Ολοένα και πιο αμφίβολη μοιάζει μέρα με τη μέρα η παραμονή της Ιταλίας στη ζώνη του ευρώ, με την οικονομία της γειτονικής χώρας να δέχεται δεύτερο τεράστιο πλήγμα μέσα σε μερικά χρόνια, την στιγμή που οι εταίροι της σχεδόν «σφυρίζουν» αδιάφορα για τις επιπτώσεις πρώτα λόγω της διεθνούς κρίσης και τώρα εξαιτίας του κορωνοϊού.
Ουσιαστικά πρόκειται για ακόμη ένα επεισόδιο στις σχέσεις μεταξύ του «πλούσιου Βορρά» και του «φτωχού Νότου» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η αρχιτεκτονική της οποίας είναι δομημένη με τέτοιο τρόπο ώστε οι… πάνω να απορροφούν πολύ πιο «αναίμακτα» τις επιπτώσεις μιας κρίσης, την ίδια ώρα που άλλες –πολύ πιο ευάλωτες οικονομίες- αδυνατούν να αντεπεξέλθουν.
Τις έντονες ανησυχίες για το μέλλον της Ιταλίας και κατά συνέπεια του κοινού ευρωπαϊκού νομίσματος ενισχύει η… παραδοσιακή πολιτική αστάθεια, η οποία πάντως επί δεκαετίες δεν στάθηκε εμπόδιο στην ανάπτυξη της χώρας. Όμως, άλλοι καιροί άλλα ήθη, όπως έλεγαν και οι Ρωμαίοι, πρόγονοι των σύγχρονων κατοίκων της περιοχής που πλέον βρίσκεται αντιμέτωπη με πρωτόγνωρες καταστάσεις μετά την πανδημία του Covid 19. Η χώρα ήταν από εκείνες που επλήγησαν όσο ελάχιστες και το τίμημα που πλήρωσε (εξαιτίας προφανώς και δικών της λαθών) τόσο σε ανθρώπινες ζωές όσο και σε καθαρά οικονομικούς όρους, υπήρξε τεράστιο.
Και μπορεί το κοινωνικό κόστος να είναι ανυπολόγιστο, αλλά το οικονομικό είναι απολύτως μετρήσιμο. Σχετικά με αυτό το τελευταίο, τα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα η ISTAT, δηλαδή η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, είναι αποκαρδιωτικά. Σύμφωνα με αυτά, το Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 8,3%, ποσοστό πολύ μεγαλύτερο συγκρινόμενο με οποιαδήποτε άλλο κράτος της Ευρωζώνης και άγνωστο εδώ και πάρα πολλά χρόνια για τους ίδιους τους Ιταλούς.
Με αυτά τα δεδομένα οι προβλέψεις δεν μπορούν παρά να είναι δυσοίωνες. Οι εκτιμήσεις κάνουν λόγο για ένα δημόσιο χρέος που αναμένεται να αγγίξει το 160% του ΑΕΠ, αφού η βιομηχανική παραγωγή έχει καταρρεύσει. Ειδικά για τον Απρίλιο καταγράφηκε μείωση της τάξεως του 19,1% σε μηνιαία βάση και 42,5% σε ετήσια, ενώ απελπιστική είναι η κατάσταση στην ιταλική «ατμομηχανή» της οικονομίας, δηλαδή την αυτοκινητοβιομηχανία λόγω των ανύπαρκτων πωλήσεων, ενώ και άλλοι παραδοσιακοί τομείς, όπως αυτός των ενδυμάτων, έχουν χτυπηθεί τόσο πολύ που θα χρειαστεί πολύς καιρός μέχρι να ορθοποδήσουν και να στηρίξουν ξανά το ΑΕΠ.
Σύμφωνα με πολλούς οικονομολόγους το δημόσιο χρέος θα καταστεί μη διαχειρίσιμο το επόμενο διάστημα, πυροδοτώντας μια σειρά από αλυσιδωτές εξελίξεις που είναι πιθανό να γίνουν ανεξέλεγκτες και να οδηγήσουν ακόμη και στην έξοδο της Ιταλίας από την ζώνη του ευρώ.
Το σκηνικό εντείνεται λόγω της αυξανόμενης δυσαρέσκειας από τις απαντήσεις των Βρυξελλών (στην πραγματικότητα του Βερολίνου) στο αίτημα της Ιταλίας για έκτακτη οικονομική ενίσχυση προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα προβλήματα που προκλήθηκαν από τον κορωνοϊό. Βέβαια, όμως συμβαίνει σε αυτές τις περιπτώσεις, οι συμφωνίες αφήνουν σχεδόν πάντα όλες τις πλευρές παραπονεμένες, αφού ορισμένοι στην Γερμανία επιμένουν από την μεριά τους ότι βαρέθηκαν να «πληρώνουν τα σπασμένα του Νότου». Και η αλήθεια, μάλλον, είναι κάπου στη μέση.
Ωστόσο η βάση, δηλαδή το εκλογικό σώμα και ο μέσος Ιταλός πολίτης, βιώνει την δική του αλήθεια και νιώθει για άλλη μια φορά εξαπατημένος και ο τελευταίος «τροχός» της Ευρώπης. Αυτή η αίσθηση γιγαντώνεται, όπως άλλωστε αποτυπώνεται και στις σφυγμομετρήσεις που δείχνουν μια στροφή των ψηφοφόρων σε σχήματα που έχουν εκφράσει κατά καιρούς αντι-ευρωπαϊκές θέσεις ή έχουν κάνει λόγο ανοιχτά για έξοδο της Ιταλίας από το ευρώ.
Αυτή τη στιγμή όλα τα ενδεχόμενα μοιάζουν ανοιχτά. Εάν προκύψει το «κατάλληλο» μείγμα, δηλαδή η δυσαρέσκεια της κοινωνίας για την ύφεση φέρει στην εξουσία κάποιον συνασπισμό κομμάτων που επιμένει για αποχώρηση από την Ευρωζώνη, ίσως αυτό το σενάριο σχετικά σύντομα να γίνει μια πραγματικότητα με άγνωστες συνέπειες τόσο για την Ιταλία όσο και την Ευρώπη.