Όταν το 2015 ο Άνταμ ΜακΚέι σκηνοθετούσε την ταινία The Big Short ή ελληνιστί Το Μεγάλο Σορτάρισμα, όσοι ήμασταν παντελώς άσχετοι με χρηματοοικονομία, δυσκολευτήκαμε να καταλάβουμε πολλά πράγματα.
Μυηθήκαμε μεν, έστω και επιφανειακά, σε έννοιες όπως το σορτάρισμα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγορών, το margin call και άλλα χρηματιστηριακά, αλλά αυτό δε σημαίνει ότι πιάναμε και πουλιά στον αέρα.
Πέρασαν 6 χρόνια για να έρθει η στιγμή που καταλάβαμε επιτέλους τι ήταν αυτό το σορτάρισμα, πώς λειτουργεί και τι σημαίνει πρακτικά για πάρα πολλές εταιρείες και για επενδυτικά funds.
Αιτία για αυτή την κατανόηση είναι αυτό που συνέβη από την Τρίτη ως την Πέμπτη με το GameStop. Πρόκειται για μια αλυσίδα καταστημάτων με βιντεοπαιχνίδια στις ΗΠΑ, η οποία είναι εισηγμένη στο χρηματιστήριο, στην Wall Street, και μέχρι την Τρίτη η μετοχή της κυμαινόταν μεταξύ 15 και 30 δολαρίων.
Μέχρι που μια ομάδα χρηστών του Reddit, οι WallStreetBets, συνεννοήθηκαν για να στείλουν την GameStop και άλλες μετοχές εταιρειών στον ουρανό και να προκαλέσουν πονοκέφαλο και οικονομική φυλλορροή δισεκατομμυρίων σε μεγιστάνες του χρηματιστηρίου.
Πριν μπούμε στην περιγραφή των γεγονότων, να κάνουμε μια περιγραφή του τι σημαίνει short στην αργκό του χρηματιστηρίου.
Αν τυχόν έχετε δει καθόλου τη σειρά Billionaires με τους υπέροχους Λιούις και Τζιαμάτι, στον χρηματιστηριακό κόσμο υπάρχουν funds που βγάζουν τα προς το ζην του πλούσιου βίου τους καταστρέφοντας πρακτικά επιχειρήσεις. Όχι αυτές όμως που έχουν αναπτυχθεί σε στέρεες βάσεις και οι υπηρεσίες ή τα προϊόντα τους δεν μπορούν να ηττηθούν. Στοχεύουν σε αυτές που είναι σε μια πορεία προς τον γκρεμό και φροντίζουν να ανατινάξουν το έδαφος για να τις στείλουν πιο γρήγορα στην πτώση.
Αυτά τα funds προσεγγίζουν κατόχους μετοχών μιας επιχείρησης και ζητάνε να τις δανειστούν έναντι του ποσού που έχουν εκείνη την ημέρα. Ας πούμε, για την ευκολία της κουβέντας, ότι η μετοχή που ζητούν, κοστίζει 20 ευρώ.
Τη δανείζονται – όχι στα 20 ευρώ αλλά σε ένα χαμηλότερο συμφωνημένο ποσό και για συγκεκριμένο διάστημα – και περιμένουν να ανέβει η τιμή της, καθώς έχουν προκαλέσει οι ίδιοι την άνοδο της με τη ζήτηση που έγινε. Η μετοχή ανεβαίνει στα 35 ευρώ. Τότε την πουλάνε, κάνοντας ένα ποντάρισμα στην πτώση της.
Έχουν πάρει λοιπόν 35 ευρώ μείον το αντίτιμο που έδωσαν – ας το ορίσουμε στα 15 ευρώ. Η μετοχή πέφτει λοιπόν και την αγοράζουν ξανά τη στιγμή που νιώθουν ότι θα έχουν σημαντικό κέρδος, ας πούμε στα 10 ευρώ. Τότε τη δίνουν πίσω από κει που τη δανείστηκαν και τη δίνουν στο ποσό που τη δανείστηκαν αρχικά. Αυτομάτως έχουν βγει κερδισμένοι κατά 25 ευρώ. Φανταστεί κάτι τέτοιο να συμβεί σε έναν τεράστιο αριθμό μετοχών.
