Στο Infinity War, στη σκηνή στο αρχηγείο των Avengers, ο Vision προτείνει η Wanda να διαλύσει την Πέτρα Αιωνιότητας που τον δημιούργησε για να σωθεί ο κόσμος κι ας σημαίνει αυτό ότι θα πεθάνει.
Ο Captain America στέκεται ανένδοτος και του λέει χαρακτηριστικά «δεν ανταλλάζουμε ζωές». Κι αυτό είναι το σωστό. Να προσπαθείς για να σώσεις όλους. Τι συμβαίνει όμως όταν αντιλαμβάνεσαι ότι αυτό δεν πρόκειται να συμβεί;
Η εποχή του κορωνοϊού μας έδειξε σε πολλές περιπτώσεις ότι δεν μπορούν να σωθούν όλοι. Όχι μόνο γιατί όσοι μπαίνουν σε ΜΕΘ και τους παρέχεται η μέγιστη φροντίδα, δεν διαθέτουν τον οργανισμό που θα αντέξει, αλλά και γιατί η ποσότητα των ΜΕΘ και του νοσηλευτικού προσωπικού δεν επαρκεί.
Είδαμε όλοι τι συνέβη στην Ιταλία τον περασμένο Μάρτιο-Απρίλιο, ακούμε πως η σκληρή ευθύνη της επιλογής έχει φτάσει και στα ελληνικά νοσοκομεία. Στη θεωρία όλοι μας λέμε ότι οι άνθρωποι μεγάλης ηλικίας δυστυχώς θα πρέπει να υποστούν αυτή τη βαναυσότητα και να αφεθούν στη μοίρα τους, αν η ζωή τους παίζεται στο 50-50 με τη ζωή ενός παιδιού ή νέου άντρα.
Αυτή η θεωρία είναι που οδήγησε τον εικαστικό Κώστα Τσόκλη να εκφράσει την απογοήτευση του για το πώς αντιμετωπίζεται η τρίτη ηλικία και να πει ότι αν ο ίδιος είχε να διαλέξει ανάμεσα σε έναν άξιο ηλικιωμένο κι ένα παιδί που δεν ξέρει σε τι θα εξελιχθεί, θα επέλεγε τον πρώτο. Πήγε μάλιστα τη σκέψη του παραπέρα φέρνοντας το παράδειγμα της επιλογής ανάμεσα στον Πικάσο ή την Μαρία ακόμα κι αν έχουν διαφορά ηλικίας 60 χρόνια. Με λίγα λόγια, θέτει ζητήματα χαρακτήρα και προσφοράς στην κοινωνία και τον πολιτισμό.
Ακούγεται και είναι άκρως ελιτίστικο και η πρώτη αντίδραση είναι να τον ψέξεις όσο δεν πάει. Όσο όμως η σκέψη προχωράει, εμφανίζονται κάποιες όχι και τόσο παράλογες βάσεις στα όσα λέει. Προφανώς και δεν μπορείς να στερήσεις τη ζωή από ένα παιδί έναντι ενός γέρου, γι΄αυτό ας θεωρήσουμε το παράδειγμα του απλώς ακραίο για αυτό που ήθελε πραγματικά να υποστηρίξει.
Φυσικά οι γιατροί δεν έχουν καν το χρόνο για να μπουν στη διαδικασία να τσεκάρουν το background του καθενός, οπότε από τα όσα είπε, ας βάλουμε στην άκρη το κομμάτι που οφείλεται καθαρά στον φόβο της ηλικίας. Γιατί καλό είναι πριν κατακρίνουμε τον Τσόκλη, να μπούμε στη θέση του ηλικιωμένου ανθρώπου που βάλλεται από ειδήσεις ότι η νεολαία είναι απρόσεκτη για τόσους μήνες και που φοβάται ότι ίσως έρθει η στιγμή που η ζωή του θα μετρηθεί ως λιγότερο χρήσιμη έναντι κάποιου νέου που ήταν πιο απρόσεκτος.
Αφού βάλουμε αυτό στην κρίση μας και αφαιρέσουμε την ψυχολογική κατάσταση του που είναι απόλυτα δικαιολογημένη, πάμε να δούμε λιγότερο συναισθηματικά και πιο λογικά το επιχείρημα του, αλλά με διαφορετικές ηλικίες.
