«Μέχρι και 10 εκατομμύρια κρούσματα αναμένουμε στην Αφρική στους επόμενους μήνες» είναι μια φράση, ένας αριθμός που σίγουρα δημιουργεί φόβο για το τι μέλλει γενέσθαι. Και δεν ήρθε από το στόμα κανενός τυχάρπαστου.
Ο Μισέλ Γιάο, υπεύθυνος για την αφρικανική ήπειρο στον ΠΟΥ έκανε αυτή τη δήλωση, η οποία ήρθε σε συνδυασμό με τα όσα εκτιμά ο ηγέτης του Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Ασθενειών της Αφρικής, ο Τζον ‘Νκενγκασόνγκ, που έκανε λόγο για ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων μέχρι τον Ιούλιο.
Μέχρι σήμερα η αφρικανική ήπειρος κατάφερε να περάσει σχετικά αναίμακτα τον κορωνοϊό, αφού μέχρι τις 16 Απριλίου τα κρούσματα ήταν λίγο πάνω από τις 17.500 συνολικά για όλες τις χώρες, με 3.583 να έχουν αναρρώσει και 916 να έχουν πεθάνει. Το πρόβλημα όμως εδώ είναι πως η συχνότητα κρουσμάτων μέσα στον Απρίλιο παρουσιάσει μια αυξητική τάση, ξεπερνώντας για πρώτη φορά τους 1.000 σε ένα 24ώρο, ενώ και οι δομές στις περισσότερες χώρες δεν είναι επαρκώς εξοπλισμένες για να μπορέσουν να καταγράψουν όλα τα κρούσματα.
Έχοντας να αντιμετωπίσουν και πολλές περιπτώσεις ασθενών από τις χρόνιες ασθένειες που ταλαιπωρούν την ήπειρο, το πέρασμα του κορωνοϊού αναμένεται να προκαλέσει παγκοσμίως σοβαρότερο πρόβλημα στις προσεχείς εβδομάδες.
Οι χώρες της Δύσης έχασαν τον έλεγχο γιατί δεν έδρασαν εγκαίρως. Οι χώρες της Αφρικής αν χάσουν τον έλεγχο, θα είναι γιατί δε θα μπορούσαν να κάνουν κι αλλιώς. Με μόλις 90.000 άτομα να έχουν ελεγχθεί στις 52 χώρες που έχουν κρούσματα (Κομόρος και Λεσότο παραμένουν καθαρά), τα στατιστικά δεν είναι ενθαρρυντικά για μια ήπειρο 1.3 δισεκατομμυρίων ανθρώπων.
Τα μεγαλύτερα προβλήματα αυτή τη στιγμή εντοπίζονται στις μεσογειακές χώρες της ηπείρου, δηλαδή την Αίγυπτο, την Αλγερία και το Μορόκο (πάνω από 2.000 κρούσματα η κάθε μία), ενώ από τις χώρες προς την Κεντρική και Νότια Αφρική, μόνο το κράτος της Νοτίου Αφρικής έχει τετραψήφιο αριθμό κρουσμάτων, ενώ και το Καμερούν που βρίσκεται κοντά στα 1.000, είναι εξίσου μια χώρα πιο κοντά στον βορρά.
Η γεωγραφική τοποθεσία παίζει σαφώς τεράστιο ρόλο, μιας και οι χώρες της Βόρειας Αφρικής αποτελούν τουριστικούς προορισμούς για την περίοδο του χειμώνα στην Ευρώπη και για αρκετούς Κινέζους, κάτι που έκανε πιο εύκολη την εμφάνιση και διασπορά. Το ίδιο ισχύει και για τη Ν. Αφρική που είναι από τις πιο τουριστικές χώρες της ηπείρου. Οι υπόλοιπες χώρες σώθηκαν σε μεγάλο βαθμό από το ότι δεν φημίζονται για την προσέλκυση τουριστών, με εξαίρεση ως ένα βαθμό τις χώρες που “κοιτάζουν” ωκεανούς.
