Τα τελευταία χρόνια η προσπάθεια πολλών να επιδείξουν τα πράγματα που πρέπει να αλλάξουμε, αν θέλουμε να εξελισσόμαστε κοινωνικά και περιβαλλοντικά, έχει πέσει στο κενό. Κι αυτό έχει συμβεί για πολλούς γνωστούς λόγους. Υπάρχει όμως ένας που ελάχιστα του έχει δοθεί σημασία.
Αυτός είναι η στείρα κριτική κι η επικριτική στάση απέναντι στον άλλο, χωρίς να του καθιστάς σαφές ότι το δάχτυλο δεν κουνιέται μόνο εις βάρος του. Αλλά και εις βάρος του κατόχου του. Αυτό αρκετές φορές δημιουργεί αντίθετα αποτελέσματα και αποξενώνει. Από αντίδραση και μόνο.
Στην περίπτωση του περιβάλλοντος το να πεις σε κάποιον αυτό που λέει ο τίτλος είναι μια ξύλινη ανάγνωση. Είναι πολύ λογικό το αποτύπωμα της ανθρωπότητας από τα μέσα του 20ου αιώνα και μετά να είναι μεγαλύτερο από πριν, γιατί σε αυτές τις 5-6 δεκαετίες έφτασε ο πληθυσμός τα 7 και κάτι δισεκατομμύρια. Έναν αιώνα πριν ήταν στα 4 και η ανθρωπότητα επιδιδόταν σε τακτικές (λέγε με πόλεμο) που προκαλούσαν κυρίως μείωση.
Και τώρα υπάρχουν τέτοιες τακτικές, όπως οι τεχνητές κρίσεις κι οι εμφύλιοι. Μόνο που τώρα έχουμε κι ένα τεράστιο ποσοστό γεννήσεων. Ειδικά στην Ασία και την Αφρική. Θα περίμενε κανείς αυτές οι 2 ήπειροι να είναι κυρίως υπεύθυνες για το πρόβλημα του πλανήτη μας. Κι όμως δεν είναι.
Πολλά εγκλήματα μπορούν να συμβαίνουν στα εδάφη τους, αλλά δεν ξεκινάνε απ΄αυτούς. Ξεκινάνε από την αδηφάγα δύση. Ευρωπαίους και Αμερικάνους. Για παράδειγμα, στην Αφρική αφθονούν οι κυνηγοί. Σκοτώνουν ζώα για το κρέας τους ή ακόμα και για την πλάκα, για να βάλουν λάφυρο τα κεφάλια στον τοίχο.
Ακόμα κι δεν είναι χέρι δυτικού, είναι χέρι που έχει οπλίσει δυτικός. Αν φερ΄ειπείν έχεις συγκεντρώσει όλο τον πλούτο στα εδάφη σου και σε όλη την Αφρική πεινάνε και διψάνε και υποφέρουν από αρρώστιες που τους αποδεκατίζουν, ένας οποιοσδήποτε Αφρικανός θα κυνηγήσει για να βγάλει ένα καλό ποσό.
Το συγκεκριμένο παράδειγμα με το κυνήγι δεν μπήκε τυχαία στην συζήτηση. Σε μια έκθεση που δημοσίευσε πριν λίγες μέρες η WWF ανέφερε ότι από το 1970 και μετά ο άνθρωπος έχει προκαλέσει την εξαφάνιση του 60% της πανίδας. Κάτι που δεν είχε κάνει σε κοτζάμ 2 εκατομμύρια χρόνια πριν. Όση απόσταση κι αν υπήρχε στους πληθυσμούς, τέτοιες επιδόσεις δεν δικαιολογούνται.
Εκείνο που κατάφερε την μεγαλύτερη καταστροφή δεν ήταν ο άμεσος σκοτωμός. Δεν είναι ότι κάποιοι σκοτώσαν από ένα αμφίβιο για παράδειγμα. Είναι ότι ο άνθρωπος κατέστρεψε πολλά από τα σπίτια των ζώων. Εισέβαλε και διέλυσε τα μέρη που έχτιζαν τις φωλιές τους. Αυτά τα μέρη λιγόστεψαν. Κι αν για τα πουλιά ή τα ψάρια είναι κάπως πιο εύκολη η μετανάστευση, για τα ζώα της στεριάς δεν είναι.
Μια αγέλη πιθήκων μπορεί να αναζητήσει ένα δάσος σε κοντινό σημείο, αλλά δύσκολα θα αντέξει να πάει σε άλλη χώρα. Γιατί αν φύγει από ένα μέρος εξαιτίας της αποψίλωσης, είναι πολύ πιθανό να βρεθεί σε άνυδρο τόπο. Ένα λιοντάρι δεν μπορεί να πάει πολύ μακριά, αν ξέρει ότι οι πιθανότητες του για τροφή βρίσκονται στο σπίτι του.
Η πολική αρκούδα που παίχτηκε πολύ ως φωτογραφία για το #10YearsChallenge, δεν έχει πολλές επιλογές για να αναζητήσει την επιβίωση της.
Στα παραπάνω λόγια δεν υπάρχει υπερβολή. Το 20% του Αμαζονίου αποψιλώθηκε από το 2000 ως το 2013. Συνολικά διαλύθηκαν 92.000.000 εκτάρια γης. Αριθμός σοκαριστικά μεγάλος.
Σε αυτόν τον αιώνα εξαφανίστηκαν οι κοραλλιογενείς ύφαλοι. Δηλαδή τα κοράλλια υπάρχουν ακόμα στις θέσεις τους. Απλώς οι θέσεις τώρα είναι ένα νεκροταφείο, όχι πολυκατοικίες ψαριών. Το 50% των υφάλων απώλεσε κάθε ίχνος ζωής. Ύφαλος σημαίνει συγκέντρωση των κοπαδιών των ψαριών, σημαίνει ασφαλές μέρος για εναπόθεση κι επώαση των αβγών τους. Αν αυτό δεν υπάρχει, τόσο θα μειώνεται το ποσοστό των ψαριών που καταφέρνουν να ζήσουν.
Όλα τα παραπάνω δεν είναι για να συνειδητοποιήσουμε απλώς το έγκλημα μας. Δεν είναι για να μοιρολογούμε τον νεκρό. Έχουμε ξεπεράσει κάπως το όριο, αλλά ακόμα μας παίρνει να οπισθοχωρήσουμε και να σώσουμε. Κάποιοι το κάνουν. Κάποιοι άλλοι σαν τις ΗΠΑ, δυστυχώς διατηρούν την ίδια ρητορική και εξοντωτική στάση. Αν αυτό το κάνει ένας από τους τοπ-3 παραγωγούς ρύπων, τότε η επιτυχία δεν είναι στο χέρι όσων πράττουν. Αλλά όσων δεν πράττουν.
Για να το πούμε πιο κατανοητά, είμαστε στο σημείο που δεν μας παίρνει καθόλου να κοιτάμε τις προθέσεις. Χρειάζεται μόνο το αποτέλεσμα πλέον. Αν δε σε πείθει το επιχείρημα της διάσωσης του κόσμου, ας σε πείσει το ότι μπορεί να είσαι με τη μεριά των ηρώων και να καταφέρεις κι εσύ αυτό που τώρα μοιάζει ακατόρθωτο. Κι ακραιφνής ιδιοτέλεια δεκτή. Δεν μας παίρνει για να έχουμε και σωστές προθέσεις και αποτελέσματα!