Πριν από μερικά χρόνια, ήταν μέρες Χριστουγέννων και Πρωτοχρονιάς, συζητούσα με μια φίλη που δούλευε σε φούρνο και μου έλεγε ότι την Πρωτοχρονιά θα ξυπνήσει 6 και 30 για να πάει να είναι στις 8 στη δουλειά. Όταν μου το είπε ήταν σαν μια αφύπνιση για μένα. Δεν έτυχε ποτέ να βρεθώ σε αυτή τη θέση και ήταν λες και ο εγκέφαλος μου πήρε μια εντελώς καινούργια πληροφορία.
Είναι απ΄αυτά τα πράγματα που υπάρχουν ως γνώση στο μυαλό σου, αλλά παραμένουν ανενεργά. Ενεργοποιούνται μόνο όταν βρεθούν τόσο κοντά σου. Είτε στον περίγυρο σου είτε σε σένα. Από τότε και κάθε χρόνο σκέφτομαι μόνο τους ανθρώπους που οι δουλειές τους δεν τους επιτρέπουν καμία ξεκούραση ανήμερα αυτών των εορτών. Άνθρωποι που αν αποφασίσουν να βγουν εκείνο το βράδυ θα πρέπει να συμβιβαστούν με την ιδέα της αϋπνίας.
Φέτος, συνέβη κάτι που με έκανε να σκεφτώ ακόμα πιο έντονα τις συνθήκες κάτω από τις οποίες καλούνται πάρα πολλοί άνθρωποι να δουλέψουν. 12 παρά 5, παραμονή Πρωτοχρονιάς, στέκομαι έξω από την πολυκατοικία μου και βλέπω ένα παλικάρι να παραδίδει παραγγελία. Ντελιβεράς με μια λέξη. Αν πιο πάνω είπα ότι σοκαρίστηκα, τώρα δεν υπάρχει λέξη που να αρμόζει.
Ξεπερνώντας το γεγονός ότι υπήρξε άνθρωπος που έκανε παραγγελία τόσο αργά, αναρωτιέται κανείς ποιος εργοδότης ανάγκασε τον ντελιβερά να βγει μέσα σε τέτοια βροχή με το μηχανάκι και να μην κάνει έστω μια τυπική αλλαγή χρόνου με τους δικούς του, στο σπίτι του, στην ζεστασιά του.
Τα πράγματα γίνονται ακόμα πιο ζόρικα για τους ντελιβεράδες αυτές τις μέρες που το κρύο είναι τόσο σκληρό. Μέχρι και περιστατικά νεκρών ανθρώπων έχουν καταγραφεί – ένα πιο έντονο στα Χανιά με 27χρονο πατέρα δύο παιδιών!
Μια αυθόρμητη θέση σε αυτή την κατάσταση είναι να πεις στον εαυτό σου, αλλά και σε όποιον ξέρεις, να μην παραγγείλει και να πάει μόνος να τα πάρει από το μαγαζί. Μετά όμως συνειδητοποιείς ότι στην πλειοψηφία των καταστημάτων αν συμβεί αυτό, τότε πολλοί ντελιβεράδες δεν θα πάρουν μεροκάματο ή θα πάρουν ψίχουλα.
Αυτό δεν σημαίνει όμως ότι δεν έχουμε μερίδιο ευθύνης ως καταναλωτές και μας παίρνει να ξεσαλώνουμε αποδιώχνοντας τις ενοχές από πάνω μας. Ο σεβασμός στον ντελιβερά και γενικά σε ανθρώπους που οι συνθήκες εργασίας τους δεν τους παρέχουν τα ίδια «προνόμια» με τις δικές μας, είναι sine qua non.
Κάποιος θα πει «κανείς δεν τον ανάγκασε να γίνει ντελιβεράς». Ακόμα κι αν αυτό ήταν η απόλυτη αλήθεια, πάλι δεν αναιρεί τα παραπάνω. Αλλά σαφώς και δεν είναι. Σαφώς είναι μια απλούστευση που καλό είναι να μην έχει θέση στην κουβέντα μας.
Ο ντελιβεράς δεν επέλεξε να κάνει τη δουλειά του με δικό του μηχανάκι ενώ ο νόμος ορίζει οι επιχειρήσεις να παρέχουν το όχημα. Δεν επέλεξε να κάνει παραβιάσεις σε δρόμους και σήματα για να φτάσει η παραγγελία εγκαίρως. Δεν επέλεξε να παίξει τη ζωή του κορώνα-γράμματα και να μην κάνει έστω μια Πρωτοχρονιά με την οικογένεια του επειδή το αφεντικό του τον στέλνει για ντελίβερι στις 11 και 30 και στις 12 παρά μέσα από λίμνες και ποταμάκια.
Τι μπορείς να κάνεις; Το πρώτο και κυριότερο είναι να καθιστάς σαφές όταν παραγγέλνεις ότι δεν χρειάζεται να βιαστεί ο ντελιβεράς. Να πεις σε αυτόν που παίρνει την παραγγελία ότι θα δείξεις όλη την κατανόηση του κόσμου αν καθυστερήσει παραπάνω απ΄αυτό που υπολογίζεις. Άλλωστε, ο ντελιβεράς έχει το μαστίγιο του αφεντικού στην πλάτη γιατί θέλει να σε εξυπηρετήσει άριστα.
Δεύτερο και σημαντικό. Καλύτερο πουρμπουάρ απ΄αυτό που δίνεις συνήθως. Εφόσον το αντέχει κι η τσέπη σου βέβαια. Έχει όμως την αξία του. Έστω και συμβολική. Δεν ξέρω πόση ανακούφιση μπορεί να προσφέρει στο τέλος της ημέρας, ξέρω ότι αξίζει πάντοτε να καλύπτει κανείς όσα βρίσκονται στο δικό του χέρι.
Τρίτον, προτιμήστε καταστήματα που είναι κοντά σας και μπορούν να σας φέρουν την παραγγελία με τα πόδια.
Ηθικολόγος δεν είναι κανείς από εμάς και σίγουρα δεν προσπαθώ να το παίξω ανώτερος ή καθοδηγητής με το παραπάνω. Αν μπορούμε όμως να υπενθυμίζουμε και να συμβάλλουμε στην καθημερινή προσπάθεια κάποιων ανθρώπων, θα το κάνουμε. Ειδικά όταν μαθαίνουμε για περιστατικά θανάτων. Να πεθαίνει κανείς για ένα ντελίβερι; Από τα πιο τραγικά, αν μπορεί κανείς να κάνει τέτοιες διακρίσεις στο θάνατο.
Πάνω απ΄όλα όμως, αν μπορούμε να πιέσουμε τους πολλούς καταστηματάρχες που καταπατούν τόσα δικαιώματα των ντελιβεράδων, αξίζει να προσπαθήσουμε. Στο κάτω κάτω το δικό μας στομάχι θα είναι γεμάτο στο τέλος!