Την περασμένη Παρασκευή, η Αμερική έστρεφε το βλέμμα της στη Silicon Valley για την πτώχευση της Silicon Valley Bank, μια ιδιωτική τράπεζα που είχε κεφάλαιο μερικών δισ. δολαρίων. Από προχθές, η Credit Suisse απασχολεί την Ευρώπη.
Μπορεί για τις ΗΠΑ η SVB να μην ήταν τόσο σημαντική για να κάνει τα πάντα να την σώσει ή να πανικοβληθούν τρομερά οι αγορές, αλλά το ότι οι επενδυτές της SVB έσπευσαν να σηκώσουν κεφάλαια από λογαριασμούς σε άλλες τράπεζες και προκλήθηκε ανησυχία για το αν θα μπορούν πολλές εταιρείες να πληρώσουν τους εργαζομένους τους, ανάγκασε την κυβέρνηση Μπάιντεν να παρέμβει με ένα τριπλό σχέδιο, ένα σχέδιο με τριπλό στόχο.
Με την Credit Suisse, οι κινήσεις από πλευράς τόσο της ελβετικής κεντρικής τράπεζας, της Swiss Bank, όσο και από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, ήταν πιο άμεσες και με περισσότερη ανησυχία.
Μια ανησυχία που μετριάστηκε την Πέμπτη με την τόνωση της τράπεζας με 50 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα, κίνηση που οι επενδυτές επιβράβευσαν με ισχυρή άνοδο της μετοχής της Credit Suisse κατά 20%, ενώ στο άνοιγμα είχε ξεπεράσει και το 30%.
Παρόμοια είναι η εικόνα και στα πιστωτικά παράγωγα που συνδέονται με την τράπεζα, τα οποία υποχωρούν κατακόρυφα μετά το “σωσίβιο” ρευστότητας.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το Bloomberg, το points upfront του μονοετούς CDS της Credit Suisse έχει υποχωρήσει σήμερα στο εύρος των 10,5 με 17,5 μονάδων σύμφωνα με πρόσωπα που είδαν τα βιβλία προσφορών.
Αυτή η παροχή ρευστότητας βοήθησε να συγκρατηθεί το μπαράζ πωλήσεων στις ασιατικές αγορές και πλέον οδηγεί ανοδικά τις ευρωπαϊκές.
Ήταν όμως αυτή μια στιγμιαία κρίση, ένα μικρό σοκ που ξεπεράστηκε, ή είναι κάτι βαθύτερο που μπορεί και να συνδέεται με αυτό που έγινε με τη Silicon Valley Bank;
Για πολλούς, αυτή η τραπεζική τόνωση που ήταν η μεγαλύτερη σε τράπεζα μετά την κρίση του 2008, έχει και κοινά στοιχεία με την περίοδο 2007-2009 και τα λάθη που έγιναν για να ξεκινήσει η κρίση στην Ευρώπη, αλλά και με τις λάθος κινήσεις του Ζαν-Κλοντ Τρισέ, επικεφαλής του ΔΝΤ τότε, προκατόχου της Κριστίν Λαγκάρντ, ο οποίος πόνταρε στην ένεση ρευστότητας. Το ίδιο έκανε και η Λαγκάρντ.
Τι συμβαίνει με την Credit Suisse και πόσο πρέπει να ανησυχούμε
Το πρωί της Τετάρτης, οι μετοχές της τράπεζας βυθίστηκαν κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες, πετυχαίνοντας ιστορικό χαμηλό του 1.56 ελβετικών φράγκων ανά μετοχή. Μάλιστα, η κορυφαία της μέτοχος, η Saudi National Bank, που είχε αγοράσει το 9.9% της Credit Suisse, είχε αποφασίσει να μην συνεισφέρει σε αύξηση κεφαλαίου και στη ρευστότητα, ως αντίποινα για το ότι οι ελβετικοί νόμοι δεν της επιτρέπουν να πάει στο 10%.
Η στάση της SNB έφερε περισσότερη ανησυχία στους επενδυτές της Credit Suisse και έριξε αλάτι στις πληγές του παρελθόντος, προκαλώντας φόβους για κατάρρευση α λα Lehmann Brothes. Αρκεί να δει κανείς πως η Credit Suisse είναι ο 17ος μεγαλύτερος δανειστής κεφαλαίων στην Ευρώπη και απείρως μεγαλύτερη τράπεζα από την SVB.
Μερικές ώρες μετά το πρόβλημα της ελβετικής τράπεζας, πλήθος αξιωματούχων ανά την Ευρώπη προέβησαν σε καθησυχαστικές δηλώσεις, με την Ελλάδα να συμμετέχει σε αυτό διά στόματος Σταϊκούρα.
Σε αρκετές χώρες, οι μετοχές σημείωσαν πτώση την Τετάρτη, η οποία αναχαιτίστηκε το πρωί της Πέμπτης.
