Ο Μίκης Θεοδωράκης είναι ένας από αυτούς τους λίγους στην ιστορία του εκάστοτε έθνους που καταρρίπτει το κλισέ «ουδείς αναντικατάστατος». Για την ακρίβεια, ο Μίκης το συνθλίβει.
Όσοι, ως κηδεμόνες, διαμορφώνουμε χαρακτήρες και προσωπικότητες, έχουμε χρέος να διαδώσουμε τι σημαίνει ο Μίκης για τη Ρωμιοσύνη και με πόση στοργή και αίσθημα ευθύνης περιέβαλλε η διανόηση του τον πολιτισμό μας.
Να τους πούμε όμως και τούτο: ο Μίκης δεν έγινε «πρωτομάστορας» της πνευματικής καλλιέργειας του σύγχρονου ελληνισμού απλώς μόνο λόγω της μουσικής ιδιοφυίας του. Έγινε (και) γιατί δεν σταμάτησε ποτέ να σηκώνει ψηλότερα το βλέμμα του, να θέτει το επόμενο ορόσημο και με την αστείρευτη θέληση του για δημιουργία να είναι παραγωγικός έως τα ύστερά του.
Δεν είναι μόνο το ασύλληπτο σε βάθος και επίδραση έργο που αφήνει πίσω του. Είναι και το back round αυτού – η κρυφή του ατέλειωτη δίψα, που έχει ακόμα περισσότερη αξία να επικοινωνήσουμε ως πρότυπο.
Για όλους εμάς, που μεγαλώσαμε με τις μελωδίες και τα τραγούδια του και που εδώ και λίγες μέρες αισθανόμαστε μια απόκοσμη «ορφάνια», ο ελάχιστος φόρος τιμής απέναντί του είναι η υπενθύμιση στους νεότερους της συμβολής του στη μουσική παιδεία μας, στην αγωγή της ψυχής μας και όσων πρεσβεύουν το έργο και η υπερβατικότητά του.
Με την αθλιότητα των προτύπων που κυκλοφορεί εκεί έξω, το «βομβαρδισμό» των νέων με την αναγωγή χυδαίων κηρυγμάτων ως υπόδειγμα lifestyle και τα μουσικά στερεότυπα της εφηβείας να έχουν πάρει – φαινομενικά ανεπιστρεπτί – τον κατήφορο, το εγχείρημα ασφαλώς δεν θα είναι καθόλου εύκολο. Πόσο μάλλον αν δεν έχει προηγηθεί κάποιου είδους πνευματική «προετοιμασία».
Από την άλλη αισθάνομαι, ότι αν το προσπαθήσουμε, ο Μίκης θα υπερβεί και σε αυτό το επίπεδο τις προσδοκίες μας. Ως ο πνευματικός ογκόλιθος που θα «ερεθίσει» με την once-in-a-century προσωπικότητά του ακόμα και τον πιο «ζαμανφού» νέο.
Τον οποίο αρκεί ενδεχομένως – ένεκα της ημέρας – να… ιντριγκάρεις λέγοντας του ό,τι εκ παραδρομής ειπώθηκε στην τηλεόραση μετά την ταφή το «ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει».
Άλλο ένα κλισέ δηλαδή που δεν ταιριάζει στην περίσταση. Το ξέρουν και οι πέτρες. Όπου να ‘ναι θα σημάνουν και οι καμπάνες να το πουν: Κανένα χώμα δεν πρόκειται να σκεπάσει ποτέ τον Μίκη…