Ο καθένας επιλέγει τις προτεραιότητες του. Κι όπως τις επιλέγει, οφείλει να αποδεχτεί οτιδήποτε φέρει αυτή η κατανομή. Αυτό ισχύει και στον μικρόκοσμο του καθενός, αλλά πολύ πιο καθολικά στη μεγάλη εικόνα που είναι οι οργανωμένες κοινωνίες της παγκοσμιοποίησης.
Αυτές τις ημέρες για παράδειγμα υπάρχουν οι πολίτες που σέβονται τους γύρω τους και κλείνονται στο σπίτι για να συμβάλλουν στην ανατροπή της διασποράς του κορωνοϊού, υπάρχουν και οι απαράδεκτοι που νομίζουν ότι βρίσκονται σε κρουαζιέρα.
Έτσι συμβαίνει και με τις κρατικές δομές που αναπτύχθηκαν ανά τα χρόνια στην Ευρώπη, η οποία αυτή τη στιγμή πλήττεται σφόδρα από τον κορωνοϊό. Από τη στιγμή που δημιουργήθηκε η Ευρωπαϊκή Ένωση, οι μεγάλες χώρες, οι μεγάλες οικονομίες, οι μεγάλες δυνάμεις είχαν πάντοτε την αίσθηση ότι δεν πρόκειται να τους αγγίξει κανείς. «Είμαστε το σπουδαιότερο έθνος» έχουν πει σε ομιλία τους όλοι ανεξαιρέτως οι ηγέτες των ευρωπαϊκών κρατών, με στόχο να τονώσουν το πατριωτικό-εθνικιστικό συναίσθημα.
Αυτή η πεποίθηση εν καιρώ “ειρήνης” βασίζεται στο γεγονός πως όλες αυτές οι χώρες έχουν σε βασική θέση της ατζέντας τους τις αμυντικές δαπάνες, κι ας μην τις αναφέρουν σε προεκλογικά προγράμματα. Είναι πάντοτε καυτά ζητήματα. Και σε εποχές όπως αυτή που ζούσαμε μέχρι πριν δύο μήνες, όπου εντοπίζαμε όλοι μια συντηρητική στροφή της δύσης, ήταν χρήσιμη τακτική.
Τώρα όμως ο πόλεμος που έχουμε δεν είναι με άλλο λαό, δεν είναι με τους Τσιταούρι ή τον Thanos. Είναι με έναν ιό. Με κάτι που θέλει χρόνο για να το ερευνήσεις, να αναλύσεις τη λειτουργία του και να δεις πως μπορείς να το ανακόψεις. Και σε αυτόν τον πόλεμο καμία αμυντική δαπάνη δεν μπορεί να φανεί χρήσιμη.
Ξέρετε τι μπορεί να φανεί χρήσιμο; Ένα αρτίως στελεχωμένο σύστημα υγείας. Περισσότερα νοσοκομεία που να έχουν μεγαλύτερη ειδίκευση σε ασθένειες. Καλοπληρωμένοι γιατροί και νοσηλευτές. Φροντίδα από κάθε χώρα για επάρκεια σε εξοπλισμό για κάθε πιθανή περίσταση.
Στην περίπτωση της πανδημίας η Ευρώπη πιάστηκε παντελώς αδιάβαστη. Ακόμα και οι χώρες που ενήργησαν γρήγορα, έχουν σοβαρότατες ελλείψεις σε υποδομές. Αυτό δεν συνέβη τώρα τυχαία. Συνέβη ως αποτέλεσμα μιας πολιτικής που εκχωρεί στο εκάστοτε υπουργείο Εθνικής Άμυνας τεράστια ποσά και στο εκάστοτε υπουργείο Υγείας σαφώς λιγότερα.
Κι αν χώρες όμως η Ελλάδα κάπως δικαιολογούνται, αφού βρισκόμαστε σε ένα από τα πιο στρατηγικά σημεία, είμαστε μια οικονομία που προσπαθεί να ορθοποδήσει και δεχόμαστε από το 2015 τρομερή εισροή προσφύγων και μετανατών, χώρες όπως η Ιταλία, η Ισπανία, η Βρετανία, η Γαλλία δεν δικαιολογούνται.
Όλες αυτές οι χώρες έχουν να βιώσουν πόλεμο από το τέλος του Β΄Παγκοσμίου. Η τελευταία φορά που στρατεύματά τους συμμετείχαν σε πολεμική σύρραξη ήταν το 2003 στο Ιράκ. Κάποιοι έχουν μια παρουσία στη Συρία τα τελευταία χρόνια, ενώ έχουν να κοιτάξουν και τις αποικίες τους στην Αφρική. Εν τούτοις δεν έμαθαν τίποτα απ΄αυτές.
Οι περισσότερες χώρες στη Μαύρη Ήπειρο έχουν αναπτυγμένο σύστημα αντίδρασης σε πανδημία, καθώς ζουν τέτοιες περιπτώσεις σχετικά συχνά.
Η τελευταία φορά λοιπόν που είχαμε πόλεμο πόλεμο, ήταν στο Ιράκ το 2003. Τότε είχαμε και το ξέσπασμα του SARS. Σε αυτά τα 17 χρόνια έχουν εμφανιστεί άλλες 3-4 φορές περιπτώσεις νόσων που θα μπορούσαν να εξελιχθούν σε πανδημία, με πιο πρόσφατη τον Έμπολα το 2016. Κι όμως κανένα από τα μεγάλα αυτά κράτη δεν θορυβήθηκε για να αναπτύξει ένα σχέδιο άμεσης και αποτελεσματικής αντίδρασης.
Κανένα απ΄αυτά τα κράτη δεν ξόδεψε τεράστια ποσά στην υγεία. Αντιθέτως, χώρες όπως η Γαλλία, φρόντισαν να αγοράσουν όπως όπως νέα μαχητικά αεροσκάφη για να τα κάνουν επίδειξη στη Συρία και να εξυπηρετήσουν την κατασκευαστική εταιρεία, αυξάνοντας τον τζίρο της.
Διαβάζοντας τα παραπάνω, κάποιος θα μας περάσει για χαζούς ή ότι δεν έχουμε ψάξει τα ποσά που ξοδεύει η Ευρώπη. Τα έχουμε ψάξει. Λίγο πάνω από 900 δισ. για υγεία και σχεδόν 300 δισ. για αμυντικές δαπάνες. Ακούγεται μια χαρά αναλογιά. Υπάρχει όμως ένα “αλλά”. Τα 900 δισ. ξοδεύονται σε υπαρκτά ζητήματα που εμφανίζονται στην καθημερινότητα, σε έρευνες για επίλυση χρόνιων προβλημάτων και ανίατων νόσων, ενώ τα 300 ξοδεύονται σε υποθέσεις. Αν γίνει κάποια σύρραξη να έχουμε αυτά, αν γίνει το άλλο να έχουμε αυτά. Μόνο που και τα δύο “αυτά” γίνονται σε πολύ μικρότερη συχνότητα από όσα περιλαμβάνονται στην υγεία.
Από οπλισμό κατά των ανθρώπων και άπλετη σιγουριά για τα άτρωτα γονίδια μας πάμε καλά εδώ στην Ευρώπη. Από λογική και ανθρωποκεντρικά κριτήρια πάσχουμε σε βαθμό αηδίας. Και τώρα το πληρώνουμε. Ακούγεται κυνικό, μα είναι αλήθεια. Οι νεκροί μας από τον κορωνοϊό είναι δικό μας φταίξιμο κι όχι του ιού, όχι των Κινέζων, όπως ισχυρίζεται ο Τραμπ.