Δεν είναι καθόλου τυχαία η προβολή που λαμβάνουν οι σκανδιναβικές χώρες ως «επίγειοι παράδεισοι» τα τελευταία χρόνια. Ακολουθώντας το δικό τους μοντέλο ανάπτυξης, βάζουν τον άνθρωπο στο επίκεντρο, δημιουργώντας ένα παράδειγμα που είναι απορίας άξιο το γιατί δεν ακολουθείται από περισσότερες χώρες.
Φυσικά, ειδικά στην περίπτωση της Νορβηγίας που συζητείται έντονα, δεν είναι δυνατό όλα τα κράτη να διαθέτουν τον δικό της ορυκτό πλούτο που στην ουσία χρηματοδοτεί την οικονομία. Βέβαια, ο αντίλογος λέει, ότι και άλλες χώρες έχουν αντίστοιχα συγκριτικά πλεονεκτήματα, τα οποία όμως επιλέγουν να μην θέτουν στην υπηρεσία του συνόλου.
Σε αυτή την μακρινή σε εμάς χώρα του βορρά, περίπου το 10% του κρατικού προϋπολογισμού διατίθεται για την νοσοκομειακή περίθαλψη, την ίδια ώρα που στην Ελλάδα αυτό το ποσοστό είναι ελαφρά μικρότερο, στο 8,4%. Φυσικά, σε απόλυτους αριθμούς η διαφορά είναι χαώδης αφού μιλάμε για δύο κράτη με εντελώς διαφορετικό βιοτικό επίπεδο και ύψος παραγόμενου ΑΕΠ.
Προφανώς το χρήμα που ρέει άφθονο είναι παράγοντας που κάνει την διαφορά, στην πραγματικότητα όμως, εκείνο που αλλάζει τα δεδομένα είναι ο τρόπος με τον οποίο το πλεόνασμα διατίθεται, κάτι που εξαρτάται αποκλειστικά από την διάθεση και την νοοτροπία, η οποία ξεπερνά τις κομματικές διαφορές και είναι κοινή, ανεξάρτητα από την κυβέρνηση που θα κληθεί να ακολουθήσει και να υλοποιήσει μια δεδομένη πολιτική.
Στη βάση της κρατικής παρέμβασης είναι η πρόληψη. Κάτι που επιτυγχάνεται μέσα από δημόσιες επενδύσεις στο χώρο της υγείας. Όχι μόνο με το κτίσιμο νοσοκομείων, μονάδων ή κέντρων υγείας, ακόμη και σε μακρινές περιοχές, αλλά και στην πρόσληψη ιατρών και συγγενούς προσωπικού.
Η πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι η αιχμή του δόρατος μιας πολιτικής υγείας η οποία «αγκαλιάζει» σχεδόν το σύνολο των πολιτών, οι οποίοι ευχαρίστως παραχωρούν ένα (σημαντικό είναι αλήθεια) μέρος του εισοδήματός τους μέσω της φορολογίας.
Στο σύγχρονο οικονομικό τρόπο σκέψης, βέβαια, η άνοδος των φορολογικών συντελεστών έχει δαιμονοποιηθεί από τους φιλελεύθερους που ζητούν ολοένα και πιο «απελευθερωμένες» πρακτικές, θεωρώντας ότι οι φόροι είναι ό,τι χειρότερο μπορεί να υπάρξει στον πλανήτη.
Η Νορβηγία, η Σουηδία, ακόμη και η Ισλανδία ή άλλες χώρες του βορρά, έρχονται να δώσουν μια απάντηση τόσο πειστική, που απορεί κανείς γιατί το δικό τους μοντέλο δεν έχει επικρατήσει παγκοσμίως και γιατί ο δυτικός κόσμος επιμένει στην δική του, παρωχημένη και αναποτελεσματική αντίληψη, που θέλει το κράτος περιθωριοποιημένο, άχρηστο και σε τελική ανάλυση μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης.
Στη χώρα των Βίκινγκς, η δημόσια χρηματοδότηση για τις δαπάνες υγείας ξεπερνά το 85% (στην Ελλάδα ίσα που αγγίζει το 40%, έτσι για να έχουμε μια τάξη μεγέθους), ενώ η πρόσβαση στο σύστημα γνωρίζει ελάχιστους αποκλεισμούς, όπως ισχύει για τους μετανάστες χωρίς χαρτιά που ακόμη κι έτσι έχουν πρόσβαση σε επείγουσες περιπτώσεις, την ώρα που οι ανήλικοι λαμβάνουν ακριβώς τα ίδια προνόμια με τους νόμιμους κατοίκους.
Όλα ξεκινούν με τον θεσμό του οικογενειακού γιατρού, στον οποίο συμμετέχει σχεδόν το 100% του πληθυσμού, γεγονός που μειώνει δραστικά το κόστος. Ουσιαστικά, δηλαδή, το κράτος επενδύει μέσω προσλήψεων στην άμεση ιατρική προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι μελλοντικές ανάγκες για μακροπρόθεσμες νοσηλείες και θεραπείες. Όταν, δηλαδή, διατηρείς τους κατοίκους υγιείς, είναι επόμενο να μην χρειαστεί να «ματώσεις» οικονομικά για αυτούς στο μέλλον. Τόσο απλά…
Το προσδόκιμο όριο ζωής, από τα υψηλότερα στον πλανήτη, είναι απόδειξη του πόσο επιτυχημένο είναι το συγκεκριμένο μοντέλο. Το γεγονός ότι μόνο ένα ποσοστό που δεν ξεπερνά το 10% του πληθυσμού καταφεύγει στην ιδιωτική ασφάλιση, επίσης.
Βέβαια, μια τέτοια εξέλιξη δεν χαροποιεί ιδιαίτερα της ιδιωτικές εταιρείες ασφάλισης, ούτε άλλους που θα ήθελαν να ιδιωτικοποιήσουν περισσότερο ευαίσθητους τομείς σαν αυτόν της υγείας, αλλά η χώρα και οι πολίτες της δεν είναι καθόλου διατεθειμένοι να επιτρέψουν μια αναστροφή της κατάστασης υπέρ των ιδιωτών και σε βάρος του συνόλου.
Αν κάποιος ωστόσο διατηρεί ακόμη αμφιβολίες σχετικά με την επιβάρυνση του κρατικού μηχανισμού για αυτήν την «παρεμβατικότητά» του, δεν έχει παρά να ανατρέξει στα οικονομικά στοιχεία. Στοιχεία που δείχνουν ότι στις σκανδιναβικές χώρες το τελικό κόστος νοσηλείας είναι δύο και τρεις φορές χαμηλότερο από κράτη σαν τις ΗΠΑ, παρά το γεγονός ότι οι Σουηδοί ή οι Νορβηγοί έχουν πρόσβαση σε αυτό που σε άλλες κοινωνίες μοιάζει ακόμη άπιαστο όνειρο.
Το να μπορούν να επισκέπτονται τον παθολόγο ή τον οικογενειακό γιατρό τους, χωρίς να δίνουν ούτε ένα ευρώ και αντιλαμβανόμενοι ότι τα χρήματά τους έχουν πιάσει ήδη τόπο.