Εφόσον οι πληροφορίες που δημοσιεύει σήμερα το insider.gr αποδειχθούν σωστές, τότε είναι θέμα χρόνου να κατατεθεί στους ευρωπαϊκούς θεσμούς η ελληνική πρόταση για δημιουργία της πρώτης «bad bank» στην ελληνική επικράτεια.
Τι είναι, όμως, αυτή η «κακή τράπεζα» που αναμένεται να δημιουργηθεί σε περίπτωση που οι Βρυξέλλες και η Φρανκφούρτη ανάψουν το «πράσινο φως»; Με απλά λόγια, θα είναι ένα σχήμα το οποίο θα έρθει προκειμένου να διαχειριστεί μέρος των «κόκκινων» δανείων» που έχουν αυτήν την στιγμή οι υπόλοιπες ελληνικές τράπεζες, απαλλάσσοντάς τες από αυτά.
Ο όρος «bad bank» είναι μια τραπεζική αργκό που αντικαθιστά τον σαφώς πιο επίσημο και «επιστημονικό» όρο Asset Management Company, που σημαίνει αυτό ακριβώς που υποστηρίζει. Δηλαδή μια εταιρεία διαχείρισης των προβληματικών στοιχείων του ενεργητικού των υφισταμένων τραπεζών.
Η «κακή τράπεζα» δεν πρόκειται να αντικαταστήσει τις υπάρχουσες δομές διαχείρισης αυτών των απαιτήσεων, αλλά θα έρθει να λειτουργήσει συμπληρωματικά στον «Ηρακλή», αναλαμβάνοντας ένα σημαντικό κομμάτι των μη εξυπηρετούμενων δανείων και πιο συγκεκριμένα εκείνων που εμφανίζουν καθυστέρηση μεγαλύτερη των 90 ημερών κι επομένως χαρακτηρίζονται στην καθομιλουμένη «κόκκινα», ενώ σύμφωνα με το σχέδιο της Τράπεζας της Ελλάδας θα δίνει παράλληλα λύση και στο «αγκάθι» της αναβαλλόμενης φορολογίας.
Τα στοιχεία και οι προβλέψεις των συνεργατών του Γιάννη Στουρνάρα δείχνουν ξεκάθαρα ότι τα «κόκκινα» δάνεια θα εκτοξευθούν λόγω της αδυναμίας πληρωμών εξαιτίας της κρίσης του κορωνοϊού, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερη πίεση στις συστημικές τράπεζες και απειλώντας την λειτουργία τους. Γεγονός που κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη εξεύρεσης λύσης αφού σύμφωνα με όσα ήρθαν στο φως στην έκθεση του Ιουλίου, τον Μάρτιο του 2020 τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια ανέρχονταν σε 60,9 δισ. Ευρώ και αυτό το τεράστιο ποσό αποτελούσε το 37,4% του συνόλου των δανείων. Ένα νούμερο τρομακτικό και απολύτως ενδεικτικό του κινδύνου που αντιμετωπίζουν οι τράπεζες.
Φυσικά αυτή η «bad bank» δεν θα είναι τίποτα λιγότερο και τίποτα περισσότερο από μια εταιρεία τα κεφάλαια της οποίας θα καλυφθούν και από υποψήφιους επενδυτές, οι οποίοι στην ουσία θα πληρώσουν ένα τίμημα προκειμένου να αναλάβουν ένα «πακέτο» απαιτήσεων, το οποίο δεν είναι και τόσο ελκυστικό, από την στιγμή που θεωρείται βέβαιο ότι ένας μέρος αυτών δεν πρόκειται να εισπραχθεί ποτέ.
