Το Σάββατο που μας πέρασε, έγινε γνωστό ότι μια διευθύντρια σχολείου στο Ταλαχάσι της Φλόριντα, απολύθηκε από το δημοτικό της γιατί «τόλμησε» να δείξει σε παιδιά 11 ετών το άγαλμα του Μικελάντζελο, τον περίφημο Δαυίδ.
Πρόκειται για ένα γυμνό άγαλμα και στη Φλόριντα τα τελευταία χρόνια, ο Ρον ΝτεΣάντις, ο κυβερνήτης της, επιχειρεί μια επίθεση στην πολιτική ορθότητα και κάνει μια προσπάθεια να αναδειχθεί στους Ρεπουμπλικάνους ως ο εκφραστής της αντίστασης σε αυτή.
Γι’ αυτό και πέρασε πριν από περίπου έναν χρόνο τη νομοθεσία Don’t Say Gay, σύμφωνα με την οποία απαγορεύεται σε παιδιά δημοτικού και κάτω να είναι έκθετα σε κουβέντες περί σεξουαλικότητας και φύλου.
Δεν κρίνω αν είναι σωστό ή λάθος, δεν είμαι ειδικός. Λέω απλώς ότι για τον ΝτεΣάντις είναι ζήτημα πολιτικής επιβίωσης και ανάδυσης. Θέλει να γίνει ο επόμενος Πρόεδρος των ΗΠΑ και αυτά είναι, σύμφωνα με όσα τον έχουν ορμηνεύσει, τα σκαλοπάτια του.
Έτσι, λοιπόν, αρκούσαν οι διαμαρτυρίες τριών γονέων για το ότι τα παιδιά τους είδαν το άγαλμα του Δαυίδ, για να απολυθεί η διευθύντρια. Για το Δ.Σ. του σχολείου η αιτιολογία ήταν πως η διευθύντρια δεν ενημέρωσε πρώτα τους γονείς για το τι θα δείξει στα παιδιά, όπως είχε κάνει πριν έναν χρόνο.
Σε αυτό το περιστατικό αναδεικνύεται ο πουριτανισμός με τον οποίο αντιμετωπίζεται η οποιαδήποτε μορφή τέχνης, όχι μόνο στην Αμερική.
Ταυτόχρονα, στο τέλος της περασμένης εβδομάδας έγινε γνωστό ένα άλλο περιστατικό. Ένας εκδοτικός οίκος που έχει τα δικαιώματα των έργων της Άγκαθα Κρίστι, θα αναθεωρήσει αποσπάσματα σε βιβλία της, όπως και σε βιβλία του Ρόαλντ Νταλ και του Ίαν Φλέμινγκ, ώστε να αλλάξουν λέξεις που δεν ταιριάζουν στη σημερινή εποχή.
Όλες τους έχουν σχέση με το φύλο και τη φυλή. Οι αντικαταστάσεις τους θα γίνουν στο πλαίσιο του sensitivity reading, ενός ρεύματος στην τέχνη που έχει γεννήσει η πολιτική ορθότητα. Στην περίπτωση αυτή, βλέπουμε τον υποχόνδριο και υπερβολικό τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζεται η τέχνη.
Και στις δύο περιπτώσεις υπάρχει ένας αναθεωρητισμός της τέχνης. Κι αν το πρώτο, τον πουριτανισμό, τον περιμένει κάποιος γιατί υπήρχε από πάντοτε, αυτό το δεύτερο είναι που δεν μπορεί κανείς να κατανοήσει. Που και το δεύτερο, στην ουσία πουριτανισμός είναι, απλώς έρχεται από την αντίθετη κατεύθυνση.
Ποιο το νόημα να υφίσταται ένα βιβλίο, ένα άγαλμα, ένας πίνακας στο σήμερα, αν πρόκειται να του αλλάξεις κάποια στοιχεία; Γιατί να κρίνονται λέξεις που γράφτηκαν πριν 100 και 200 χρόνια με το σημερινό πρίσμα; Γιατί να μην αποδεχτούμε τη νοοτροπία της εκάστοτε εποχής και να μη διαβάσουμε ένα βιβλίο όπως ακριβώς γράφτηκε, έχοντας την κριτική σκέψη να απορρίψουμε μόνοι μας τη χρήση των επίμαχων όρων στην πραγματική ζωή;
Αν δηλαδή σε ένα βιβλίο αναφέρεται η λέξη «νέγρος», γιατί έτσι μιλούσαν για τους μαύρους το 1800, αυτός που το διαβάζει, θα γίνει ρατσιστής; Ή, αν αφαιρεθεί, τότε τον γλύτωσε τον ρατσισμό;
Αυτός ο ρεβιζιονισμός περισσότερο το αντίθετο προκαλεί, παρά αυτό που επιδιώκεται. Και πού σταματάει τελικά όλο αυτό; Γιατί δεν μιλάμε πια για τα αγάλματα δουλεμπόρων που καταρρίφθηκαν πριν από 2-3 χρόνια σε πόλεις στις ΗΠΑ και τη Βρετανία. Μιλάμε για συλλήβδην αλλαγή της τέχνης.
Με αυτή τη λογική, γιατί να μην γκρεμίσουμε τον Παρθενώνα; Δε φτιάχτηκε από σκλάβους; Γιατί να μην πάμε να κάψουμε συθέμελα τις πυραμίδες; Γιατί, στην τελική, να μιλάμε για Ιστορία και εθνικές υπερηφάνειες, αφού πολλοί από τους λεγόμενους Εθνικούς Ήρωες θα ήταν πιθανότατα σεξιστές και ομοφοβικοί.
Αν κάνουμε αναθεωρητισμό, ας τον κάνουμε απ’ άκρη σ’ άκρη, να μηδενίσουμε και να μην υπάρχει τίποτα πίσω μας.
Έχει μια πολύ χαρακτηριστική σκηνή στην ταινία Tar. Εκεί, η Κέιτ Μπλάνσετ υποδύεται μια σπουδαία μαέστρο, την Λίντια Ταρ, που διδάσκει στο φημισμένο μουσικό κολέγιο Juilliard στη Νέα Υόρκη. Ένας μαθητής απορρίπτει τον Μπαχ ως μουσικό, επειδή ήταν λευκός άντρας και μισογύνης. Τον ρωτάει τότε η Ταρ πώς θα νιώσει αν τον απορρίψουν μουσικά γιατί είναι πανσεξουαλικός και όχι στρέιτ.
Αυτό συμβαίνει και με την τέχνη. Αντί μέσα απ’ αυτήν να αναλύσουμε τις ιστορικές περιόδους, πάμε να τις σβήσουμε. Μα έτσι, αν σβήσουμε τα λάθη του παρελθόντος, από τι θα μάθουμε για να εξελιχθούμε; Από το ψευδοτέλειο που πάμε να πλάσουμε; Φτάσαμε μήπως στην ουτοπία και στεκόμαστε μπροστά στην πλήρη κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού; Αν είναι έτσι, ας μου το πείτε γιατί έχω βάλει να βράζουν μακαρόνια. Μην τα κάνω τσάμπα.