Από τη μία το 97% των επιστημόνων του κόσμου. Από την άλλη ο πλανήτης Τραμπ. Η κλιματική αλλαγή είναι μια παραδοχή όλων των εξειδικευμένων ανθρώπων. Όμως για τον πρόεδρο των ΗΠΑ εξακολουθεί να βρίσκεται στον θάλαμο της φάρσας. Αν όντως το πιστεύει ή αν πρόκειται για μια σύμπραξη με τα συμφέροντα των πολυεθνικών ποσώς ενδιαφέρει. Η ουσία παραμένει. Οι πεποιθήσεις του Τραμπ για την υπερθέρμανση του πλανήτη, το φαινόμενο του θερμοκηπίου και όλα τα συναφή είχαν ξεκαθαριστεί από πολύ καιρό πριν. Από το 2010 αντικρούει τους ισχυρισμούς της παγκόσμιας κοινότητας. Το επανέλαβε πολλές φορές στις προεκλογικές του υποσχέσεις. Και είναι η μοναδική που αποφάσισε να τηρήσει.
Απ΄όσα έλεγε αφειδώς μέχρι το Νοέμβριο, μόνο το κομμάτι της κλιματικής αλλαγής παραμένει σταθερό. Ο νέος προϋπολογισμός που ετοίμασε η κυβέρνηση του για το 2018 το επιβεβαιώνει. «Δεν θα σπαταλήσουμε άλλα λεφτά σε αυτό. Θα ήταν σα να πετάμε τα λεφτά σας στα σκουπίδια» ανακοίνωσε μετά παρρησίας ο Μικ Μαλβέινι, ο επικεφαλής της σύνταξης του προϋπολογισμού.
Οι περικοπές στον τομέα της εναλλακτικής ενέργειας και της έρευνας του κλίματος από τις EPA, NASA NOAA είναι σε επικίνδυνο βαθμό- τουλάχιστον 31%. Τα 8.2 δισεκατομμύρια θα γίνουν 5.7, θα μιλάμε για ένα ιστορικό χαμηλό 40 ετών, και το Clean Power Plan του Ομπάμα που έχει επιφορτιστεί με τον περιορισμό της απελευθέρωσης CO2 στην ατμόσφαιρα, δεν θα έχει πια διαθέσιμους πόρους για να κάνει την δουλειά του. Η πρόταση της κυβέρνησης αφορά και την μείωση του προγράμματος Energy Star, που εκπονούσε σχέδιο για εταιρείες ώστε να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων τους. Πρακτικά, αυτό θα σημαίνει – αν περάσει το ψήφισμα από το Κογκρέσο – ότι περίπου 300 εκατομμύρια τόνοι CO2 θα «αποφυλακιστούν» ξανά.
Το πρόβλημα γίνεται 3 φορές πιο επικίνδυνο αν συνυπολογιστεί ότι ο Τραμπ δεν κάνει απλώς περικοπές, αλλά αναιρεί τον ρόλο τους. Καταργεί την σημασία τους και θέλει να αφήσει πίσω τις πολιτικές που πρότειναν ώστε να στρίψει το τιμόνι της κλιματικής αλλαγής. Το ιλαροτραγικό είναι ότι ο διευθυντής της EPA, Σκοτ Προύτ συντάσσεται απόλυτα με τα πιστεύω του προέδρου.
Εξάλλου, όπως λέει ο Κρις ΜακΈντι, πρόεδρος της Ένωσης Γεωφυσικών «μπορούν να κόψουν την χρηματοδότηση, αλλά η κλιματική αλλαγή είναι αλήθεια και θα πρέπει να την αντιμετωπίσουμε».
Το Παρίσι και οι δικλείδες της διακυβέρνησης Ομπάμα
Όλες οι βλέψεις της νέας ηγεσίας των ΗΠΑ έρχονται να εκβαραθρώσουν την Συνθήκη του Παρισιού. Ήταν σχεδόν ένα χρόνο πριν όταν όλα τα κράτη του κόσμου συνυπέγραφαν για την αλλαγή της πολιτικής τους. Ο απερχόμενος πρόεδρος Ομπάμα φρόντιζε να αναφέρει στις περισσότερες ομιλίες του λίγο πριν το τέλος της προεδρίας του, ότι όσα έχει υποσχεθεί η χώρα δεν αλλάζουν ανάλογα με το ποιος κυβερνά.