Στόχος της Τράπεζας της Ελλάδας ήταν αυτό το σχήμα να έχει μια κοινή βάση με την συμμετοχή και των Ευρωπαίων εταίρων, δηλαδή η δημιουργία μιας πολύ μεγαλύτερης –και όχι απλά ελληνικής «bad bank» στις οποίες θα μεταβιβάζονταν τα «κακά» στοιχεία του ενεργητικού, ενώ παράλληλα το κόστος θα καλυπτόταν από ευρωπαϊκούς πόρους χωρίς την συμμετοχή των Ελλήνων φορολογουμένων. Βέβαια, η σχετικά πρόσφατη εμπειρία των Μνημονίων δείχνει ότι οι εταίροι παραμένουν εξαιρετικά σκληροί σε τέτοιου τύπου διαπραγματεύσεις, αλλά τουλάχιστον εμφανίζονται πιο διαλλακτικοί στην ιδέα της δημιουργίας της «κακής τράπεζας», με τρίτους (δηλαδή ιδιώτες είτε σαν επενδυτές είτε σαν φορολογούμενους) να καλύπτον το κόστος.
Οι θεσμοί θεωρούν ότι ένα τέτοιο σχήμα διαχείρισης ενεργητικού, η Asset Management Company, δεν είναι δυνατό να υλοποιηθεί χωρίς κρατική βοήθεια προς το χρηματοπιστωτικό σύστημα, ενώ επιπλέον προτάσσουν την θέση ότι η κρατική συμμετοχή ουσιαστικά θα λειτουργήσει και ως ένα είδος εγγύησης προκειμένου να προσελκύσουν και τους ιδιώτες επενδυτές που θα αναλάβουν ένα σημαντικό (το μεγαλύτερο) μέρος του ρίσκου.
Εφόσον τα πράγματα λειτουργήσουν όπως ελπίζει η Τράπεζα της Ελλάδας, περίπου 30 δις απαιτήσεων θα «εξαφανιστούν» από τους ισολογισμούς των τραπεζών και θα μεταβιβαστούν στο σχήμα «Ηρακλής», ενώ η νέα «bad bank» θα απορροφήσει κραδασμούς και πιέσεις που δέχεται ήδη το σύστημα, δίνοντας «ανάσα» σε αυτό πριν καταρρεύσει ολοκληρωτικά, με συνέπειες πολύ πιο δυσμενείς τόσο για τους καταθέτες όσο και για τους φορολογούμενους, που θα κληθούν εκ των υστέρων να πληρώσουν από την τσέπη τους τα «κακώς κείμενα» της οικονομίας.
Εάν τελικά, όπως αναμένεται, η Τράπεζα της Ελλάδας αποσπάσει το πολυπόθητο «ναι», αυτή θα είναι η τρίτη φορά στην ευρωπαϊκή ιστορία που θα δημιουργηθεί «bad bank». Η πρώτη τέτοια ήταν η ΝΑΜΑ στην Ιρλανδία το 2009 και η δεύτερη ήταν η Sareb στην Ισπανία το 2012, ως αποτέλεσμα της δίνης της χρηματοοικονομικής κρίσης που ξέσπασε τότε. Οι δύο χώρες «εκμεταλλεύτηκαν» το κενό νομοθεσίας που υπήρχε στην Ευρωπαϊκή Ένωση, προσπαθώντας να αντιμετωπίσουν μόνες το πρόβλημα, πριν τελικά ψηφιστεί λίγο αργότερα η κοινοτική οδηγία BRRD για την εξυγίανση των τραπεζών, που ίσχυσε σε όλα τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. από την 1η Ιανουαρίου 2015.
Σύμφωνα αυτήν την οδηγία, η χορήγηση από το κράτος σε ιδιωτικές τράπεζες θα μπορούσε να συμβεί μόνο μετά την εκ των έσω εξυγίανση, δηλαδή αφού πρώτα βάλουν το χέρι στην τσέπη οι μέτοχοι, οι ομολογιούχοι και στη συνέχεια οι καταθέτες (όπως θα θυμάστε το όριο μπήκε στις 100.000 ευρώ ανά τράπεζα και δικαιούχο), ενώ το ύψος της κρατικής βοήθειας δεν θα μπορούσε να ξεπερνά το 5% του παθητικού της τράπεζας.