Το 2020 έφερε την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με μια πρωτόγνωρη πρόκληση, τη μεγαλύτερη πανδημία εδώ και έναν αιώνα. Καθώς εξαπλωνόταν ραγδαία απ’ άκρη σε άκρη σε ολόκληρο τον κόσμο, οι πολίτες και οι πολιτικές δυνάμεις στράφηκαν στη διεθνή επιστημονική κοινότητα για απαντήσεις και για λύσεις.
Αυτές ήταν στην πλειονότητα των περιπτώσεων δυσάρεστες. Περιορισμοί κάθε είδους, στην κινητικότητα, την κοινωνική συναναστροφή, την εργασία, την παιδεία, την ψυχαγωγία μετέβαλαν καθ’ ολοκληρίαν τον τρόπο ζωής μας και δημιούργησαν νέα ερωτήματα και διλήμματα, αμφισβητήσεις, έλλειψη εμπιστοσύνης, συγκρούσεις.
Από την πρώτη στιγμή, η ανακάλυψη ενός εμβολίου αποτέλεσε την αιχμή του δόρατος στη μάχη απέναντι στην πανδημία. Οι τεχνολογικές εξελίξεις σήμερα καθιστούν δυνατή την παρασκευή εμβολίων με πολλούς διαφορετικούς τρόπους και σε συντομότερο χρονικό διάστημα, δεδομένου και του επείγοντος χαρακτήρα που λαμβάνει η έρευνα στην περίπτωση της πανδημίας.
Η έγκριση του πρώτου εμβολίου και η πολυαναμενόμενη έγκριση και άλλων στη συνέχεια, μας έδωσε επιτέλους τη δυνατότητα να ελπίζουμε για την επιστροφή σε φυσιολογικούς ρυθμούς. Ήταν, λοιπόν, μεγάλη η χαρά μου να είμαι από τους πρώτους που εμβολιάστηκαν. Δε θα ήθελα σε αυτό το σημείο να σχολιάσω την άρνηση μερίδας του κόσμου να δεχτεί τα επιστημονικά δεδομένα, μιας και το ζήτημα αυτό είναι ιδιαίτερα πολύπλοκο και έχει βαθιές ρίζες.
Δε θεωρώ λοιπόν ότι μπορώ να εκφράζω άποψη επί παντός επιστητού, θέλω όμως να εκφράσω τη λύπη μου και την απογοήτευση μου για την έλλειψη εμπιστοσύνης, ακόμα και την εχθρότητα, απέναντι στους επιστήμονες. Είμαι σίγουρος ότι αν ψάξει κανείς, μπορεί πολύ εύκολα να βρει απαντήσεις για να αντικρούσει όλα τα πιθανά επιχειρήματα κατά του εμβολίου.
Από την άλλη μεριά, όμως, είναι δύσκολο να επιχειρηματολογήσει κανείς όταν βρίσκεται αντιμέτωπος με αντιλήψεις σε τόσο απόλυτο βαθμό προκατειλημμένες που δεν λαμβάνουν υπόψην έγκυρα επιστημονικά δεδομένα.
Πολλοί με ρωτούν γιατί βρέθηκε πρώτα το εμβόλιο και όχι η θεραπεία. Αρχικά, είναι αδιαμφισβήτητο το γεγονός ότι γενικά, η πρόληψη είναι προτιμότερη από τη θεραπεία. Επίσης, οι προσπάθειες για την ανακάλυψη αποτελεσματικής θεραπείας συνεχίζονται με αμείωτους ρυθμούς και στοχεύουν κυρίως στην αντιμετώπιση εκείνων των ασθενών που πάσχουν βαριά από τη νόσο.
Αυτό, όμως, δεν οδηγεί σε μείωση των κρουσμάτων, ούτε σε μια τέτοια αποσυμφόρηση του συστήματος υγείας ώστε να μπορούμε να επιστρέψουμε στις κανονικές μας δραστηριότητες. Επομένως, ο συνδυασμός εμβολίου και επιτυχούς θεραπείας είναι απαραίτητος για τον περιορισμό των επιπτώσεων της πανδημίας.
Άλλη συχνή ερώτηση αφορά το σύντομο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε μέχρι την έγκριση των εμβολίων. Πρώτον, αυτό είναι κάτι θετικό και είναι αποτέλεσμα μιας πρωτοφανούς επιστημονικής προσπάθειας και της αποφασιστικότητας για τη διάθεση των απαραίτητων πόρων για τη διεξαγωγή αυτών των ερευνών. Φυσικά, η επιτήρηση οποιουδήποτε φαρμάκου συνεχίζεται και μετά την κυκλοφορία του και αυτό αποτελεί πάγια πρακτική. Αυτό που γνωρίζουμε σήμερα είναι ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό και αυτό υποστηρίζεται από τα επιστημονικά δεδομένα.
Γιατί όμως το εμβόλιο δημιουργεί αυτά τα αντανακλαστικά στην κοινωνία; Ο εμβολιασμός είναι μια πρακτική που εφαρμόζεται με επιτυχία εδώ και πάνω από δύο αιώνες. Μεταδοτικά νοσήματα που μάστιζαν την ανθρωπότητα είτε εξαλείφθηκαν, όπως η ευλογιά, είτε έχουν περιοριστεί σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό, όπως η πολιομυελίτιδα.
Η ευλογιά, μέχρι την ανακήρυξη της εξάλειψής της από τον πλανήτη το 1980, υπήρξε μια από τις πιο θανατηφόρες νόσους, ιδιαίτερα για τα βρέφη, ενώ όσοι επιβίωναν υπέφεραν από φριχτές παραμορφώσεις. Τα εμβόλια αποτελούν από τα ισχυρότερα και ασφαλέστερα όπλα που διαθέτουμε ως ανθρωπότητα απέναντι στα λοιμώδη νοσήματα, τα οποία δε θα σταματήσουν ποτέ να μας απασχολούν. Ρεαλιστικά μιλώντας, είναι η καλύτερη και η πιο ασφαλής λύση που διαθέτουμε.
Για οποιαδήποτε απορία, συζητείστε με τον γιατρό σας, εμπιστευθείτε τον, δίνουμε από κοινού τη μάχη. Εμβολιαστείτε!
Ο Χαράλαμπος Μοσχόπουλος είναι Ειδικός Παθολόγος MD, cPhD.