Δεν είναι ούτε ζήτημα κυνισμού, ούτε απαισιοδοξίας: οι μεγάλες (παγκόσμιες ή τοπικές, δεν έχει σημασία) κρίσεις οδηγούν σε μια αναπροσαρμογή του κοινωνικού σκηνικού που, ανεξάρτητα από τις διαφορετικές μεθοδολογίες που την διακρίνει από τη μια περίπτωση στην άλλη, αποτελείται πάντα από δυο κοινά σημεία: το πρώτο είναι πως αυτή η αναπροσαρμογή οξύνει περαιτέρω ανισότητες που προϋπήρχαν της κρίσης, το δεύτερο είναι πως δημιουργεί καινούριες.
Αυτά τα δυο στοιχεία είναι παρόντα σε κάθε γεγονός που έρχεται να αλλάξει τον κόσμο έτσι όπως τον ξέραμε και μάλιστα, υπάρχουν στις εν λόγω ανασυγκροτήσεις με πολύ συστηματικό τρόπο για να είναι τυχαία αυτή η μόνιμη παρουσία τους: αν ρίξει κανείς μια ματιά στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της όχι και τόσο μακρινής, παγκόσμιας οικονομικής κρίσης θα το διαπιστώσει. Η περίοδος της πανδημίας του κορωνοϊού σηματοδοτεί την έναρξη της -με διαφορά- μεγαλύτερης κρίσης που αφορά τη γενιά μας. Και μάλιστα, έρχεται να διαδεχθεί μια άλλη κρίση: οι ανισότητες που θα μεθοδευτούν θα είναι πρωτόγνωρες.
Σε μια πρώτη ανάγνωση της πραγματικότητας, ο διαχωρισμός εκείνων που έχουν προσβληθεί από τον ιό και εκείνων που δεν τον κόλλησαν ποτέ, μοιάζει ένας διαχωρισμός φυσικός, αποτέλεσμα δεδομένων που έχουν να κάνουν με την υγιεινή και όχι με την κοινωνική διάρθρωση. Και πράγματι, είναι έτσι. Είναι δεδομένο ωστόσο πως ο εν λόγω διαχωρισμός θα παίξει μεγάλο ρόλο και για τη δημιουργία οικονομικών ή/και κοινωνικών διαχωρισμών. Για την ακρίβεια, ορισμένοι τέτοιοι ήδη μεθοδεύονται και μάλιστα, σε σχετικά δημόσια θέα.
Μοιάζει σαν μια δυστοπική εξέλιξη βγαλμένη από τον χώρο της λογοτεχνίας ή του κινηματογράφου του φανταστικού αλλά δεν είναι: νέοι κανόνες αναφορικά με τη λειτουργία της αγοράς εργασίας αναμένεται να εδραιωθούν με γνώμονα τον διαχωρισμό ανάμεσα στους εργαζόμενους που έχουν προσβληθεί από τον ιό και εκείνους που δεν έχουν προσβληθεί από αυτόν. Διότι αν ευσταθούν οι επιστημονικές εκτιμήσεις, όσοι περάσουν τον ιό αυτόματα θα έχουν εξασφαλίσει ένα ποσοστό μερικής ή συνολικής ανοσίας από αυτόν. Και κάπως έτσι, τα κριτήρια για το ποιοι θα έχουν περισσότερες πιθανότητες να έχουν εργασία σε σχέση με εκείνους που κινδυνεύουν από την ανεργία, αποκτούν νέα χαρακτηριστικά.
Δεν αποκλείεται στο άμεσο μέλλον να δούμε επιχειρήσεις να στελεχώνουν το ανθρώπινο δυναμικό τους προτιμώντας εργαζόμενους που έχουν περάσει τον κορωνοϊό. Δεν αποκλείεται, ακριβώς εξαιτίας αυτής της πραγματικότητας, να δούμε ακόμα και το απίθανο: εργαζόμενους που θα επιδιώξουν να κολλήσουν ώστε με την ανάρρωσή τους να βρουν ευκαιρίες στην αγορά εργασίας. Τίποτα από αυτά δεν αποκλείεται αν μεταβούμε σε μια συνθήκη στην οποία ένα άτυπο «πιστοποιητικό ανοσίας» ενδέχεται να έχει την ίδια αξία με ένα πιστοποιητικό κατάρτισης.
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σε δυο χώρες που αποτελούν κομβικές οικονομίες παγκοσμίως, τις ΗΠΑ και την Γερμανία, ήδη συζητιέται η μέθοδος των «πιστοποιητικών αντισωμάτων». Ήδη δε, τόσο στην Κορέα όσο και στην Κίνα, οι υγιείς άνθρωποι καταγράφονται μέσω μιας ειδικής εφαρμογής στο κινητό τους και μέσω αυτού υποβάλλονται στους σχετικούς ελέγχους, με αποτέλεσμα να εξασφαλίζουν μεγαλύτερες ελευθερίες μετακίνησης. Οι εκτιμήσεις που λένε πως το εν λόγω σύστημα δεν θα αφορά μόνο τις μετακινήσεις αλλά και τη διάρθρωση της αγοράς εργασίας, πληθαίνουν όλο και πιο πολύ και δίνουν μια εικόνα από τις δομικές αλλαγές που θα επιφέρει στη ζωή μας η νέα εποχή που ξημερώνει για την ανθρωπότητα μετά το ξέσπασμα αυτής της πανδημίας.
Δεν είναι επιστημονική φαντασία, είναι η αλήθεια: μέχρι την ανακούφιση της ανθρωπότητας μέσω της ανακάλυψης ενός λυτρωτικού εμβολίου, οι σκοτεινές στροφές της πραγματικότητας μόνο λίγες δεν θα είναι…