Αν και η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη από χρηματοοικονομικές κρίσεις τις οποίες μετά από εκείνη του 1929 μάθαμε να αποκαλούμε «κραχ», αυτό που συμβαίνει το τελευταίο διάστημα με τα κρυπτονομίσματα δεν έχει προηγούμενο. Ορισμένα από αυτά έχασαν ακόμη και σχεδόν το 100% της αξίας τους μέσα σε ένα βράδυ, οδηγώντας τους κατόχους σε απόγνωση.
Εδώ και λίγα χρόνια έχουν μπει στις ζωές μας, με τους περισσότερους να μην είμαστε σε θέση να αντιληφθούμε ούτε πώς δημιουργούνται ούτε πώς χρησιμοποιούνται αυτές οι μονάδες άυλου χρήματος. Εκείνο, πάντως, που αντιλήφθηκαν όλοι μετά από κάποιο διάστημα ήταν ότι αντιλήφθηκαν πως ίσως σε αυτά υπήρχε μια μεγάλη ευκαιρία για εύκολο πλουτισμό.
Ουσιαστικά προέκυψαν από την επιθυμία διαφόρων εμπόρων και επιχειρηματιών που δραστηριοποίονταν σε διεθνές επίπεδο να παρακάμψουν συστημικές τράπεζες και κρατικές οντότητες, καθώς θεωρούσαν ότι θέτουν εμπόδια στη λειτουργία τους. Από την στιγμή που αυτή η νέα μορφή χρήματος έγινε αποδεκτή στις συναλλαγές, γεννήθηκαν τα κρυπτονομίσματα τα οποία αφού πρώτα έγιναν ακόμη και αντικείμενο χλεύης, στη συνέχεια προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των λεγόμενων «μεγάλων παικτών». Και κάπου εκεί, ως συνήθως, εμφανίστηκαν τα προβλήματα και τα πρώτα «γκρίζα σύννεφα».
Στην προσπάθεια να ξεπεραστούν αυτά, δημιουργήθηκαν και τα λεγόμενα stablecoins τα οποία έχουν αντίκρισμα σε «κανονικά» περιουσιακά στοιχεία και χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για αγοραπωλησίες άλλων ψηφιακών περιουσιακών στοιχείων. Και εδώ είναι που το πράγμα αρχίζει να περιπλέκεται αφού για την «ισοτιμία» τους σε σχέση με άλλα κρυπτονομίσματα χρησιμοποιείται ένας αλγόριθμος που από ό,τι φαίνεται…. τρελάθηκε!
Στην θεωρία πρέπει αυτά τα stablecoins να έχουν αναλογία «1 προς 1» σε σχέση με κάποιο συστημικό νόμισμα. Στην περίπτωσή μας αυτό είναι το δολάριο, οπότε (για παράδειγμα) ήταν εκ των προτέρων δεδομένο ότι μία μονάδα ενός τέτοιου θα ισούται πάντα με ένα δολάριο, ενώ ο αλγόριθμος καθόριζε το αντίκρισμα σε άλλα ψηφιακά νομίσματα, όπως το bitcoin. Για να καταλάβετε τώρα για τι μεγέθους κραχ μιλάμε ας πάρουμε την περίπτωση του luna της Terra, το οποίο μέσα σε σχεδόν μία εβδομάδα καταβαραθρώθηκε από τα περίπου 85 δολάρια στα 4 σεντς, χάνοντας δηλαδή ουσιαστικά το σύνολο της αξίας του! Κανένα χρηματοοικονομικό προϊόν στην ιστορία δεν είχε τέτοια πτώση σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα χρήματα τα οποία είχαν επενδυθεί από διάφορους σε αυτό, εξαφανίστηκαν και ολόκληρες περιουσίες έκαναν φτερά…
Αυτός είναι και ο λόγος που η κρίση δεν περιορίστηκε εκεί αλλά οδήγησε σε μια αλυσιδωτή αντίδραση η οποία παρέσυρε και άλλα κρυπτονομίσματα, ακόμη και το Bitcoin, το οποίο θεωρείται και η «ναυαρχίδα» τους. Αυτές τις ημέρες η ισοτιμία του έπεσε για πρώτη φορά τον τελευταίο χρόνο κάτω από τις 30.000 δολάρια, ενώ μόλις τον Νοέμβριο του 2021 ήταν στις 68.000, καταγράφοντας τρομακτικές απώλειες.
