Το έγκλημα της «Μεθόδου της παγάνας»: Το ανθρώπινο χέρι που εξαφανίζει τους λύκους στην Ελλάδα

Άνθρωπος: Ο νούμερο 1 κίνδυνος για να καταστραφεί ο πλανήτης

Το περιστατικό με την «επίθεση» λύκου στην Πάρνηθα έφερε ξανά στο προσκήνιο το θέμα της επιβίωσης της άγριας πανίδας στην Ελλάδα. Μια ιστορία πονεμένη, κυρίως βέβαια για τα ίδια τα ζώα, οι πληθυσμοί των οποίων έφτασαν στα όρια της εξαφάνισης και προσπαθούν να ανακάμψουν, παρά την ανθρώπινη δραστηριότητα που αποτελεί τον μεγαλύτερο κίνδυνο για εκείνους.

Ο όρος «επίθεση» δεν μπήκε τυχαία σε εισαγωγικά. Όχι επειδή δεν ήταν τέτοια, αλλά διότι αυτή είναι η προβλεπόμενη συμπεριφορά ενός άγριου –και μάλιστα σαρκοβόρου- ζώου όταν κάποιος που καταγράφεται ως «θήραμα» εισβάλει στην περιοχή του. Ο μύθος του «κακού λύκου» συντηρείται παρά το γεγονός ότι τα ίδια τα ζώα ελάχιστα έχουν κάνει για να τον δικαιολογήσουν. Ουσιαστικά απλά «προσαρμόζονται» στα ολοένα και πιο στενά περιθώρια που τους αφήνει ο άνθρωπος.

Παλιότερα τα πράγματα ήταν πιο απλά και ξεκάθαρα. Πλέον όμως το δικό μας είδος έχει εξαπλωθεί παντού, καταπατώντας εκτάσεις που για χιλιάδες χρόνια αποτελούσαν τον βιότοπο των υπολοίπων. Και μπορεί το κυνήγι του λύκου να έχει απαγορευθεί από το 1991, όμως ακόμη και τώρα η επιβίωσή τους τίθεται σε κίνδυνο από συμπεριφορές που οι οποίες στην πραγματικότητα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στον αφανισμό.

Οι κτηνοτρόφοι υποστηρίζουν ότι έχουν δίκιο. Προτάσσουν την ανάγκη να προστατέψουν τα κοπάδια τους από τις επιθέσεις λύκων και γι’ αυτό χρησιμοποιούν διάφορες μεθόδους. Ο πλέον κοινός είναι αυτός που συναντάμε και στα… ξαδέρφια του λύκου στα αστικά κέντρα και στην ύπαιθρο. Οι γνωστές «φόλες» και τα δηλητηριασμένα δολώματα που ξεκληρίζουν τα αδέσποτα, αποτελούν βασική αιτία για την θανάτωση πολλών λύκων οι οποίοι αναγκάζονται να πλησιάσουν τα οικόσιτα ζώα αφού δεν βρίσκουν άλλη πηγή τροφής.

Και για αυτό το τελευταίο, υπεύθυνος είναι και πάλι ο άνθρωπος. Και αυτό διότι μπορεί το κυνήγι του λύκου να απαγορεύεται, δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα ζώα που αποτελούν κομμάτι της τροφικής αλυσίδας του. Όπως για παράδειγμα τα αγριογούρουνα, τα ζαρκάδια ή τα αγριοκάτσικα. Εκεί, τόσο νόμιμα όσο και παράνομα, οι πληθυσμοί εξοντώνονται συστηματικά, αφήνοντας τους λύκους δίχως επιλογές. Και όσο δεν ανακάμπτουν μέσω ελέγχου της λαθροθηρίας, τα πράγματα θα παραμείνουν ως έχουν.

Σχετική με την λαθροθηρία είναι και ακόμη μία αιτία που επηρεάζει αρνητικά την προσπάθεια για επιβίωση των λύκων. Πρόκειται για την γνωστή στους κυνηγούς μέθοδο της «παγάνας». Της μεθόδου, δηλαδή, που ακολουθείται κυρίως στο κυνήγι των αγριόχοιρων, όπου στήνεται καρτέρι την ώρα που τα λαγωνικά εντοπίζουν τα θηράματα και τα οδηγούν στα σημεία όπου τα περιμένουν οι οπλισμένες κάνες των ανθρώπων. Οι λύκοι είναι και πάλι τα θύματα αυτής της τακτικής αφού είναι πολύ συχνό το φαινόμενο τα σκυλιά να τους εντοπίζουν και τελικά να είναι εκείνοι που πέφτουν νεκροί από τις καραμπίνες των κυνηγών.

Βέβαια, όπως αποδείχθηκε και πολύ πρόσφατα στην Άρτα με τον πλέον τραγικό τρόπο, θύματα της «παγάνας» δεν είναι μόνο τα άγρια ζώα, αλλά πολύ συχνά και οι ίδιοι οι άνθρωποι. Κι αν αυτοί οι θάνατοι  που καταγράφονται κάθε χρόνο δεν είναι ικανοί να αλλάξουν συμπεριφορές, τότε σίγουρα το αυτί κανενός δεν πρόκειται να «ιδρώσει» από την ανάγκη διαφύλαξης των πληθυσμών των λύκων. Εδώ αδιαφορούμε για τους «δικούς» μας…