Όταν τα fake news εισέβαλλαν στην πολιτική και καθόρισαν με πολλαπλό τρόπο την πολιτική πορεία μιας ολόκληρης χώρας, δεν φάνηκαν να ενοχλούνται οι άμεσα θιγόμενοι, ούτε να επιχειρούν την αναζήτηση της αλήθειας.
Κι η αλήθεια, δεν είναι παράλογο να πούμε, πως έρχεται συνήθως από τα πιο επίσημα χείλη. Στην περίπτωση του κορονοϊού δεν υπάρχει τίποτα πιο αξιόπιστο από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας και σίγουρα δεν είναι από τις περιπτώσεις που πρέπει κάποιος να βγάλει το πνεύμα αντιρρησίας προς την κραταιά εξουσία.
Πρόκειται για ζήτημα παγκόσμιας υγείας και ο Π.Ο.Υ. έχει αποδείξει στο παρελθόν την εγκυρότητα του. Αυτό βέβαια δεν παρεμποδίζει πάρα πολλούς από το να υποκινήσουν διάφορες αναληθείς πληροφορίες στο διαδίκτυο, ώστε να επηρεάσουν τη δημόσια σφαίρα. Και το κάνουν με τρόπο έντεχνο κι όχι ατσούμπαλο, αφού τοποθετούν σε ένα φαινομενικά σωστό κείμενο ένα ψευδές στοιχείο.
Όπως ότι πίσω από τον κορωνοϊό βρίσκεται ο Μπιλ Γκέιτς, όπως ότι το αντίδοτο για τον ιό είναι ένα υγρό με βάση τη χλωρίνη ή, πολύ πιο χοντρό, ότι αφέθηκε να αναπτυχθεί στο πλαίσιο μιας παγκόσμιας συνωμοσίας για την μείωση του πληθυσμού της Γης, όπως διασπείρει το Infowars, με τον γνωστό και μη εξαιρετέο Άλεξ Τζόουνς που πρέπει να έπεσε σε κάποια μαρμίτα μικρός.
Κάποιοι άλλοι παρουσιάζουν ως ευεργετικά προς την αντιμετώπιση και πρόληψη τους καθαριστές αέρα, την ομοιοπαθητική και την κάνναβη, προφανώς με στόχο να παραπλανήσουν τα εύκολα θύματα και να αυξήσουν τον τζίρο τους. Το Channel One της Ρωσίας μεταδίδει στην prime-time ζώνη του θεωρία που συνδέει τον ιό με σχέδιο του Τραμπ για να αυξήσει τις πωλήσεις των φαρμακευτικών. Να πούμε κι εμείς την κοτσάνα μας, ότι υπάρχει τελικά ο Thanos και αυτός τα έκανε όλα.
Το πρόβλημα με τα παραπάνω γίνεται ακόμα μεγαλύτερο, μιας και στα εύκολα θύματα δεν είναι μόνο απλοί πολίτες, είναι και πολιτικοί. Ναι, καλά πήγε ο νους σας, την πάτησε κι ο Τραμπ, όπως την πάτησε κι ο επίσης Ρεπουμπλικάνος Σόλομον Γιου που τουίταρε είδηση που έλεγε ότι ο Καναδάς έκλεψε τον ιό για να τον χρησιμοποιήσει σε βιολογικά όπλα. Κάτι αντίστοιχο έκανε ο Ρεπουμπλικάνος Τζιμ Μπανκς, απλώς αντί για τον Καναδά, ανέφερε την Κίνα.
Μη θαρρείτε πως οι δύο αυτοί είναι χαζοί. Χωρίς αυτό να είναι εκτός τραπεζιού, οι Ρεπουμπλικάνοι εξυπηρετούν συμφέροντα μεγάλων εταιρειών και τέτοιες αναρτήσεις δεν είναι μόνο στο πλαίσιο της αφέλειας. Χρηματοδοτούνται και οι δύο από εταιρείες όπλων και δεν είναι παράξενες οι αναρτήσεις τους αν συνδεθούν οι τελείες. Απλώς στον αχανή κόσμο των ΗΠΑ, που διαδικτυακά γίνεται αχανέστερος, όλα θα βρουν τον τρόπο να εξαπλωθούν.
