Είτε είσαι λογικός και τον απεχθάνεσαι είτε είσαι παράφρων και επικροτείς τη στάση του, ο Ντόναλντ Τραμπ έχει καταφέρει να ασχολείται όλος ο πλανήτης μαζί του. Λες και πριν μερικά χρόνια έβαλε κάποιο στοίχημα για το αν μπορεί να το πετύχει.
Και μπορεί η λογική πλευρά της ανθρωπότητας να προσπαθεί να αντέξει σε όλα τα άθλια που έχει προωθήσει και αναζωπυρώσει στη διάρκεια της διακυβέρνησής του, τόσο στις ΗΠΑ όσο και παγκόσμια, αλλά υπάρχουν και κάποιοι που σίγουρα θα γελούν σαρδόνια με όσα συμβαίνουν.
Όχι γιατί τα επικροτούν, αλλά γιατί δίνεται τρομερή τροφή για κοινωνιολογικό στοχασμό, ανάλυση, εκ νέου ανάγνωση της Ιστορίας κτλ.
Ένα από τα πιο πλούσια προς ανάλυση πεδία αυτές τις ημέρες είναι η στάση των social media. Όχι μόνο ως προς τα πρόσωπα ηγεσίας, αλλά και προς τους απλούς πολίτες των ΗΠΑ που ζουν περικυκλωμένοι από τον οργασμό της βίας.
Πριν πάμε στα τωρινά, ας κάνουμε μια βουτιά στο πρόσφατο παρελθόν. Είναι 2016, Τραμπ και Κλίντον μάχονται για την προεδρία των ΗΠΑ και το διαδίκτυο γεμίζει με ψευδείς αρνητικές ειδήσεις για την Κλίντον, αλλά και για τον Τραμπ. Στην περίπτωση της πρώτης, επειδή στα μάτια των Αμερικάνων θεωρείται συστημική, οι αρνητικές ειδήσεις λειτουργούν αρνητικά. Στην περίπτωση του πρώτου, επειδή μπήκε από το πουθενά στο πολιτικό κάδρο, η αρνητική είδηση λειτουργεί θετικά.
«Για να τον πολεμούν, φοβούνται μην τους ξεβολέψει. Κι επειδή είναι πλούσιος και δεν έχει ανάγκη από χρηματοδότηση κάτω από το τραπέζι, θα είναι τίμιος». Αν και πολύ…ελληνοποιημένη, αυτή η σκέψη πέρασε από τα περισσότερα μυαλά των Αμερικάνων που τον ψήφισαν και τον στηρίζουν.
Υπήρχε όμως έντονη δημόσια διαβούλευση λίγους μήνες αργότερα όταν έσκασε το σκάνδαλο της Cambridge Analytica, με τη συζήτηση να επικεντρώνεται στην επίδραση των social media προς την εκλογή του Τραμπ και αν θα έπρεπε να έχουν ακολουθήσει διαφορετικό δρόμο. Όλες οι εκτιμήσεις βεβαίως γίνονταν εκ των υστέρων και με το σκεπτικό πως αυτοί που διοικούν τα social media, δεν θα ήθελαν με τίποτα αυτόν για Πρόεδρο.
Τώρα λοιπόν, καθώς έχουν ξεκινήσει ήδη οι διαδικασίες ψήφου σε αρκετές πολιτείες για τις επικείμενες εκλογές – σε κάποιες πολιτείες έγινε η αρχή χθες για τα λεγόμενα primaries, την επιλογή δηλαδή του υποψηφίου για τις δύο παρατάξεις – η κουβέντα αυτή περί της στάσης που πρέπει να κρατήσουν τα social media, δηλαδή οι δύο μεγάλοι αντίπαλοι Facebook-Twitter, βρίσκεται και πάλι πάνω σε…καυτό μάτι.
Πολλώ δε από τη στιγμή που την περασμένη Παρασκευή ξεκίνησε ένας πόλεμος χαρακωμάτων μεταξύ του Τραμπ και του Twitter. Αιτία αποτέλεσε η σήμανση fact-checking που έβαλε το Twitter σε μια ψευδή ανάρτηση του Τραμπ σχετικά με τις κάλπες όπου οι ψηφοφόροι δεν θα χρειάζεται να πηγαίνουν σε εκλογικά κέντρα, αλλά να τοποθετηθούν τέτοιες σε συγκεκριμένες γειτονιές και να τις συγκεντρώσουν τα ταχυδρομεία.
Ο Τραμπ υποστήριξε ότι στην πολιτεία της Καλιφόρνια μπορεί ο καθένας να έχει μια mail-in ballot, κάτι που δεν ισχύει σε καμία πολιτεία, ενώ έγραψε πως εξαιτίας αυτού, είναι πιθανό να υπάρξει δολιοφθορά. Το tweet του κινείτο στην ρητορική των Ρεπουμπλικάνων που δεν θέλουν με τίποτα το σύστημα αυτής της διαδικασίας ψήφισης και δεν διστάζουν να παρακινήσουν κόσμο να μην ψηφίσει καν, αν φοβάται για τον κορωνοϊό.
