Μια παλιά φιλοσοφική ρήση λέει πως η μεγαλύτερη ανίατη ασθένεια που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα είναι ο ίδιος ο θάνατος: το νομοτελειακό «σβήσιμο» του σώματος είναι κατά πολλούς η ασθένεια που ποτέ ο άνθρωπος δεν θα νικήσει. Κι αν το καταφέρει, αυτό αφορά ένα πολύ μακρινό μέλλον. Στο σήμερα μια τέτοια συζήτηση θα ήταν μάλλον θεωρητική: δεν πρόκειται να μας απασχολήσει πρακτικά για πολλά χρόνια ακόμα.
Στο παρόν, αν υπάρχει μια συζήτηση που να αφορά την υπέρβαση των δυνατοτήτων μας σε σχέση με τον θάνατο, αυτή έχει να κάνει με τη θεραπεία για τον καρκίνο. Την ασθένεια, με άλλα λόγια, που έχει αποδειχθεί ο πιο δύσκολος εχθρός της επιστήμης, εκείνη που μια οριστική και αμετάκλητη νίκη εναντίον της θα ισοδυναμεί με ένα τεράστιο βήμα της ανθρωπότητας της ίδιας.
Κι όμως, κάτι τέτοιο φαίνεται πως δεν είναι πια τόσο μακριά. Αντίθετα, σύμφωνα με τα νέα που προκύπτουν από τους επιστημονικούς κύκλους της Μεγάλης Βρετανιάς, δεν αποκλείεται πάρα πολύ σύντομα να έχει βρεθεί το φάρμακο που θα νικήσει μια για πάντα τον καρκίνο. Μάλιστα, η ιστορική αυτή ανακάλυψη, εφόσον επικυρωθεί, θα έχει ελληνική και κυπριακή χροιά!
Συγκεκριμένα, μια επιστημονική ομάδα από την Βρετανιά με επικεφαλής ερευνητές ελληνικής και κυπριακής καταγωγής και συγκεκριμένα τους Γιώργο Βασιλείου, Τόνυ Κουζαρίδη και Κώστα Τζελέπη έφτασαν στην ανακάλυψη πως μια ουσία που βρίσκεται σε οφθαλμικές σταγόνες είναι ικανή να καταστρέψει τα καρκινικά κύτταρα της λευχαιμίας. Πρόκειται για ερευνητές του Ινστιτούτου Wellcome Sanger Institute και των πανεπιστημίων του Κέιμπριτζ και του Νότιγχαμ.
Η ομαδοποίηση αυτή προχώρησε σε μια σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature Communications», η οποία αναφέρει συγκεκριμένα πως η ουσία SPHINX31 αχρηστεύει ένα σημαντικό γονίδιο του καρκίνου, το SRPK1. Η SPHINX31 φαίνεται να μπορεί να εξοντώσει τα καρκινικά κύτταρα στους ασθενείς με οξεία μυελογενή λευχαιμία (ΟΜΛ), χωρίς να κάνει ζημιά στα υπόλοιπα μη λευχαιμικά κύτταρα.
Για όσους δεν είναι γνωστό, η ΟΜΛ είναι μια εξαιρετικά επιθετική μορφή καρκίνου του αίματος, που χτυπά ανθρώπους ανεξαρτήτως ηλικίας. Πολύ συχνά απαιτεί πολλούς μήνες χημειοθεραπείας και μόνιμη παραμονή στο νοσοκομείο. Συναντάται στα κύτταρα του μυελού των οστών, που σιγά σιγά αντικαθιστούν τα υγιή κύτταρα, με αποτέλεσμα να γίνεται όλο και πιο έντονος ο κίνδυνος σοβαρών λοιμώξεων και αιμορραγίας.
Η ΟΜΛ είναι επί της ουσίας ένας τύπος καρκίνου που δεν θεραπεύεται παρά το γεγονός ότι εδώ και 30 χρόνια δοκιμάζονται οι ίδιες θεραπείες. Μάλιστα, ιδιαίτερα επικίνδυνος είναι ένας υποτύπος της ΟΜΛ, που έχει να κάνει με μια μια μετάλλαξη στο γονίδιο MLL.
Το γονίδιο SRPK1 που εντόνισαν οι ερευνητές παίζει πολύ μεγάλο ρόλο στην ΟΜΛ που σχετίζεται με το MLL. Η ουσία SPHINX31, που αρχικά χρησιμοποιήθηκε σε κολλύριο για τη νεοαγγειακή νόσο του αμφιβληστροειδούς, προωθεί την αναστολή του SRPK1, κάτι που επί της ουσίας σημαίνει πως εμποδίζει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων στην ΟΜΛ. Μάλιστα, τα σχετικά πειράματα που έγιναν πάνω σε ποντίκια έδειξαν πως αυτό γίνεται χωρίς να καταστρέφονται τα γειτονικά υγιή βλαστικά κύτταρα του αίματος ή χωρίς να υπάρχουν άλλες ορατές παρενέργειες.
Όπως τονίζει μάλιστα για την εν λόγω ανακάλυψη ο δρ Κ. Τζελέπης, αυτή η μελέτη «μπορεί να είναι αποτελεσματική και σε άλλους καρκίνους όπως ο μεταστατικός καρκίνος του μαστού». Από τη μεριά του, ο δρ Γ. Βασιλείου τόνισε: «Η νέα μελέτη αφήνει υποσχέσεις ως μια πιθανή νέα προσέγγιση για τη θεραπεία αυτής της επιθετικής λευχαιμίας στους ανθρώπους».
Μοιάζει πολύ σημαντικό ζήτημα για να προτρέχει κανείς και να πανηγυρίζει αλλά, με κάθε επιφύλαξη, το ερώτημα μοιάζει να αποκτά υπόσταση: μήπως ήρθε η ώρα που νικήθηκε οριστικά ο καρκίνος;