Καθήμενος στο τσιπουράδικο και απολαμβάνοντας τον ήλιο παρέα με… μαριδάκι και γόνο καλαμαριού για μεζέ, γίνεσαι συνένοχος σε ένα από τα μεγαλύτερα σύγχρονα εγκλήματα κατά της φύσης. Εκείνο της υπεραλίευσης, θύματα του οποίου σήμερα είναι οι θάλασσες και τα ψάρια τους και αύριο όλοι μας.
Με απλά λόγια υπεραλίευση είναι η αλιεία μικρών (σε ηλικία) ψαριών και θαλασσινών τα οποία συχνά φτάνουν μέχρι το τραπέζι μας πριν καν αναπαραχθούν για μία –έστω- φορά. Όταν συμβαίνει κάτι τέτοιο, φυσικό και νομοτελειακό επακόλουθο είναι η ερήμωση των θαλασσών μας, γεγονός που μακροπρόθεσμα θα αποβεί μοιραίο όχι μόνο για τους πληθυσμούς των αλιευμάτων, αλλά και για τους ίδιους του επαγγελματίες του είδους, πολλοί εκ των οποίων συνεχίζουν να λειτουργούν δίχως ντροπή ή συναίσθηση του εγκλήματος που διαπράττουν.
Υπολογίζεται ότι περίπου το 90% των αλιευμάτων παγκοσμίως υπεραλιεύεται και η κατάσταση δεν είναι καθόλου καλύτερη στην Μεσόγειο ή και πιο συγκεκριμένα την Ελλάδα, η οποία επίσης συχνά δείχνει να μην συμμορφώνεται καν στους κανόνες που θέτει η ίδια η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ιδιαίτερα την περίοδο των μνημονίων και της κρίσης, ο Έλληνας μάλλον βρήκε μια εύκολη και βολική δικαιολογία για να παρανομήσει, «βαφτίζοντας» την συμπεριφορά του «πράξη αντίστασης» και μετά διαμαρτυρόμενος για την δραματική μείωση της δουλειάς και των αλιευμάτων των θαλασσών.
Για χρόνια οι παράκτιοι αλιείς κατηγορούσαν ανοιχτά τους εκπροσώπους της μέσης αλιείας, κυρίως μηχανότρατες και γρι-γρι, με τους δεύτερους να απαντούν ότι αιτία της επίθεσης που δέχονταν δεν ήταν η υπαραλίευση, αλλά το γεγονός ότι ρίχνουν τις τιμές.
Ωστόσο και οι δύο αυτές αντικρουόμενες «φράξιες» ψαράδων ενώνονται για να κατηγορήσουν με την σειρά τους τους ερασιτέχνες, ακόμη και «ψαροντουφεκάδες» και ο κύκλος των αλληλοκατηγοριών ανοίγει και διευρύνεται, δίχως ουδείς από τους προαναφερθέντες να νιώθει πως αποτελεί μέρος του προβλήματος. Ο καθένας απλά θεωρεί ότι για όλα φταίνε οι άλλοι.
Πλέον ο καθορισμός συγκεκριμένων κανόνων αλιείας, η απαγόρευσή της σε περιόδους αναπαραγωγής και η θέσπιση μεγεθών για ορισμένα δημοφιλή ψάρια, επιχειρεί να βάλει ένα φρένο σε αυτήν την εγκληματική αλλά και αυτοκτονική συμπεριφορά. Η κατάσταση όμως παραμένει εφιαλτική για την θαλάσσια ζωή αφού κανένας νόμος δεν μπορεί να σταθεί εμπόδιο στην ανθρώπινη απληστία.
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, οι Έλληνες καταναλώνουμε κατά κεφαλή 20 κιλά ψαρικών τον χρόνο. Από αυτά μόνο το 12% προέρχεται από την εγχώρια αλιεία, αλλά και πάλι αυτό το νούμερο είναι το διπλάσια σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια. Την ίδια ώρα ο αλιευτικός στόλος γίνεται ολοένα και μεγαλύτερος, πράγμα που σημαίνει ότι περισσότεροι διεκδικούν λιγότερα και το κάνουν με τρόπο που δεν αφήνει περιθώρια αναπλήρωσης στη φύση.
Τα ιχθυοαποθέματα αλιεύονται με τρόπο τόσο εντατικό και συστηματικό μέχρι βαθμού εξάντλησής τους, την ίδια ώρα που αυτό συμβαίνει με παράνομες μεθόδους ή αφορά νεαρά ψάρια, η αλιεία των οποίων απαγορεύεται ρητά. Κάπως έτσι το 93% της θαλάσσιας ζωής στην Μεσόγειο υπεραλιεύεται και βρίσκεται πλέον σε άμεσο κίνδυνο αφανισμού.
Φυσικά από το κάδρο των ευθυνών δεν μπορούμε να βγούμε ούτε εμείς οι απλοί καταναλωτές. Κάθε φορά που ζητάμε μαριδάκια, καλαμαράκια, μπακαλιαράκια και σχεδόν οτιδήποτε σε –άκια, οφείλουμε να γνωρίζουμε ότι πιθανότατα θυσιάζουμε το δικό μας μέλλον έναντι μιας στιγμιαίας απόλαυσης που δεν θα μας αφήσει τίποτα μόλις σηκωθούμε από το τραπέζι. Ακόμη χειρότερα, τέτοιες συμπεριφορές και καταναλωτικές συνήθειες δεν θα αφήσουν τίποτα στις θάλασσες για τα ίδια τα παιδιά μας…