Ας μην γελιόμαστε… Αν το Σύνταγμα και οι νόμοι των ΗΠΑ δεν ήταν γεμάτα από ασφαλιστικές δικλείδες, χθες βράδυ αντί για εισβολή γραφικών μισότρελων, στο Καπιτώλιο θα είχαν μπει τα τανκς και τον λόγο θα είχαν πάρει τα όπλα.
Όταν πριν ελάχιστες ημέρες όλοι οι ευρισκόμενοι εν ζωή πρώην υπουργοί Άμυνας των ΗΠΑ (Δημοκρατικοί και Ρεπουμπλικάνοι)συνυπέγραφαν μια κοινή δήλωση με την οποία καλούσαν τον Ντόναλντ Τραμπ να αφήσει έξω από τα παιχνίδια του τον στρατό, δύσκολα μπορούσε να φανταστεί κάποιος ότι όντως υπήρχε θέμα απειλής της «μεγαλύτερης και ισχυρότερης Δημοκρατίας του κόσμου», όπως αυτάρεσκα αρέσκονται να αποκαλούν την δική τους οι Αμερικανοί.
Φάνηκε, όμως, πως κάτι παραπάνω γνώριζαν τα πρώην «γεράκια» του Λευκού Οίκου. Έχοντας -στα χρόνια της δικής τους πολιτικής καριέρας- έρθει αντιμέτωποι αρκετές φορές με ηγέτες άλλων χωρών, αναγνώρισαν (έστω και στο… 90’) στο πρόσωπο του Τραμπ όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά των ανθρώπων που ερωτεύονται την εξουσία και είναι διατεθειμένοι να κάνουν τα πάντα για να παραμείνουν σφιχταγκαλιασμένοι με αυτήν.
Το πώς ακριβώς θα διαχειριστούν οι ίδιοι οι Αμερικανοί τις χθεσινοβραδινές πρωτοφανείς εικόνες, είναι καθαρά δική τους εσωτερική υπόθεση. Οι αναλυτές εκτιμούν ότι αυτό ήταν το πολιτικό τέλος του (για λίγες ημέρες ακόμη) τυπικά προέδρου των ΗΠΑ, ο οποίος αφού προκάλεσε εθνικό διχασμό με την αλλοπρόσαλλη στάση του, είδε και την δική του βάση οπαδών να συρρικνώνεται μέχρι του σημείου του να παραμένει ένας σκληρός πυρήνας υποστηρικτών του αποτελούμενος από ένα ετερόκλητο πλήθος δίχως ξεκάθαρη ιδεολογική βάση.
Όπως ακριβώς συμβαίνει σε κάθε περίπτωση που ο λαϊκισμός αντικαθιστά τις σαφείς πολιτικές θέσεις, ο Τραμπ φρόντισε να χαϊδέψει τα αυτιά οποιουδήποτε «αντιδραστικού» στοιχείου για να το κρατήσει κοντά του. Ξεκινώντας από τις ομάδες που διαφημίζουν τις θεωρίες περί λευκής ανωτερότητας και καταλήγοντας σε αρνητές της πανδημίας, ψεκασμένους, preppers και flat earthers, ο πρόεδρος έφτασε στο σημείο να αμφισβητεί ευθέως οτιδήποτε δεν ήταν αρεστό σε εκείνον και δηλητηρίασε τα μυαλά εκατομμυρίων ψηφοφόρων ταΐζοντάς τους μονίμως ψέματα.
Υπερφίαλος, φαφλατάς, αμετροεπής και γραφικός, αυτός ήταν ο Τραμπ ο οποίος κράτησε για 4 χρόνια το τιμόνι της απόλυτης υπερδύναμης, την ώρα που κατά τη διάρκεια της παρουσίας του στον Λευκό Οίκο οι πιο ψύχραιμοι απλά εύχονταν να μην συμβεί κάποιο «ατύχημα» από τις ενέργειες του απρόβλεπτου και ευμετάβλητου στις απόψεις προέδρου. Ευτυχώς αποδείχθηκε ότι τα πολύ σοβαρά πολιτικά ατυχήματα στην περίπτωση του Τραμπ ήταν μόνο δύο. Το ένα χθες βράδυ και το πρώτο τη νύχτα που κέρδισε τις εκλογές του 2016…
Πολλοί ήδη κάνουν λόγο για «βιασμό της Δημοκρατίας», χαρακτηρίζοντας έτσι την εισβολή στο Καπιτώλιο, τον χώρο που συμβολίζει την ενότητα του αμερικανικού έθνους. Μπορεί να έχουν και δίκιο. Στην πραγματικότητα, όμως, αυτό που παρακολουθήσαμε στους δέκτες μας ήταν και μια νίκη του «καλύτερου πολιτεύματος ελλείψει εναλλακτικών λύσεων», όταν αυτό λειτουργεί με δεδομένους κανόνες που δεν επιτρέπουν στον οποιοδήποτε να ποδηγετήσει, να ελέγξει και να έχει στο «τσεπάκι» του τους πυλώνες του. Φανερώνει πόσο σημαντική είναι η διάκριση των εξουσιών και τι κινδύνους κρύβει η συγκέντρωσή τους αποκλειστικά γύρω από ένα πρόσωπο ή μια ομάδα αξιωματούχων.
