Ήταν πριν δύο εβδομάδες που είχαμε μείνει αποσβολωμένοι με την οικτρή οπισθοδρομικότητα – για να μην γράψω κάτι άλλο και με μπανάρει η Google – που χαρακτηρίζει ένα κομμάτι της κοινωνίας, το οποίο επαινούσε τις αφίσες κατά των αμβλώσεων.
Έρχεται όμως η ρημάδα η ζωή να καγχάσει στα μούτρα αυτών των απαρχαιωμένων εγκεφάλων και να δείξει πως οι αμβλώσεις δεν είναι ντροπή, αλλά μια τεράστια ανάγκη. Όχι μόνο γιατί η γυναίκα που φέρει το παιδί, έχει το δικαίωμα να αποφασίσει αν θέλει να γίνει μητέρα κι αν θέλει να υποβάλλει το σώμα της σε όσα σημαίνει η εγκυμοσύνη, αλλά και γιατί, δεν είναι κακό να το πούμε, δεν είναι όλοι οι γονείς ικανοί για να είναι γονείς.
Τους τελευταίους έξι μήνες έχουν υπάρξει πολλές περιπτώσεις από μητέρες που εγκαταλείπουν τα νεογέννητα μωρά τους και σε αυτή την εγκατάλειψη έχει βάλει το χέρι του, έστω κι αν δεν το έχει κάνει στην πράξη, κι ο εκάστοτε πατέρας. Μόλις χθες ένα μωρό πέθανε σε παραλία. Το πρόβλημα όμως βρίσκεται κι αλλού κι είναι πιο σύνθετο.
Ακόμα κι αυτοί που συνειδητά λένε “θα κάνω παιδί και θα γίνω γονιός”, πολύ γρήγορα καταλήγουν να μη μπορούν να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων. Άλλοι γιατί η ζωή τους δεν τους το επιτρέπει, άλλοι γιατί απλώς τα μυαλά τους είναι χαλασμένα σε επίπεδο αντιλήψεων και αρνούνται να ακούσουν συμβουλές ειδικών για το πώς να χειριστούν τα παιδιά τους. «Θα μου πει εμένα ο άλλος πώς θα μεγαλώσω το παιδί μου; Με ποιο δικαίωμα επεμβαίνει στην οικογένεια μου;» λένε πολλοί.
Και θα ήταν μια σκέψη αποδεκτή αν είχαν σκοπό να κρατήσουν τα παιδιά τους μια για πάντα κλεισμένα στο σπίτι. Όμως, αυτά τα παιδιά βγαίνουν στην κοινωνία και δεν ανήκουν στην οικογένεια τους. Κι όταν βγουν στην κοινωνία, θα πρέπει να τους έχει μπει για τα καλά στο μυαλό ότι οι υποχρεώσεις τους προς τους άλλους προηγούνται των δικαιωμάτων τους.
Μέχρι εδώ όλα αυτά φαίνονται ως σκέψεις ατάκτως ερριμένες. Όταν όμως πλαισιώσουν και το γεγονός-αφορμή, τότε αποκτούν νόημα.
Σε ένα σχολείο στο Βύρωνα ένας 17χρονος είδε κάποιους να παρενοχλούν και να κοροϊδεύουν τη μικρή αδερφή του επανειλλημένα και κάποια στιγμή ξέσπασε και πήγε να την προστατεύσει. Μέσα σε λίγα λεπτά είχε βρεθεί στο έδαφος να τον χτυπούν 17 συμμαθητές του για δύο ολόκληρα λεπτά.
Στην παραπάνω παράγραφο εμφανίζονται άπειρα δομικά προβλήματα. Το σχολείο είναι χρόνια ένας ακατάλληλος χώρος για παιδιά. Είτε μιλάμε για θύματα είτε για θύτες. Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές, όσες καλές προθέσεις κι αν έχουν, δεν διαθέτουν τα εργαλεία για να προστατεύσουν το θύμα και να δείξουν στον θύτη το λάθος του. Οπότε σε περιπτώσεις όπως η παραπάνω αυτό που θα συμβεί είναι να μπουν αποβολές, ίσως κάποιοι να χάσουν τη χρονιά, αλλά με αυτόν τον τρόπο έχει αποδειχθεί πως το επίτευγμα θα είναι να μεγαλώσει ο θυμός τους. Και προς το σχολείο και προς το παιδί που στα μάτια τους είναι η αιτία. Δεν θα αργήσει λοιπόν να συμβεί ένα χειρότερο περιστατικό που μπορεί να μεταφερθεί εκτός σχολείου.