Τα πράγματα αναμένεται να γίνουν πιο δύσκολα από δω και πέρα γιατί σε αρκετές αρχίζει η περίοδος των μουσώνων που κρατάει ως τον Ιούνιο και το υγρό στοιχείο επιτρέπει την διατήρηση του ιού στην ατμόσφαιρα για περισσότερο καιρό, ενώ και σε επίπεδο εξοπλισμού προμηνύεται μεγαλύτερη λιτότητα.
Ούτως ή άλλως τα νοσοκομεία σε όλες τις χώρες αντιμετωπίζουν προβλήματα, με δέκα από τις αφρικανικές χώρες να μην έχουν καν εξοπλισμό ΜΕΘ για να κουράρουν τους βαριά αρρώστους. Από τη στιγμή που οι ΗΠΑ κόβουν τη χρηματοδότηση τους προς τον ΠΟΥ, η οποία υπερβαίνει τα 500 εκατομμύρια, τα κεφάλαια του οργανισμού μειώνονται και δεν χρειάζεται να ειπωθεί πως τα μεγαλύτερα ποσά πήγαιναν σε χώρες υπανάπτυκτες ή αναπτυσσόμενες, προς Ασία και Αφρική.
Καθώς τα νοσοκομεία σε Ευρώπη και ΗΠΑ βρίσκουν συνήθως χορηγούς ή έχουν επενδυτές από πίσω, στην Αφρική κάτι τέτοιο ουσιαστικά δεν υπάρχει. Η χρηματοδότηση από τον ΠΟΥ είναι βασικό εισόδημα και πλέον θα εκλείψει. Μόνο για το επόμενο εξάμηνο θα δίνονταν 300 εκατομμύρια για να καλυφθούν οι ανάγκες, όχι μόνο για τον κορωνοϊό, αλλά και για τον HIV και για την ελονοσία και πολλές ακόμα ασθένειες.
Σε αυτό το διάστημα η Αφρική θα χρειαστεί συνολικά 15.000.000 διαθέσιμα τεστ για να μπορέσει να λειτουργήσει σε ένα σχετικά επαρκές επίπεδο. Τέτοιος αριθμός μοιάζει απίθανος να γίνει πραγματικότητα.
Το σκηνικό μοιάζει ακόμα πιο προβληματικό και το αμυντικό τείχος απέναντι στον ιό πιο διάτρητο, καθώς οι περισσότερες χώρες στην Αφρική δε θα μπορέσουν να αντέξουν ένα lockdown ενάμιση και δύο μηνών όπως στην Ευρώπη. Δεν υπάρχει το κεφάλαιο για να εισρρεύσει στην εκάστοτε αγορά από την εκάστοτε κυβέρνηση, σε λαούς που ούτως ή άλλως έχουν μάθει να ζουν με τη φτώχεια.
Μια φτώχεια που και δεν έχει επιτρέψει να υπάρχουν σθεναρά ανοσοποιητικά συστήματα, άρα ενδεχομένως να δούμε πολλές περιπτώσεις ακόμα και κάτω από τα 40 έτη να βιώνουν βαριά μορφή του κορωνοϊού και ενδεχομένως θα δούμε μια μεγαλύτερη εξαθλίωση που θα διογκώσει την κατάσταση.
Αν υποθέσουμε ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο που η Ευρώπη οδεύει προς έναν έλεγχο του ιού, αυτό που προβλέπεται για την Αφρική είναι το μεγάλο στοίχημα για τον πλανήτη και το σημείο όπου αν τα πράγματα ξεφύγουν, θα γίνουν καταστροφικά προς όλους. Κι αυτό πρέπει να αποτελέσει ένα καμπανάκι ώστε οι κυβερνήσεις να κάνουν κάτι που δεν έχουν κάνει ξανά στο παρελθόν: να ενδιαφερθούν με ανθρωπισμό για τη μαύρη ήπειρο!