Έχουμε από την μία έναν 70άρη που ξέρουμε ότι οργανώνει κάθε βδομάδα συσσίτια για αστέγους. Κι από την άλλη έναν 30άρη που δεν είναι κακός χαρακτήρας, αλλά δεν έχει καθόλου προσφορά προς άλλους πέραν του εαυτού του. Εσείς σε αυτό το δίλημμα για ποιον θα σκιζόσασταν να τον σώσετε;
Το πάνω παράδειγμα τοποθετείται στο ζήτημα της προσφοράς στην κοινωνία. Πάμε να δούμε κι ένα παράδειγμα σχετικά με τον αξιακό κώδικα του καθενός. Έχουμε από τη μία έναν 80άρη που αφιέρωσε τη ζωή του στην καταπολέμηση του ρατσισμού και του σεξισμού. Κι από την άλλη έχουμε έναν δεδηλωμένο Χρυσαυγίτη 20 ετών που βρίζει κι επιτίθεται σε μετανάστες γιατί «έρχονται και μας παίρνουν τις δουλειές». Εσύ ποιον θα διάλεγες;
Πάμε και στο πλαίσιο «διάσημος-άσημος». Έχεις την ευκαιρία να σώσεις τον Μαραντόνα για παράδειγμα, που είναι κι επίκαιρο, αλλά στη θέση του να πεθάνει ένας 25χρονος στο μακρινό για τον μέσο Δυτικό Βιετνάμ, του οποίου δεν ξέρεις καν το όνομα. Τι θα διαλέξεις; Ειλικρινά όμως.
Με αυτά τα παραδείγματα δεν έχω καμία διάθεση να κατευθύνω το συναίσθημα ή να δώσω δίκιο στα λεγόμενα του κ. Τσόκλη. Ούτε όμως μπορώ να του δώσω και άδικο.
Και δεν μπορώ να του δώσω άδικο για κάτι που θα εξηγήσω στο ακόλουθο επόμενο στάδιο της σκέψης μου.
Θέλετε να δούμε πάνω σε τι θεμέλια είναι χτισμένος ο σύγχρονος κόσμος; Είναι εδραιωμένος πάνω σε κυνικές επιλογές. Τα περισσότερα ρούχα που πήραμε ήταν μια επιλογή του στυλ μας εις βάρος παιδιών που δουλεύουν στην Ασία για 1 ευρώ την ημέρα και αν. Τα περισσότερα καλλυντικά μας είναι μια επιλογή για την εμφάνιση μας εις βάρος ζώων που έγιναν πειραματόζωα. Η σύγχρονη δυτική κοινωνία έχει επιλέξει να υπάρχουν συγκεκριμένα πράγματα μη αναγκαία για την επιβίωση, εις βάρος του πιο πολύτιμου αγαθού, του νερού, που δεν είναι διαθέσιμο ή καθαρό για μεγάλο μέρος του αφρικανικού έθνους.
Το μεγαλύτερο κομμάτι της ζωής μας και της κατανάλωσης μας είναι μια επιλογή ανάμεσα σε έναν ηλικιωμένο κι ένα ανήλικο. Στηρίζουμε την τσέπη του ηλικιωμένου εκατομμυριούχου, αλλά αυτή η επένδυση μας στηρίζει και το σύστημα λειτουργίας της επιχείρησης του που έχει παραρτήματα σε χώρες με πάμφθηνα εργατικά χέρια που δεν διστάζουν να εκδουλεύονται παιδιά 10-12 χρονών.
Κι όλα τα παραπάνω δεν γίνονται εν αγνοία μας. Ζούμε στο 2020. Ξέρουμε απόλυτα τι συμβαίνει. Αναρωτιέμαι λοιπόν, ποιο θάρρος έχουμε να κατηγορήσουμε τον κύριο Τσόκλη όταν στο κάτω κάτω της γραφής, το δικό του επιχείρημα είναι πολύ πιο στέρεο μπροστά στις ψευδαισθήσεις που έχουμε στήσει τις ζωές μας και μας δικαιολογούμε κατά βάθος ένα εγκληματικό lifestyle.