Κάθε χρόνο η ίδια ιστορία. Και όχι μια φορά. 3-4-5, κάποιες χρονιές χάνεται και το μέτρημα. Η συνέπεια ημών των Ελλήνων με την κατανάλωση κρέατος είναι παροιμιώδης. Έτσι μάθαμε, αυτά τα έθιμα κληρονομήσαμε, αλλά όπως συμβαίνει με όλες τις παραδόσεις, έρχεται κάποτε η στιγμή που αρχίζεις να σκέφτεσαι το νόημα. Έχει κάποιο νόημα να εξακολουθεί να υπάρχει; Ας πάρουμε για παράδειγμα την περίπτωση της Τσικνοπέμπτης; Στα δεδομένα που ζούμε σήμερα, υπάρχει ανάγκη ιδιαίτερης γιορτής, μπορεί να επιβιώνει η Τσικνοπέμπτη;
Η καθιέρωση της ήρθε σε μια κοινωνία με εντελώς διαφορετικό context. Τότε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού ετοιμαζόταν για να ξεκινήσει τη νηστεία από την Καθαρά Δευτέρα κι έπειτα. Οπότε ξεκινούσε όπως ορίζει η θρησκεία από την Τετάρτη και την Παρασκευή, μεταξύ των οποίων βρίσκεται η Τσικνοπέμπτη. Ήταν σα να λέμε το τελευταίο σύνορο με την κρεατοφαγία η Τσικνοπέμπτη.
Στο 2017, έχω την αίσθηση ότι είμαστε πολύ περισσότεροι αυτοί που δεν έχουμε ουδεμία διάθεση να απέχουμε από κρεατοφαγία για 50 μέρες. Αυτομάτως η μέρα χάνει όλη της την ουσία. Αλλά ας ξεφύγουμε από τα στεγανά του τι πρέπει και δεν πρέπει. Του αν είναι υποχρέωση να υπακούμε σε μια παράδοση, με μια στειρότητα, ή χρειάζεται να βλέπουμε και το ευρύτερο πλαίσιο.
Αν εσύ θες να τσικνίσεις το κάνεις. Αν εγώ δε θέλω να τσικνίσω, δεν το κάνω. Δεν σε τοποθετεί στη μεριά του λάθους, ούτε εμένα στο σωστό. Απλώς επιλέγουμε. Και κάπου εδώ μπαίνουν κυρίως οι χορτοφάγοι, σκληροπυρηνικοί και μη. Έρχονται να κουνήσουν το δάχτυλο σε εμάς τους υπόλοιπους.
Μια διελκυστίνδα αντεγκλήσεων ξεκίνησε με αιτία το στάτους του συμπαθούς Γιώργου Μαυρίδη. «Σε ένα παράλληλο σύμπαν, κάποιος ανέβασε ένα λινκ και ζητάει υπογραφές για να σταματήσει το έθιμο μιας μικρής χώρας της Νότιας Ευρώπης, που οι κάτοικοι ψήνουν ζώα στο δρόμο για να “τσικνισει” ο τόπος. Καλημέρα».
Ο Γιώργος αποφεύγει το κρέας για λόγους που δε νομίζω ότι αφορούν κανένα. Αυτοί τους οποίους στηλιτεύει τρόπον τινά, τρώνε κρέας, για λόγους που δε νομίζω ότι τον αφορούν. Όμως στην δική του περίπτωση υπάρχει και ένα αλλά. Ζούμε σε έναν διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, που σε επίπεδο πανίδας βρίσκεται σε δυσχερή θέση. Οι Έλληνες δεν είναι καν στις 40 πρώτες χώρες του πλανήτη που καταναλώνουν κρέας. Αλλά επειδή έχει μικρό πληθυσμό, δεν είναι το σωστό δείγμα για να μετρήσουμε. Σε σχέση λοιπόν με τον πληθυσμό της η Ελλάδα δεν βρίσκεται ιδιαίτερα πιο πάνω στην κατανάλωση. Μετά βίας μπαίνει στις 40. Και σε σχέση με το 2009 υπάρχει μια μείωση του 5%. Αυτό σημαίνει πως δεν μπορούμε να κάνουμε μια αρχή για την λύση ενός σοβαρού προβλήματος; Όχι
Σημαίνει όμως ότι όσο κι αν το παλέψουμε εμείς, αν οι Αμερικάνοι, οι Κινέζοι, οι Αυστραλοί – που ειρήσθω εν παρόδω έχουν ίδιο πληθυσμό με εμάς και καταναλώνουν πενταπλάσιες ποσότητες – δεν αλλάξουν διατροφικές συνήθειες, ο γκρεμός είναι το μέλλον.
Τα ίδια πάνω κάτω ισχύουν και για το Πάσχα. Εκεί για εμένα τα πράγματα είναι ακόμα χειρότερα. Κι ας υπάρχει η δικαιολογία της αποχής που προϋπήρξε. Η συμπεριφορά του σαρκοφάγου είναι πολύ πιο αποτρόπαια, σε σχέση με την Τσικνοπέμπτη.
Ποιο είναι το διακύβευμα σε όλη αυτή την συζήτηση; Το να μπορεί ο καθένας ιδία βούληση να συγκρατεί τον εαυτό του. Να πετυχαίνει μια λογική κατανάλωση. Ούτε μηδενική ούτε στα κόκκινα.
Και να εστιάζει κυρίως σε κοτόπουλο που είναι 80% λιγότερο βλαβερό για το περιβάλλον σε σχέση με το μοσχάρι και τα παράγωγά του. Αν δεις το ντοκιμαντέρ του Ντι Κάπριο, θα μάθεις ότι το κοτόπουλο απελευθερώνει μια μικρή ποσότητα μεθανίου στην ατμόσφαιρα. Το μεθάνιο στη συνέχεια μετατρέπεται σε διοξείδιο του άνθρακα και υπερφορτώνει την τρύπα του όζοντος. Το μοσχάρι απελευθερώνει αυτή την ποσότητα και άλλες 4 φορές ακόμα.
Η Τσικνοπέμπτη, όπως και κάθε τι που αποδέχεσαι ως κληρονομιά, μπαίνει στην δική σου αντίληψη για το αν χρειάζεται να εξακολουθεί να συμβαίνει. Δεν με κάνει απολίτιστο το να τσικνίσω. Γιατί αν είναι απολίτιστος αυτός που συμμετέχει σε αυτό το έθιμο, τότε τι είναι ο Αμερικάνος που καταβροχθίζει 10πλάσιες ποσότητες…; Ποιος είναι τελικά ο πολιτισμένος;
Ο πολιτισμός όντως φαίνεται από την αντιμετώπιση σου απέναντι στη φύση. Πρωτίστως θα έλεγα. Αλλά έχω την αίσθηση ότι δεν είμαστε εμείς οι Έλληνες που πρέπει να μας κουνήσουν το δάχτυλο. Τουλάχιστον όχι τοιουτοτρόπως…