946 και φτιάχτηκε από ένα οπαδό της Κρίσταλ Πάλας, όπως ρουφιανεύει το όνομά του.
Η απάντηση στο γιατί, σχετίζεται με το παραδοσιακό φαγητό της Μάλτας, που λέγεται παστίτσι. Ένα γιώτα λιγότερο και κινδυνεύεις να γίνεις ρεζίλι. Παστίτς είναι κι ένα από τα ονόματα που χρησιμοποιούν οι Μαλτέζοι για να περιγράψουν αυτό που έχουν οι γυναίκες ανάμεσα στα πόδια τους. Ας μην γινόμαστε χυδαίοι, καταλαβαίνετε τι εννοώ. Αρκετά υπήρξα εγώ προσπαθώντας να το παραγγείλω σωστά. Όσο για το αν υπάρχει κάποια σχέση μεταξύ των δύο, τι να πω… Οι ντόπιοι υποστηρίζουν πως είναι τυχαίο, αλλά…
Αλήθεια τώρα; Σύμπτωση; Σε ποιον τα πουλάτε αυτά ρε; Όπως αντιλαμβάνεστε, μουρλαθήκαμε στα παστίτσι. Γ@@@@νε. Όνομα και πράμα.
Οι Μαλτέζοι, από τη άλλη, μουρλαίνονται με τις εκλογές που έρχονται σε καμιά δεκαριά μέρες. Νατσιοναλίστα και Λαμπορίστα (που είναι και κυβέρνηση) είναι τα δύο κόμματα που διεκδικούν την ψήφο. «Μόνο πίπες δεν έχουν τάξει ακόμα. Αν κάνουν αυτά που υπόσχονται, θα γίνουμε Κύπρος σε έξι μήνες», λέει η Μπέρνι. Έχει δει την χώρα στην προσπάθειά της να μετατραπεί σε κάτι πιο σύγχρονο από μεσαιωνικής κληρονομιάς γραφικότητα και φοβάται πως το να πουλάς ουσιαστικά μαλτέζικο διαβατήριο, όπως υποστηρίζουν κάποιοι που κάνουν λόγο για εκτεταμένη διαφθορά, δεν είναι καλή ιδέα. Ιδιαίτερα όταν έτσι, έναντι περίπου 600.000 ευρώ που είναι η ταρίφα, ένας Ρώσος (για παράδειγμα) μεγιστάνας, μπορεί να αποκτήσει υπηκοότητα Ευρωπαϊκής Ένωσης και να την συνδυάσει με το προνομιακό για υπεράκτιες επιχειρήσεις φορολογικό καθεστώς. «Bad business», που μάλλον δεν θ’ αρέσει στις Βρυξέλλες
Τα χρήματα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κι εκείνα των αμέτρητων στοιχηματικών εταιρειών ρέουν άφθονα.
Οι μονομάχοι κατηγορούν ο ένας τον άλλον πως δεν μπορεί να κουμαντάρει αυτή την ευχή που έφερε χρήμα στο νησί. Τόσο όσο δεν διαχειριστεί ποτέ κανείς στο παρελθόν. Το… ΠΑΣΟΚ της Μάλτας πάντως ελπίζει πως θα παραμείνει στην εξουσία και προσπαθεί να αντλήσει ψήφους με περιοδείες!
Η ευχή η ΠΑΣΟΚάρα (ή οι άλλοι) να τα καταφέρει καλύτερα από εμάς στο τι θα κάνει με τα λεφτά τους, συνδυάστηκε με φαγητό στη Βαλέτα. Στο μόνο μέρος που μπορείς να δεις φρουρά που δεν φημίζεται για το μπόι της. Ακόμη κι εγώ θα μπορούσα να παίξω σέντερ ως ξένος σε ομάδα της Μάλτας.
Με λίγη προπόνηση και λιγότερη πίτσα.
Θα την καταφέρω όλη; Ναι, αρκεί να πιστέψω στον εαυτό μου.
Πίσω στο Όρμι, η τσία Τζούσα κάθεται στο παγκάκι της κι εξηγεί τα πάντα σε όλους, ανεξάρτητα από το αν ζήτησαν τη γνώμη της γι’ αυτό. Ελέγχει τη ροή της πληροφόρησης ως γνήσια opinion leader. Μέσα στο «Young’s Bar», άντρες που δικαιολογούσαν τον χαρακτηρισμό πριν πολλά χρόνια, έχουν στήσει μαζί με μερικούς νεότερους ένα παραδοσιακό τραγούδι. Έναν προπομπό των rap battles, όπου ο ένας τροβαδούρος προσπαθεί να νικήσει τον άλλον με τους στίχους που θα σκαρφιστεί. Προκειμένου, φυσικά, να κερδίσει των έρωτα μιας γυναίκας.
Στην ιστορία της Μάλτας δεν υπάρχουν πολλές πράξεις αντίστασης.
Οι πρώτοι έποικοι κατέβηκαν από την Σικελία το 4.000 π.Χ. Έφτιαξαν τις ζωές τους μέχρι που άλλοι έποικοι έφτασαν και τους αφάνισαν, περνώντας στο dna τους το μήνυμα πως είναι πολύ εύκολο να εξαφανίσεις ένα τόσο δα νησάκι στη μέση της θάλασσας. Τα τεράστια κάστρα στη Βαλέτα, την Ιμντίνα κι αλλού, ήταν αρκετά για να κρατήσουν τους Τούρκους μακριά, στη μεγάλη πολιορκία. Όλοι, σχεδόν, οι υπόλοιποι πέρασαν περίπου αναίμακτα. Είναι δύσκολο να επιβιώσεις αλλιώς σε αυτόν τον σκληρό, μιας περασμένης μεγαλοπρέπειας τόπο.
Θα φάμε μια παραλλαγή του fish ‘n chips, για να τιμήσουμε την τοπική αλιεία και την επιρροής της λατρεμένης μεταξύ των κατοίκων βασίλισσας Ελισάβετ. Οι Άγγλοι, βλέπεις, ήταν μια κάποια εγγύησις. Ψάρι, συνδυασμένο με μια πίτα με σκόρδο και τυρί.
Η από εδώ πλευρά της Μάλτας πλησιάζει -έστω καθυστερημένα- στο ραντεβού της με το millennium.
Η υπόλοιπη θα χρειαστεί να περιμένει λίγο ακόμα. Όσο η βασική πηγή χρηματοδότησης της ανάπτυξης παραμένει στη θέση τους (Ε.Ε και τζόγος), η Μάλτα θα αλλάζει. Οι πιθανότητες είναι με το μέρος της. Όπως και αυτό των περίπου χιλίων Ελλήνων που άφησαν τη χώρα της κρίσης για να βρεθούν σε αυτή της ευκαιρίας. Όσο περνάει ο καιρός, θα βλέπουν ολοένα και λιγότερες φιγούρες σαν της τσία Τζούσα, σε ένα κράτος γεμάτο αντιθέσεις. Τρία νησάκια (μαζί με το Γκότζο και το Καμίνο) που χτύπησαν φλέβα χρυσού μέσα στην καρδιά της Μεσογείου, αλλά παραμένουν ευάλωτα όπως τότε που έχτιζαν πελώρια κάστρα για την προστασία τους.