Είναι προφανές πως η δουλειά του σχολείου δεν δύναται να επεκταθεί έξω από τον χώρο του. Άρα όλοι οι δρόμοι, όλα τα δάχτυλα της ευθύνης δείχνουν στην οικογένεια. Οι γονείς αυτών των 17 παιδιών που για 2 ολόκληρα λεπτά παρίσταναν τους καμπόσους και χτυπούσαν στα τυφλά ένα παιδί που δεν τους πείραξε καν, τι έχουν κάνει για να μην έφτανε το παιδί τους σε αυτή την πράξη; Ήταν ουσιαστικά παρόντες; Έκαναν ένα παιδί για να του δίνουν μόνο αγάπη ή ασχολήθηκαν και βαθύτερα μαζί του; Μήπως ήταν το καλύτερο παιδί του κόσμου; Μήπως παρασύρθηκε το κακόμοιρο από τον όχλο και δεν είναι τέτοιο παιδί;
Δεν αμφιβάλλω ότι όντως 2-3 παιδιά απ΄αυτά τα 17 είναι ουσιαστικά το ίδιο θύματα με τον συμμαθητή που έδερναν και πως κατέληξαν να τον χτυπούν σε μια διαρκή προσπάθεια τους να ενταχθούν σε μια ομάδα. Αλλά δε μπορεί να είναι όλα έτσι…
Δεν αμφιβάλλω επίσης πως κάποιοι από τους γονείς δεν αποτελούν κακό παράδειγμα κι είναι απλώς άνθρωποι που δουλεύουν πολύ, κουράζονται, δεν έχουν κι οι ίδιοι το γνωστικό υπόβαθρο ώστε να αναθρέψουν το παιδί τους. Αλλά δε μπορεί να είναι όλοι έτσι…
Δεν γίνομαι απόλυτος και ας πούμε ότι δεχόμαστε πως σε επίπεδο πρόληψης είναι δύσκολα τα πράγματα. Σε επίπεδο αντιμετώπισης όμως τι γίνεται; Πώς θα συνεχίσουν αυτά τα παιδιά στο ίδιο σχολείο και πώς θα αντιμετωπίζουν τα 17 τον 1 που στο μυαλό τους θα είναι υπαίτιος της όποιας τιμωρίας τους; Γιατί υπάρχει τρομερή γραφειοκρατία επίσης στις δομές του υπουργείου Παιδείας που κάνουν αδύνατη την ουσιαστική και σωφρονιστική τιμωρία των θυτών;
Φτάνουμε λοιπόν ξανά στο ζουμί της υπόθεσης. Κάποια στιγμή τελειώνει η καραμέλα της αποποίησης των ευθυνών από το άτομο. Κάποια στιγμή δεν φταίει η άτιμη η κοινωνία και η ανίκανη πολιτεία. Κάποια στιγμή πρέπει να κοιταχτούμε όλοι στον καθρέφτη και να δούμε που έχουμε κάνει λάθος, πώς μπορούμε να αλλάξουμε και πώς μπορούμε να προστατεύσουμε, όχι τα παιδιά μας, αλλά τα παιδιά συνολικά ώστε να μη γίνουν σαν τα μούτρα μας.
Κάποια στιγμή παύει να φταίει το υπουργείο ή το σχολείο και φταις εσύ γονιέ, φταίει το παιδί σου. Δεν είναι έγκλημα να φταις ή να φταίει. Ίσα ίσα που το φταίξιμο σημαίνει αναγνώριση του λάθους και ενεργοποιεί τον μηχανισμό για να διορθώσεις και να μην κάνεις το ίδιο λάθος.
Κάποια στιγμή το πρόβλημα είναι ο καθένας μας μόνος του που θεώρησε ότι το να κάνεις παιδί είναι σαν να αγοράζεις ένα κτήμα που το ποτίζεις και δε μπορεί διάολε, κάποια στιγμή θα ανθίσει. Μόνο που το παιδί σου δεν είναι απλό, όπως δεν ήσουν κι εσύ. Δεν είναι κακό να μη γνωρίζεις τι πρέπει να κάνεις μαζί του. Είναι τραγικό όμως να αρνείσαι τη βοήθεια ειδικών και να μηδενίζεις τους πάντες γιατί εσύ αποκλείεται να έχεις κάνει λάθος.
Αν λοιπόν αποκλείεται να έχεις κάνει λάθος, πες μου…Σε αυτόν τον 17χρονο που δεν έφταιξε σε τίποτα, ποιος θα φροντίσει το σωματικό και ψυχικό του τραύμα; Ποιος θα βγάλει τον φόβο από το κεφάλι του κάθε φορά που θα πηγαίνει στο σχολείο;
Νομίζω τα εξηγεί όλα ο Μάνος Ελευθερίου στο τραγούδι που έγραψε για τον Βαγγέλη Γιακουμάκη λίγο καιρό πριν πεθάνει και το μελοποίησε ο Μίλτος Πασχαλίδης.
«Αθώοι όλοι. Σε μια χώρα των αθώων.
Δεν σε γνωρίσαμε να πιούμε έναν καφέ,
δυο τρεις κουβέντες για τους άθλους των ηρώων
γι’ αυτούς που ζούνε συντροφιά μ’ έναν χαφιέ.
Λυσσούν να σ’ εύρουν τα σκυλιά. Λυσσούν οι σκύλοι.
Κι η ομερτά στις καφετέριες καντήλι»