Λίγα 24ωρα αργότερα ήρθε και δεύτερη αντίδραση του Twitter σε ανάρτηση του Τραμπ που απειλούσε τους ανθρώπους στις πορείες διαμαρτυρίας για το Black Lives Matter, με τη σήμανση για εγκωμιασμό βίας/προτροπή προς βία να προκαλεί τον Αμερικανό Πρόεδρο. Μετά απ΄αυτές τις κινήσεις ανακοίνωσε πως σκοπεύει να άρει την τροπολογία 230, ενώ αρκετοί Ρεπουμπλικάνοι έκαναν λόγο για πόλεμο του Twitter προς τους Συντηρητικούς.
Την Δευτέρα το μέτωπο του ενδιαφέροντος μεταφέρθηκε στο Facebook. Εκεί δεν υπήρξε αντέγκληση με τον Τραμπ, αλλά ένα μεγάλο debate του Ζούκερμπεργκ με τους εργαζομένους της εταιρείας. Στην συνδιάσκεψη που έγινε το πρωί της Τρίτης μάλιστα υπήρξαν αρκετοί που ανακοίνωσαν πως θα κάνουν «ψηφιακή απεργία», ενώ υπήρξαν και δύο παραιτήσεις από άτομα σε σημαντικά πόστα στις ΗΠΑ.
Το Facebook, κατόπιν εντολής του Ζούκερμπεργκ, παραμένει ουδέτερο στις αναρτήσεις του Τραμπ, με τον CEO να αναφέρει ότι «και το βίντεο του Φλόιντ περιείχε βία και θάνατο, αλλά δεν ξέρω πολλούς που θα έλεγαν ότι κακώς επιτρέψαμε να αναρτάται».
Χρησιμοποιώντας αυτό ως ισοδύναμο, ο Ζούκερμπεργκ υπερθεμάτισε για τη στάση που θα κρατήσει η πλατφόρμα μέχρι νεωτέρας, ενώ ανέφερε και περιπτώσεις όπου δεν παρέμεινε ουδέτερο σε χώρες με μακρά περίοδο κοινωνικής αναταραχής, όπου η παρέμβαση δεν κρίθηκε ως επιτυχημένη. Δεσμεύτηκε πάντως να επανεξετάζει στο προσεχές προεκλογικό διάστημα την στάση του Facebook, ενώ ζήτησε να στηθεί ένα hub, αντίστοιχο με αυτό που έγινε για τον κορωνοϊό, όπου θα μπορεί ο καθένας να βρίσκει όλες τις χρήσιμες πληροφορίες για τις εκλογές.
Αυτή η διαφοροποίηση ανάμεσα σε Facebook και Twitter δεν είναι η πρώτη. Το Twitter επιτρέπει για παράδειγμα σε εμφανώς ρατσιστικά προφίλ να κάνουν αναρτήσεις, ενώ το Facebook και το Youtube μπανάρουν οριστικά λογαριασμούς που προβαίνουν σε διαρκείς παρακινήσεις βίας ή σε κατ΄εξακολούθηση ανάρτηση βίαιου περιεχομένου.
Ασχέτως από την πεποίθηση που έχει ο καθένας για τα μεγάλα κεφάλια πίσω από τα brands αυτά, δηλαδή τον Ζούκερμπεργκ και τον Ντόρσι, υπάρχουν μερικά δεδομένα θεωρητικής φύσεως τα οποία δεν ξέρουμε κατά πόσο μπορούν να ισχύσουν πρακτικά.
Για παράδειγμα, πάρα πολλοί τονίζουν πως η στάση του Twitter δεν ήταν ηθικά σωστή και ανέφεραν πως αν συμβαίνει τέτοιος έλεγχος στον Πρόεδρο των ΗΠΑ, τα πράγματα μπορούν να γίνουν απείρως πιο ελεγχόμενα για απλούς ανθρώπους. Η μετοχή του Twitter πάντως αυτές τις ημέρες έχει καθημερινά ανοδική πορεία, ενώ του Facebook πτωτική. Κάτι που δεν οφείλεται σαφώς αποκλειστικά στα πεπραγμένα των ημερών, αλλά διατελούν και του λόγου τους σημαντικό ρόλο.
Στην πράξη όμως, ακόμα κι αν αφήσουμε στην άκρη τις αναρτήσεις βίας και μείνουμε μόνο στο περιεχόμενο της πολιτικής πλάνης, είναι θεμιτή η παρέμβαση του Twitter με στόχο την αλήθεια ή όχι; Κι αν τελικά παρεμβαίνει στον Τραμπ, το ίδιο δεν θα πρέπει να κάνει και με κάθε εκπρόσωπο και παράταξη;
Το διάστημα ως τις εκλογές του Νοεμβρίου προσφέρεται για διαρκές monitoring στη στάση των δύο κολοσσών και στο κατά πόσο θα βιώσουμε κάποιου είδους μετάβαση ή ένα προμήνυμα προς μια κοινωνία που η πολιτική θα εναπόκειται ολοκληρωτικά στα social media ή θα υπάρχει και έξω απ΄αυτά.
Αν επιχειρήσουμε πάντως να δούμε το θέμα από την ηθική του σκοπιά, το κατά πόσο δηλαδή ένας σκοπός αγιάζει τα μέσα, το πιο πιθανό είναι να βρεθούμε σε αδιέξοδο, αφού πρόκειται για φαύλο κύκλο.