Δύο CIO επενδυτικών funds και χρηματοδότες των Hornets του Τζόρνταν, είχαν απώλειες 5 δισεκατομμυρίων δολαρίων
Ή, καλύτερα, μην το φανταστείτε, υπάρχει παράδειγμα. Ο Μάικλ Μπέρι, ηγέτης του Scion Asset Management που ζει από το shorting και είχε βγάλει εκατομμύρια από την κτηματομεσιτική καταστροφή στις ΗΠΑ το 2008, έχει στην κατοχή του 1.7 εκατομμύρια μετοχές της GameStop. Με την αύξηση της τιμής της μετοχής της στα 350 δολάρια περίπου το βράδυ της Τετάρτης, αν τις πουλούσε όλες, θα έπαιρνε πίσω 592 εκατομμύρια δολάρια.
Κι αν αυτό το ποσό σας φαίνεται τρομακτικό, σκεφτείτε ότι τον περασμένο Μάρτιο κατείχε 3 εκατομμύρια μετοχές και έδωσε το 1.3 στη λογική του shorting. Θα μπορούσε δηλαδή να είχε βγάλει σχεδόν ένα δισεκατομμύριο δολάρια τώρα.
Πώς όμως έφτασε η μετοχή της GameStop από τα 15-35 δολάρια στα 347,51, με το βράδυ της Πέμπτης να πέφτει στα 193,60;
Αυτό συνέβη γιατί αυτή η ομάδα των WallStreetBets θέλησε να δώσει ένα μάθημα στους δισεκατομμυριούχους που διαρκώς αυξάνουν τα έσοδα τους. Έτσι λοιπόν αγόρασαν μαζικά μετοχές της GameStop (το 30% των μετοχών ανήκουν από το 2019 σε funds) και άλλων εταιρειών όπως της AMC Entertainment, αλυσίδας κινηματογράφων που στο 2020 κατέγραφε ζημιά 57%, της Blackberry και της Bed and Bath & Beyond σε μια περίοδο που πολλά funds περίμεναν την πτώση των μετοχών και είχε γίνει μεγάλο σορτάρισμα.
Η Melvin Capital για παράδειγμα και η Citron Research, δύο μεγάλα funds, ετοιμάζονταν να δρέψουν τους καρπούς του σορταρίσματος.
Η μαζική αγορά μετοχών και η εκτόξευση της τιμής προκάλεσε όμως σε αυτά τα δύο funds κάτι που στον χρηματιστηριακό κόσμο λέγεται short squeeze και πρόκειται για μια λούπα. Αυτό που συμβαίνει είναι ότι αυτοί που έχουν σορτάρει, έχουν ποντάρει δηλαδή σε πτώση, βλέποντας ότι υπάρχει άνοδος, αναγκάζονται να αγοράσουν πίσω τις μετοχές που έδωσαν για να περιορίσουν τη χασούρα, αλλά καθώς το κάνουν, αυξάνουν κι άλλο την τιμή της μετοχής και μεγαλώνουν τη χασούρα για τους ίδιους και για άλλους.
Ο CIO της Melvin φερ΄ειπείν, ο Γκέιμπ Πλότκιν, και ο Ντάνιελ Σουντχάιμ της D1 Capital Partners έχασαν συνολικά 5 δισεκατομμύρια από το φαινόμενο GameStop. Η Citron Research ανακοίνωσε ότι μετά από 2 δεκαετίες θα πάψει να δημοσιεύει αναλύσεις για την αγορά των σορταρισμάτων.
Θα αναρωτηθεί κανείς και μάλιστα εύλογα: μπήκαν τόσοι άνθρωποι σε κόπο να ξοδέψουν από 15 ως 300 δολάρια πάνω κάτω για να φτάσουν μια μετοχή σε ένα συγκεκριμένο ύψος και να τιμωρήσουν τα funds; Η απάντηση είναι αρνητική.
Γιατί επειδή όλοι αυτοί λειτούργησαν ως γκρουπ και όχι μεμονωμένα, χρησιμοποίησαν ένα δικαίωμα αγοράς (call option). Σύμφωνα με αυτό, ο αγοραστής έχει το δικαίωμα, αλλά όχι την υποχρέωση να αγοράσει την υποκείμενη αξία σε μια προκαθορισμένη τιμή, η οποία καλείται strike price ή exercise price μέχρι και την ημέρα κατά την οποία λήγει το συμβόλαιο. Είχαν εν ολίγοις το δικαίωμα να πληρώσουν ένα συγκεκριμένο μέρος της τιμής της μετοχής, το οποίο στη συνέχεια πήραν πίσω.