Ειδικά στις μέρες που ζούμε, ημέρες της πανδημίας του Covid, είδαμε πόσο εύκολη είναι η εκτροπή. Πόσο απλή υπόθεση είναι η αναστολή ατομικών ελευθεριών και δημοκρατικών κεκτημένων ή η επιβολή περιορισμών και η ολίσθηση της Δημοκρατίας σε Αστυνομοκρατία. Ακόμη και εάν όλα τα παραπάνω (σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό) έχουν συμβεί στο βωμό της μάχης με τον κορωνοϊό, είναι βέβαιο ότι πολλοί κυβερνώντες το αντιμετώπισαν ως «άσκηση επί χάρτου» και οραματίστηκαν κοινωνίες τέτοιου τύπου, με τους ίδιους αιώνια επικεφαλής σε αυτές τις μοντέρνου τύπου δικτατορίες.
Οι αστικές δημοκρατίες σε όλο τον πλανήτη δέχονται εδώ και χρόνια ασφυκτική πίεση από τον άκρατο λαϊκισμό, χωρίς οι ευρωπαϊκές που θεωρούνται πιο ισχυρές και ανεπτυγμένες ή η ελληνική να αποτελούν εξαίρεση. Τα μηνύματα της τελευταίας δεκαετίας, με αλλοπρόσαλλα αποτελέσματα σε εκλογικές διαδικασίες και αναρρίχηση στην εξουσία ατόμων που μπορεί να χρήζουν ακόμη και ψυχιατρικής παρακολούθησης δεν φάνηκαν ικανά να θορυβήσουν κανέναν επαρκώς.
Τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι ανάγκη οι ίδιοι οι πολίτες να κάνουν την αυτοκριτική τους και να επαναπροσδιορίσουν την σχέση τους με την συμμετοχική δημοκρατία αντιλαμβανόμενοι ότι αυτή δεν είναι δυνατό να εξαντλείται στην προσφυγή στις κάλπες κάθε 4 χρόνια. Και αυτό διότι όπως έχει ήδη αποδειχθεί σε περιπτώσεις όπως αυτές του Πούτιν στην Ρωσία ή του πολύ πιο κοντινού μας Ερντογάν στην γειτονική Τουρκία, είναι πολύ εύκολο ακόμη και οι εκλογές (η πεμπτουσία της Δημοκρατίας) να καταντήσουν ένα εθιμοτυπικό, φολκλόρ γεγονός με προδιαγεγραμμένο και ελεγχόμενο αποτέλεσμα. Και όταν αυτό δεν είναι το «επιθυμητό», η εκτροπή και η χρήση βίας μοιάζει ένα εύκολο βήμα και μια πιθανή «λύση» για τους «εραστές» της εξουσίας.
Υπό κανονικές συνθήκες, θα έπρεπε να νιώθουμε τυχεροί που οι εικόνες που αντικρίσαμε χθες αφορούσαν την Αμερική και τον Ντόναλντ Τραμπ. Σε κάποιο άλλο σημείο του κόσμου τα Μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν θα κατέβαζαν τις τρελές αναρτήσεις του διότι θα είχε ήδη αναστείλει εκείνος την λειτουργία τους (όπως συνέβη στην Τουρκία) ή θα είχε ήδη τον απόλυτο έλεγχό τους (όπως για παράδειγμα στην Κίνα). Σε κάποιο άλλο κράτος, ένας άλλος Τραμπ θα είχε προ καιρού αυτοανακηρυχθεί υπουργός Εθνικής Άμυνας και θα είχε καταντήσει τον στρατό προσωπική μαριονέτα του. Σε κάποιο άλλο μέρος θα έμπαιναν στο Κοινοβούλιο τα τανκς και όχι γραφικοί και ψεκασμένοι.
Και όσο η αμερικανική δικαιοσύνη επεξεργάζεται το πώς θα τιμωρηθεί ο Ντόναλντ Τραμπ για τις ενέργειές του, εμείς οι υπόλοιποι ας αναλογιστούμε ότι ο επόμενος «βαψομαλλιάς» μπορεί να πάρει την εξουσία σε μέρη πολύ πιο κοντινά σε εμάς. Ακόμη και στην ίδια την Ελλάδα. Δόξα τω Θεώ, άλλωστε, από γραφικότητα στην πολιτική ζωή σκίζουμε…