Το πρόβλημα είναι ότι για λόγους πέρα από τη δύναμη του, σε αυτή την 8ετία δεν μπόρεσε να θέσει ισχυρές δικλείδες ασφαλείας. Όχι γιατί δεν ήθελε. Κάθε άλλο. Απλώς όταν έχεις απέναντι σου ένα Κογκρέσο που χειραγωγείται σε μεγάλο βαθμό από πολυεθνικές, οι οποίες δεν βλέπουν τροπικά δάση παρά μόνο δυνητικό χρήμα, τότε τα χέρια σου είναι εν πολλοίς δεμένα.
Το πλέον ανησυχητικό είναι ότι οι πεποιθήσεις Τραμπ, που αντικατοπτρίζουν τα πιστεύω του 40% των Αμερικάνων, έρχονται να αποκαλυφθούν πλήρως σε μια χρονιά που ο Παγκόσμιος Μετεωρολογικός Οργανισμός χαρακτήρισε ως την πιο ζεστή από το 1880 και «αχαρτογράφητη περιοχή» για όσα μέχρι σήμερα είχε μελετήσει η επιστημονική κοινότητα. Η Γαλλία είχε το 2016 τον πιο ζεστό Ιούλιο και Αύγουστο από το 1800.
Η αύξηση της θερμοκρασίας κατά 1.5 βαθμό από το 2000 και μετά δεν θέλει πολύ να γίνει 3 και 4 βαθμοί. Στους 6 βαθμούς τελειώνουν όλα.
Έχει και χειρότερο. Οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κρίνονται ως οι περισσότερες που έχει ζήσει η Γη εδώ και 4 εκατομμύρια χρόνια! Η κατάσταση των πάγων στην Αρκτική δεν έχουν προηγούμενο για τα τελευταία 40 χρόνια. Στο νότιο ημισφαίριο η στάθμη της θάλασσας σημείωσε αρνητικό ανώτατο και κατώτατο όριο. Αποτέλεσμα ήταν να έχουμε το χαμηλότερο ποσοστό θαλάσσιου πάγου εδώ και έναν αιώνα.
Κλιματική αλλαγή όμως δεν είναι μόνο η θάλασσα και οι πάγοι. Ούτε μόνο η θερμοκρασία. Η θερμοκρασία είναι το αποτέλεσμα. Αυτό που έχει προηγηθεί είναι η αποψίλωση των δασών. Ειδικά στον Αμαζόνιο και την Ινδονησία έχει συντελεστεί μια κατά συρροήν δολοφονία. Η κατάσταση δεν συνιστά μόνο μια οικολογική καταστροφή. Αφαιρεί επιπλέον το δικαίωμα από τους ανθρώπους να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες κλίματος. Όπως εξηγεί ο Βίνσεντ Γκιτζ, διευθυντής της FTA (Forests, Trees and Agroforestry) σε paper που δημοσιεύτηκε χθες, τα δέντρα συμβάλλουν στην ροή του νερού στο έδαφος. Αν δεν υπάρχουν δέντρα, δεν υπάρχει κύκλος του νερού. Αν δεν υπάρχει κύκλος του νερού, δεν υπάρχει δυνατότητα άρδευσης και καλλιεργειών. Κι όπου δεν υπάρχει καλλιέργεια, δεν μπορεί να υπάρξει ζωή. Είτε ανθρώπινη είτε άλλου είδους.
Γιατί τόση εμμονή με τους Αμερικάνους;
Η απάντηση είναι προφανής. Μιλάμε για τον πολυπληθέστερο λαό της δύσης. Για έναν από τους 4-5 πιο επιδραστικούς λαούς στον πλανήτη. Πολύ περισσότερο, είναι ο λαός με το μεγαλύτερο μερίδιο στο CO2 της ατμόσφαιρας. Ένα από τα 2-3 μεγαλύτερα μερίσματα στην σπατάλη του νερού. Στα εδάφη του έχουν σημειωθεί οι μεγαλύτερες καταστροφές που αφορούν πετρέλαιο. Αλλά δεν είναι μόνο το τι κάνουν. Είναι και το τι θα συνέβαινε αν έκαναν όσα πρέπει να γίνουν. Αλλαγή προς το καλύτερο χωρίς αυτούς δεν μπορεί να επιτευχθεί. Πιο καθαρά δεν μπορεί να ειπωθεί.
