Σχεδόν 14 μήνες μετά την έναρξη της πανδημίας έξι είναι τα εμβόλια που έχει επιστρατεύσει η ανθρωπότητα στην προσπάθεια για την καταπολέμηση του covid-19 και έχουν ανοσοποιήσει μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού.
Τελευταίο μπήκε στη μάχη το εμβόλιο της Johnson & Johnson, με το οποίο έχουν εμβολιαστεί για την ώρα 7 εκατομμύρια Αμερικανοί πολίτες, ωστόσο αντί να αναχθεί στο μεγαλύτερο όπλο στη φαρέτρα (όπως προοριζόταν λόγω του μονοδοσικού χαρακτήρα του), στην πραγματικότητα έχει προκαλέσει έξτρα σύγχυση και ανησυχία, μετά τις αναφερόμενες παρενέργειες του εμβολίου της AstraZeneca.
Μία γυναίκα έχασε τη ζωή της μετά τον εμβολιασμό, ενώ άλλη μία νοσηλεύεται σε κρίσιμη κατάσταση στη Νεμπράσκα. Συνολικά έχουν αναφερθεί ανεπιθύμητα συμπτώματα σε έξι άτομα, όλες γυναίκες ηλικίας 18-48 ετών, με αποτέλεσμα να «παγώσουν» οι εμβολιασμοί, σε πρώτη φάση για μία εβδομάδα.
Το οπλοστάσιο όμως στη μάχη κατά του κορωνοϊού δεν εξαντλείται εκεί. Σύντομα οι επιλογές θα αυξηθούν κατά τέσσερις, καθώς τόσες είναι οι επιστημονικές προσπάθειες που έχουν ολοκληρώσει και τη φάση 3 των κλινικών δοκιμών, αναμένοντας έγκριση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας. Τα ένα εξ’ αυτών βέβαια έχει ήδη χορηγηθεί σε ένα πολύ μεγάλο αριθμό ανθρώπων, καθώς πρόκειται για το κινέζικο εμβόλιο της εταιρίας Sinopharm, που πέραν της κυκλοφορίας του στο εσωτερικό της αχανούς πληθυσμιακά χώρας, έχει εγκριθεί και από τις αρχές των Η.Α.Ε. Η αραβική χώρα λειτούργησε μάλιστα ως «εθελόντρια» για ένα μέρος των κλινικών δομικών του εμβολίου, το οποίο ξεκίνησε να χορηγείται από το Δεκέμβριο εκεί και έχει καλύψει ήδη με ανοσία ένα μεγάλο μέρος των πολιτών, ιδίως στο Αμπού Ντάμπι.
Από την Κίνα έρχεται και το εμβόλιο της CoronaVac της εταιρείας Sinovac, που έχει εγκριθεί και χορηγείται ήδη στη Βραζιλία. Για τις δύο κινέζικες υποψηφιότητες, οι «κατασκευαστές» τους παρουσίασαν στοιχεία αποτελεσματικότητας και ασφάλειας στην Στρατηγική Συμβουλευτική Επιτροπή Εμπειρογνωμόνων (SAGE) του ΠΟΥ. Η εκτίμηση αυτής είναι ότι τα σκευάσματα των κινέζικων φαρμακοβιομηχανιών θα λάβουν έγκριση από τον Οργανισμό στα τέλη Απριλίου.
Από εκεί και πέρα, μια γερμανική και μια τέταρτη αμερικανική προσπάθεια βρίσκονται στην τελική ευθεία των δοκιμών. H πιο δυνατή αναμενόμενη άφιξη έρχεται με τον αέρα του… νικητή από το Τίμπινγκεν της Γερμανίας και την εταιρία βιοτεχνολογίας CureVac, πρωτοπόρο στην τεχνολογία RNA. Το εμβόλιο της CureVac ανήκει στη κατηγορία των mRNA εμβολίων, όπως αυτά των Pfizer/BionTech και Moderna, που μετά τον ντόρο με τις θρομβώσεις των εμβολίων με αδενοϊό, έχουν αναδειχθεί ως τα πλέον ασφαλή.
