Υπήρξε και υπάρχει μεγάλος σκεπτικισμός γύρω από το εμβόλιο της AstraZeneca. Για την ακρίβεια, πρόκειται με διαφορά για το πιο αμφιλεγόμενο (και εν πολλοίς το πιο αδικημένο κυρίως επικοινωνιακά) εμβόλιο από όλα όσα παράχθηκαν για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού. Πολλοί ήταν εκείνοι που είπαν πως ο πόλεμος που δέχεται έχει να κάνει με ευρύτερα πολιτικούς λόγους και συνδέεται με τις γεωπολιτικές αντιπαλότητες στο κέντρο των οποίων βρίσκεται η Μεγάλη Βρετανία. Αν και δεν μπορεί να αποκλειστεί ένα τμήμα του μεγάλου θορύβου πράγματι να έχει αυτές τις ρίζες, καλό είναι να κρίνουμε ορισμένα πράγματα δίχως παρωπίδες.
Οι αριθμοί δείχνουν πως το AstraZeneca δεν προκαλεί… μαζικές γενοκτονίες. Αντίθετα, οι πιθανότητες να αντιμετωπίσει κανείς σοβαρές επιπτώσεις από αυτό είναι ελάχιστες και τα οφέλη από τη χορήγηση του υπερτερούν του όποιου κινδύνου. Όμως οι άνθρωποι δεν είναι αριθμοί: ναι, φλερτάρει με τα όρια του απίθανου να πάθεις κάτι λόγω AstraZeneca αλλά αν σπάσει ο διάβολος κάποιο πόδι του και είσαι εσύ αυτός ο τύπος που προσωποποιεί αυτή την απειροελάχιστη πιθανότητα, τότε οι στατιστικές δεν θα σου λένε και πολλά πράγματα και δικαίως.
Έτσι, είναι μάλλον μια λογική κίνηση η απόφαση να σταματήσει το συγκεκριμένο εμβόλιο να χορηγείται σε ανθρώπους κάτω των 65. Κατά πολλούς μάλιστα, και πολύ άργησε να παρθεί αυτή η απόφαση. Στην τελική, δεν είναι καν μια απόφαση πρωτότυπη: εδώ και μήνες, η Σουηδία, μια από τις πιο πολυσυζητημένες χώρες στον τρόπο αντιμετώπισης της πανδημίας έχει πάρει μια αντίστοιχη απόφαση.
Συγκεκριμένα, βρισκόμασταν μόλις στον Απρίλιο όταν η σουηδική κυβέρνηση και η εθνική επιτροπή υγείας της κατέληξαν στην απόφαση πως όσοι άνθρωποι κάτω των 65 χρονών είχαν κάνει AstraZeneca στην πρώτη δόση εμβολίου, θα εμβολιαστούν με άλλο εμβόλιο στη δεύτερη δόση. Ούτε είπα-ξείπα, ούτε δεύτερες σκέψεις, ούτε δισταγμοί. Η απόφαση των ειδικών ήταν ξεκάθαρη, ο κόσμος δεν μπερδεύτηκε από τις συνεχείς αλλαγές αποφάσεων και μάλιστα ενημερώθηκε εγκαίρως ότι το κοκτέιλ δόσεων (Astrazeneca πρώτη, mRNA δεύτερη) όχι μόνο δεν εγκυμονεί κινδύνους, αλλά προσφέρει και μεγαλύτερη ανοσία.
Η χώρα της Σκανδιναβίας κατέληξε σε αυτή την απόφαση έπειτα από τα όσα εξελίχθηκαν κατά τους εμβολιασμούς του Μαρτίου όταν και τα περιστατικά θρομβώσεων ήταν μεν πολύ λίγα αλλά ταυτόχρονα, εξαιρετικά σοβαρά. Και κάπως έτσι, έπαψε να είναι επιλογή για τους κάτω των 65.
Όπως είχε τονίσει τότε στη σχετική συνέντευξη Τύπου που έλαβε χώρα στην Σουηδία, ο επικεφαλής επιδημιολόγος Άντερς Τέγκνελ: «Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι άνθρωποι που είναι κάτω των 65 και έχουν ήδη εμβολιαστεί με AstraZeneca, είναι προτιμότερο να εμβολιαστούν με Pfizer ή Moderna κατά τη δεύτερη δόση. Τα πλεονεκτήματα έναντι του ρίσκου είναι ξεκάθαρα περισσότερα για τους ανθρώπους άνω των 65 αλλά δεν συμβαίνει το ίδιο με τους πιο νέους».
Η απόφαση αυτή πάρθηκε από τη Σουηδία σε μια περίοδο που οι περισσότεροι ειδικοί που έκαναν δηλώσεις περί πανδημίας, πολλές φορές και για λόγους κοινωνικής πειθαρχίας, αρνούνταν να αμφισβητήσουν τη χρησιμότητα ενός εμβολίου. Όμως όπως και στην περίπτωση του lockdown (η Σουηδία δεν πήρε ποτέ κάποια απόφαση περί κλεισίματος των δραστηριοτήτων σε αντίθεση με όλο τον υπόλοιπο πλανήτη) έτσι και στην περίπτωση του εμβολίου, η σκανδιναβική χώρα έσπασε το ταμπού και μπήκε στη διαδικασία να αμφισβητήσει τη χρησιμότητα ενός εμβολίου για μια συγκεκριμένη ηλικιακή ομάδα. Χωρίς να δίνει πάτημα στους ψεκασμένους, χωρίς να αμφισβητεί τη χρησιμότητα των εμβολίων, αναγνώρισε ότι το ρίσκο με το εμβόλιο της Astrazeneca είναι μεν πάρα πολύ μικρό, υπαρκτό δε. Και αυτό το ρίσκο αρνήθηκε να το πάρει…