Ενδεικτική για το πόσο αισιόδοξοι μπορούμε να είμαστε όσον αφορά στα μυαλά των Αμερικάνων είναι μια έρευνα του Yale που δημοσιεύουν οι New York Times. Τα γραφήματα που ακολουθούν αποτυπώνουν αποκλίνουσες και συγκρουόμενες αντιλήψεις.
Στο γράφημα 1. βλέπουμε ότι το 69% των ενήλικων Αμερικάνων στηρίζει τον περιορισμό εκπομπών CO2.
Στο γράφημα 1.1 έρχεται το πρώτο παράδοξο. Ενώ στα αριστερά έχουμε ένα ποσοστό κοντά στο 70% που πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή θα επηρεάσει πολύ τον κόσμο, στα δεξιά έχουμε μια ανωμαλία. Μια αντίφαση ανεξήγητη και ταυτόχρονα εξηγήσιμη. Οι ίδιοι άνθρωποι που θεωρούν ότι θα υπάρξει επίδραση στους άλλους, δεν πιστεύουν ότι θα υπάρξει επίδραση στους εαυτούς τους! Μιλάμε για ένα ποσοστό κοντά στο 80% που σκέφτεται με αυτόν τον τρόπο.
Επόμενο παράδοξο είναι αυτό που συμβαίνει στη Φλόριντα. Πρόκειται για μια πολιτεία που σε μια δεκαετία θα ταλανίζεται από πλημμύρες. Η άνοδος της στάθμης του Ατλαντικού έχει οδηγήσει τον Ρεπουμπλικάνο Κυβερνήτη Ρικ Σκοτ σε έργα που αφορούν την άνοδο του εδάφους της πολιτείας. Περίπου 10 εκατοστά άνοδο θα έχει η Φλόριντα σε λίγα χρόνια. Κι όμως μόλις το 57% των κατοίκων της ασχολείται με την κλιματική αλλαγή. Τα ίδια πάνω κάτω ισχύουν και για το ξηρό και άνυδρο Τέξας.
Το τελευταίο γράφημα δείχνει κάτι τόσο απλό και συνάμα τόσο δύσκολο. Ποια θέση καταλαμβάνει το περιβάλλον στις συζητήσεις των ενηλίκων σε κάθε πολιτεία; Το πράσινο χρώμα σημαίνει 0 και το μοβ σημαίνει πολύ. Εδώ έγκειται βέβαια και η δυσκολία αποτίμησης. Το 0 είναι μετρήσιμο. Το πολύ δεν είναι μετρήσιμο. Πολύ για κάποιον μπορεί να είναι το να συζητάει για το περιβάλλον κάθε φορά που έχει μια συζήτηση. Για άλλον μπορεί να είναι το μια φορά στο μήνα.
Η θετική προοπτική για την κλιματική αλλαγή
Ευτυχώς για τον πλανήτη, τα όποια σχέδια του Τραμπ και του cabinet, θα πρέπει να περάσουν από το Κογκρέσο. Κι αυτό το σενάριο φαντάζει ως αρκετά απίθανο. Πρώτα και κύρια γιατί στο παρελθόν έχει δείξει ότι μεριμνά για το περιβάλλον. Σε επίπεδο νομοθεσίας τουλάχιστον. Δεύτερον, γιατί το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα θέλει να είναι πιονέρος της νέας εποχής. Μπορεί οι άνθρωποι του να μη δίνουν δεκάρα τσακιστή για κάτι άλλο πέραν του χρήματος, αλλά τους νοιάζει πολύ η ισχυροποίηση τους. Αρκεί να τους πλασάρεις κάτι με τον σωστό τρόπο. Όπως έκανε το ITIF (Information Technology and Innovation Foundation ). Το εν λόγω Ίδρυμα ανέφερε σε ανακοίνωση του ότι «αν γίνουν αυτές οι περικοπές θα σηματοδοτήσουν το τέλος ενός αιώνα που η Αμερική ήταν ηγέτης στην πρωτοπορία και την καινοτομία».