Ως γνωστόν, η τεχνολογία αυτή χρησιμοποιεί έναν «εντολέα» που παρακινεί τα κύτταρα του ανθρώπινου οργανισμού να φτιάξουν εκείνα τα αντισώματα που θα μας προστατεύσουν από τον ιό.
«Η τεχνολογία που διαθέτουμε λειτουργεί πολύ γρήγορα. Μπορούμε εύκολα να αρχίσουμε τη μαζική παραγωγή, καθώς δεν απαιτείται ούτε κάποια κυτταροκαλλιέργεια, ούτε η επώαση κάποιου ωαρίου, όπως συμβαίνει με το αντιγριππικό εμβόλιο. Εδώ όλα γίνονται με τεχνητό τρόπο. Αυτή είναι η εξήγηση για την ταχύτητα και όχι ότι η επιστήμη δεν επιδεικνύει την απαραίτητη επιμέλεια…», δήλωσε ο Ίνγκμαρ Χορ, συνιδρυτής της Curevac, η οποία έχει προγραμματίσει ότι θα παρασκευάσει έως και 300 εκατομμύρια δόσεις του εμβολίου το 2021.
Το τέταρτο εμβόλιο είναι της Novavax, με έδρα το Μέριλαντ και είναι μοναδικό ως προς τον τρόπο καταπολέμησης του covid-19. Η τεχνολογία είναι παρόμοια με αυτή του εμβολίου κατά του μηνιγγιτιδόκοκκου Β, που χορηγείται κυρίως σε παιδιά.
Για να αναπτύξουν το εμβόλιο τους οι ερευνητές ξεκίνησαν με ένα τροποποιημένο γονίδιο για την πρωτεΐνη ακίδα, εισήγαγαν το γονίδιο σε έναν ιικό φορέα, τον άφησαν να μολύνει κύτταρα και παρήγαγαν πρωτεΐνες-ακίδα, οι οποίες αυτόματα συνενώνονται για να φτιάξουν ακίδες όπως ακριβώς γίνεται και στην επιφάνεια του κορωνοϊού. Στη συνέχεια απομονώθηκαν οι πρωτεΐνες-ακίδα από το κύτταρο του ξενιστή και ενσωματώθηκαν σε νανοσωματίδια, που μιμούνται την μοριακή δομή του κορωνοϊού, αλλά δεν μπορούν να αναπαραχθούν ούτε να προκαλέσουν λοίμωξη Covid.
Τον περασμένο Μάρτιο η εταιρεία ανακοίνωσε αποτελεσματικότητα 96% έναντι του αρχικού στελέχους του κορωνοϊού, 86% απέναντι στη βρετανική μετάλλαξη και 49% απέναντι στη Νοτιοαφρικανική μετάλλαξη.
Το εμβόλιο της Novavax δεν έχει εγκριθεί ακόμη στις ΗΠΑ ή την Ευρώπη, όμως η εταιρεία έχει διασφαλίσει την παραγωγή των εμβολίων της σε 20 μονάδες, σε εννέα χώρες και σε τέσσερις ηπείρους. Στην Ευρώπη, οι παραγωγικές μονάδες βρίσκονται σε Ισπανία, Τσεχία, Ολλανδία και Γερμανία. Όμως η αξιοποίηση των μονάδων αυτών προϋποθέτει τη διασφάλιση των πρώτων υλών, όπως πλαστικές σακούλες και φίλτρα, που σήμερα βρίσκονται σε έλλειψη. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μεταθέσει η εταιρία τους στόχους παραγωγής της για ένα τρίμηνο αργότερα, εντός του φετινού καλοκαιριού.
Η έλλειψη σε μεγάλους αποστειρωμένους πλαστικούς ασκούς, οι οποίοι χρησιμοποιούνται για την καλλιέργεια των κυττάρων του εμβολίου στους βιολογικούς αντιδραστήρες, είναι την εποχή της πανδημίας οικουμενικό φαινόμενο, σε βαθμό «που να απειλείται η παγκόσμια προμήθεια εμβολίων», όπως δήλωσε ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας, Σταν Ερκ.