Ένα τελευταίο ερώτημα έχει να κάνει με το πώς επετράπη από τόσο δυνατούς και πλούσιους ανθρώπους, που είναι καλά οργανωμένοι και έχουν απάντηση σε κάθε πρόβλημα, να συμβεί κάτι τέτοιο και να χαθούν τέτοια ποσά. Συνέβη γιατί το επέτρεψε η ίδια η αγορά. Αλλά η αγορά της Wall Street επιτρέπει και την παρέμβαση.
Κάπου εδώ εμφανίζεται η Robinhood Markets. Για την ακρίβεια πάντα αυτή εμφανίζεται.
Η Robinhood είναι από τις κυρίαρχες εταιρείες στην αγοραπωλησία μετοχών, με χρηματιστηριακή αξία στα 20 δισ. και με την εφαρμογή της να είναι η πιο κατεβασμένη στο App και Google Store. Αριθμεί πάνω από 15 εκατομμύρια χρήστες και είναι εθιστική σαν τζόγος, καθώς με κάθε εγγραφή σου δίνει δωρεάν μετοχές για να ξεκινήσεις το trade και σε ωθεί να προσκαλέσεις φίλους για να κερδίσεις περισσότερα.
Η Robinhood λοιπόν, επέβαλλε περιορισμούς στην αγορά της μετοχής της GameStop και των άλλων εταιρειών μέσω της εφαρμογής της, το οποίο είχε ως αποτέλεσμα την πτώση κάτω από 200 δολάρια.
Ήταν μια κίνηση που έγινε κατόπιν προβλήματος ρευστότητας της εταιρείας που αναγκάστηκε να αντλήσει κοντά στο 1.5 δισεκατομμύριο (μεταξύ των επενδυτών η JP Morgan και η Goldman Sachs), αλλά προκάλεσε και έντονες αντιδράσεις.
Αυτό συνέβη γιατί η Robinhood περιόρισε στην εφαρμογή της την αγοραπωλησία μετοχών στις 13 κατ΄άτομο, απαγόρευσε το άνοιγμα νέων θέσεων και αύξησε τις απαιτήσεις περιθωρίου ασφάλισης (margin requirements), ενώ προειδοποίησε ότι θα κλείνει αυτόματα ορισμένες θέσεις εάν διαπιστώνει ότι ο πελάτης κινδυνεύει να βρεθεί να μην διαθέτει τις αναγκαίες εξασφαλίσεις.
Κινήσεις όπως η παραπάνω έχουν επιφέρει κατά καιρούς όχι μόνο κατακραυγή των χρηστών, αλλά και ποινές από την Επιτροπή Κεφαλαιαγορών, όπως τον περασμένο Δεκέμβριο που η Robinhood κλήθηκε να πληρώσει 65 εκατομμύρια δολάρια!
Επιφέρει επίσης και κατακραυγή από κοινού ανθρώπων εκ διαμέτρου αντίθετων ιδεολογιών, όπως της Αλεξάντρια Οκάζιο-Κορτέζ, βουλευτή των Δημοκρατικών, και του Τεντ Κρουζ, βουλευτή των Ρεπουμπλικάνων και μέχρι πρότινος μέλος του κυβερνητικού σχήματος στο πλάι του Τραμπ. Και οι δύο ανέφεραν ότι θα φέρουν το ζήτημα της κίνησης της Robinhood προς συζήτηση στο Κογκρέσο.
Σε κάθε περίπτωση, η κίνηση της Robinhood ανετράπη επίσης, με αποτέλεσμα η μετοχή της GameStop να ανέβει ξανά στα 330 δολάρια τη στιγμή που γράφεται τούτο το κείμενο.
Για να παραφράσουμε το όνομα της εταιρείας, φαίνεται πως the game starts για μια εποχή όπου απλοί χρήστες των social media θα μπορούν, έστω και πρόσκαιρα, να προκαλέσουν οικονομικό χτύπημα σε ζάμπλουτους, πανίσχυρους και ενωμένους ανθρώπους!
* Πηγή στοιχείων από: guardian.com, bloomberg.com, vox.com, fox13news.com