Μόνο τον τελευταίο μήνα η «χασούρα» στην αγορά κρυπτονομισμάτων άγγιξε τα 800 δισεκατομμύρια δολάρια, ενώ συνολικά υπολογίζεται ότι οι απώλειες ξεπερνούν το 1,5 τρις, από τα 3 τρις που υπήρχαν! Με πάνω από το 50% της αξίας να έχει εξαϋλωθεί, και τους σημαντικούς επενδυτές να «πηδάνε» από την «βάρκα» και να αφήνουν τα «μικρά ψάρια» να βλέπουν τις περιουσίες τους να χάνονται.
Θεωρητικά είχαμε μια επανάληψη των σκηνικών που έχουν συμβεί στο παρελθόν στα χρηματιστήρια αξιών με τις τιμές των μετοχών ή τις ισοτιμίες νομισμάτων, αλλά με ένταση και σε έκταση δίχως προηγούμενο. Όπως συμβαίνει πάντοτε σε ανάλογες καταστάσεις, ο πανικός αποδείχτηκε ο χειρότερος σύμβουλος, με αποτέλεσμα η συμπεριφορά των ίδιων των επενδυτών να λειτουργήσει ως επιταχυντής της πρωτοφανούς κατρακύλας.
Φαίνεται ότι σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά η εμπλοκή των «παραδοσιακων» χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων αλλά και οι δηλώσεις κρατικών αξιωματούχων (μεταξύ αυτών και ο πρόεδρος των ΗΠΑ, Τζο Μπάιντεν) για την ανάγκη θέσπισης κανόνων που θα ελέγχουν την λειτουργία του συστήματος. Οι ελεύθερες αγορές πάντοτε είχαν μια… δυσανεξία σε τέτοια πράγματα και όταν οι δηλώσεις και οι προειδοποιήσεις, ιδιαίτερα από το Διεθνές Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, έδειξαν προς τα πού κινούμαστε, ξεκίνησε το ντόμινο της άνευ προηγουμένου καθίζησης.
Θα έρθει, βέβαια, τώρα ο μέσος πολίτης και θα αναρωτηθεί τι μας ενδιαφέρουν εμάς όλα αυτά και γιατί αυτό δεν είναι πρόβλημα που αφορά μόνο σε κατόχους κρυπτονομισμάτων; Η απάντηση είναι απλή και την δίνει η ίδια η ιστορία. Ειδικά στη σημερινή περίοδο της παγκοσμιοποίησης, στεγανά δεν υπάρχουν πουθενά, πολλώ μάλλον δε, στην οικονομία. Αν και το ποσοστό συμμετοχής των ψηφιακών μορφών πλούτου παραμένει μικρό συγκρινόμενο με τον συνολικό, ελλοχεύει ο κίνδυνος η κρίση να μεταφερθεί και έξω από τον ψηφιακό κόσμο και τελικά να πλήξει και την λεγόμενη πραγματική οικονομία, με επιπτώσεις δυσάρεστες για όλους. Ειδικά μάλιστα τώρα που η ενεργειακή κρίση έχει εκτοξεύσει τις τιμές, εκτινάσσει τον πληθωρισμό και απειλεί το εισόδημα του καθενός από εμάς, ανεξάρτητα με το αν ανήκουμε στην κατηγορία των επενδυτών ή παραμένουμε απλοί υπάλληλοι, απολύτως εξαρτώμενοι από τις εξελίξεις.