Ακόμα όμως και στα ενδότερα του GOP, ο Τραμπ δεν έχει απόλυτη στήριξη στις απόψεις του περί αναληθούς κλιματικής αλλαγής. Τόσο σε επίπεδο Κογκρέσου ή Γερουσίας, αλλά σε εσωκομματικό και λομπίστικο επίπεδο. Το Climate Solutions Caucus είναι ένα σώμα της Γερουσίας στο οποίο έχουν εγγραφεί τον τελευταίο χρόνο περισσότεροι Ρεπουμπλικάνοι, απ΄ότι τα προηγούμενα χρόνια επί προεδρίας Ομπάμα.
Οι ConservAmerica και republicEn είναι δύο από τις οργανώσεις Ρεπουμπλικάνων που θεωρούν ότι το κόμμα πρέπει να ξανακερδίσει την εμπιστοσύνη των Αμερικάνων. Ότι πρέπει να πρωτοστατήσει στις πολιτικές για την αναστροφή της ζοφερής πραγματικότητας. Αποδέχονται απόλυτα το φαινόμενο του θερμοκηπίου, ζητούν μείωση στην απελευθέρωση διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα και προτείνουν μάλιστα φόρο σε όσους ξεπερνάνε το όριο που θα θέσει η επιστημονική κοινότητα των EPA, NASA και NOAA.
Η republicEn επιχείρησε να μετατρέψει σε ευήκοα τα ώτα του Λευκού Οίκου, με μια συνάντηση με τον Ρεξ Τίλερσον πριν μερικές μέρες. Ο Τίλερσον, Secretary of State της κυβέρνησης Τραμπ και πρώην executive της Exxon (πολυεθνική που εμπορεύεται πετρέλαιο και αέριο), δέχτηκε μερικά κέικ καρύδας που τα ονόμασαν Sno Balls, μια φωτογραφία του Γερουσιαστή Ινόφε (πριν δύο χρόνια είχε κάνει πορεία διαμαρτυρίας προς τον Λ.Ο. λέγοντας πως εφόσον υπάρχει χιόνι η υπερθέρμανση του πλανήτη είναι «μούσι») και ένα ποίημα με σαφές νόημα:
Roses are red, snowballs are white, together we’ll get the solution right
Στην διαστρωμάτωση των Ρεπουμπλικάνων είναι και ένας μεγάλος αριθμός των απλών ψηφοφόρων που πιστεύει ότι η κλιματική αλλαγή είναι ένα fact και όχι hoax όπως την θεωρεί ο Τραμπ, σύμφωνα με έρευνα του Reuters και της Ipsos.
Πόσο σημαντικό είναι το τώρα;
Σήμερα, που είναι η Παγκόσμια Ημέρα των Δασών, κρίνεται ως ακόμα πιο αναγκαίο να δούμε τι πάει να συντελεστεί στον παγκόσμιο χάρτη του περιβάλλοντος. Από την συνεδρίαση του ΟΗΕ τον Ιανουάριο του 2016 έχει γίνει σαφές. Είμαστε στο σημείο χωρίς επιστροφή. Από το 2012 και έπειτα ιδίως. Ό,τι κάνουμε τώρα αφήνει αποτύπωμα. Το χρήμα του σήμερα, είναι η πείνα και η δίψα του αύριο. Είναι ο θάνατος του αύριο. Θες κάτι πιο απτό; Το χρήμα του σήμερα είναι η φτώχεια του αύριο. Είναι πολύ πιο κοστοβόρο να αδιαφορείς για το περιβάλλον σε μεσοπρόθεσμο και μακροπρόθεσμο επίπεδο από το να ενδιαφερθείς για την αλλαγή!
Πηγές: Scientificamerican.com, nytimes.com, theguardian.com, sciencedaily.com, independent.co.uk, vox.com, npr.org, http://spectrum.ieee.org