Αν πάντως κάτι φαίνεται από τα άνωθεν, είναι πως το Twitter αποτελεί τον βασικότερο δίαυλο μετάδοσης των fake news/hoaxes, μιας και το μέσο δεν διαθέτει εργαλεία παρεμπόδισης των παραπλανητικών αναρτήσεων και μπλοκαρίσματος. Για fact-checking ούτε λόγος, ενώ και η εργαλειακή κινητοποίηση στο Youtube για τον έλεγχο είναι αρκετά περιορισμένη προς το παρόν.
Ας περάσουμε όμως στην αλήθεια. Κι αυτή δεν προέρχεται από δικά μας χείλη και σκέψεις, αλλά από τη συνεννόηση μεταξύ όλων των κολοσσών της διαδικτυακής μετάδοσης της πληροφορίας με τον Π.Ο.Υ., δηλαδή Google και Facebook ως επί το πλείστον, αλλά και το κινέζικο WeChat που είναι ούτως ή άλλως πιο ελεγχόμενο.
Οι δύο εταιρείες συνεργάζονται με τον Π.Ο.Υ. και έχουν συστήσει ομάδες από factcheckers για κάθε είδηση που αναρτάται στους ψηφιακούς τόπους τους. Για κάθε είδηση που δεν περιλαμβάνει επίσημες δηλώσεις μελών του Π.Ο.Υ., περιμένουν την αποδοχή του οργανισμού ώστε να της επιτρέψουν να εμφανίζεται στην αναζήτηση και μάλιστα σε κάποιες υπάρχει κάτι σαν ειδικό σήμα εγκυρότητας.
Το Facebook πιο συγκεκριμένα, που στο παρελθόν είχε μια ανεξήγητη πολιτική ως προς τα fake news, στα οποία κότσαρε απλώς την ταμπέλα “παραπλανητικά” αλλά επέτρεπε την διασπορά τους, στην περίπτωση του κορωνοϊού κατεβάζει τις παραπλανητικές ειδήσεις ή τις μπλοκάρει ή εμποδίζει τα hashtags για τον κορωνοϊό που βάζουν κάποιες “ενημερωτικές” ιστοσελίδες στο Instagram. Παράλληλα, παρέχει δωρεάν διαφημιστικό χώρο σε οργανισμούς ενημέρωσης για τον κορωνοϊό.
Ο γενικός διευθυντής του Π.Ο.Υ., Tedros Adhanom Ghebreyesus, ανέφερε στο BBC ότι οι άνθρωποι “πρέπει να έχουν πρόσβαση σε ακριβείς πληροφορίες για να προστατεύσουν εαυτούς και αλλήλους”.
Όπως ακριβώς λοιπόν συνέβη σε προεκλογικές εκστρατείες, πολλοί απελευθερώνουν ψέματα για τον κορωνοϊό και κατηγορούν τον Π.Ο.Υ. γι΄αυτό που στην πραγματικότητα κάνουν οι ίδιοι: στοχεύουν στο κέρδος, είτε με άμεσο είτε με πολυκλαδικά έμμεσο τρόπο.
Ας μιλήσουμε με τους αριθμούς που σίγουρα δεν ψεύδονται στην περίπτωση του κορωνοϊού.
- Οι προσβληθέντες από τον ιό είναι λίγο πάνω από 34.800
- Οι 34.598 βρίσκονται στην Κίνα, με τους περίπου 25.000 να είναι στην επαρχία Χουμπέι, εκεί όπου βρίσκεται η Γουχάν και είναι το επίκεντρο του ξεσπάσματος του ιού.
- Οι νεκροί έχουν φτάσει τους 724, με μόλις έναν να έχει σημειωθεί εκτός Κίνας, στις Φιλιππίνες.