Ήταν το σημείο ώθησης για αρκετούς πελάτες της τράπεζας ώστε να πανικοβληθούν και να αρχίσουν να τραβάνε μετρητά, υπό τον φόβο τα λεφτά τους να δεσμευτούν όπως συνέβη με την SVB.
Η περίοδος του 2008 και των επόμενων 3-4 ετών, έδωσαν κάποια μαθήματα στους ρυθμιστές, τους regulators των τραπεζικών ζητημάτων, ώστε να επεμβαίνουν με αυστηρούς περιορισμούς άμεσα και με την συγκρότηση συστημάτων ελέγχου πίεσης (stress testings), ώστε να εξακριβωθεί αν οι τράπεζες μπορούν να αντέξουν το οικονομικό σοκ και την περιδίνηση των αγορών, χωρίς να αφήνουν ξεκρέμαστους τους πελάτες τους.
Στο πλαίσιο αυτής της εκπαίδευσης πάνω στο οικονομικό χάος, οι τράπεζες που είναι ψηλά στην λίστα της σημαντικότητας για την Ευρώπη, γεμίζουν με αρκετό κεφάλαιο και κρατάνε ένα αποθεματικό που θα τους επιτρέψει να καλύψουν υποχρεώσεις.
Ζούμε, επομένως, μια επανάληψη του 2008;
Ναι και όχι. Πρέπει οπωσδήποτε να μην εθελοτυφλούμε, να μην κρύβουμε το δυνητικό κίνδυνο κάτω από το καλάθι και να κατανοούμε, να κατανοούν δηλαδή οι κυβερνώντες ανά την Ευρώπη, πως μετά από χρόνια πανδημίας και με τις διάφορες μορφές κρίσης που προκάλεσε η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, ότι οι επιλογές του παρελθόντος δεν καταλήγουν πουθενά.
Ίσως να μην είναι επανάληψη του 2008, γιατί η Credit Suisse στιγματίστηκε από σκάνδαλα και πολλοί πελάτες της αποφάσισαν να την εγκαταλείψουν, αρκετό καιρό πριν τα γεγονότα της Τετάρτης και της Πέμπτης.
Περίπου 100 δισ. λίρες αντλήθηκαν τον περασμένο χρόνο και στο ξεκίνημα του 2023 από την Credit Suisse.
Το κλίμα έφερε την ανησυχία των επενδυτών και την σκέψη πως αν υπάρξουν δυνητικά απώλειες που δε θα τις εντοπίσουν άμεσα, τότε πολλές τράπεζες της Ευρώπης θα έχουν πρόβλημα με το portfolio τους. Η SVB την πάτησε γιατί προσπαθούσε να αντισταθμίσει τις απώλειες της στα ομόλογα με το να τα πουλάει, ενόσω οι πελάτες της έβγαζαν από εκεί τα λεφτά τους.
Από την πλευρά της τράπεζας, διά στόματος του προέδρου Άξελ Λέμαν, η Credit Suisse έχει ισχυρό ισολογισμό και «πήραμε ήδη το φάρμακό μας».
Εδώ θα γίνει μια παρένθεση. Η κατάσταση στην ελβετική τράπεζα ήταν προβληματική από τις αρχές του 2022. Στο πλαίσιο ενός πλάνου αναδόμησης, οι ισχυρές απώλειες βρίσκονταν σε πρώτο πλάνο και έφτασαν τα 6.6 δισεκατομμύρια λίγες.
Τα σκάνδαλα της Credit Suisse
Μόνο την τελευταία τριετία, το βιογραφικό της τράπεζας είναι γεμάτο red flags. Πρώτα, πιάστηκαν στελέχη της να συνεργάζονται με ειδικούς κατασκόπους και να κατηγορούνται για εταιρική προδοσία. Στη συνέχεια, εμφανίστηκε το σκάνδαλο δανείων tuna bonds που ανάγκασε τις ρυθμιστικές αρχές να επιβάλλουν πρόστιμο στην Credit άνω των 350 εκατομμυρίων λιρών.
Η ελβετική τράπεζα έχει βρεθεί στο στόχαστρο τα τελευταία χρόνια, καθώς έχει ρόλο σε πολλές πτωχεύσεις εταιρειών, ενώ το 2022 κυκλοφορούσε έντονα η φημολογία για ξέπλυμα μαύρου χρήματος. Κάτι για το οποίο η τράπεζα καταδικάστηκε, αφού η Credit Suisse πιάστηκε να ξεπλένει χρήμα για τη βουλγαρική μαφία.
Παρά την αισιοδοξία της ένεσης ρευστότητας την Πέμπτη, τα προβλήματα παραμένουν και είναι ενεργά, όχι μόνο για την ελβετική τράπεζα, μα και για το ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα.
Προς το παρόν, οποιαδήποτε προσπάθεια συσχετισμού με το παρελθόν φαίνεται άτοπη και άκαιρη. Είναι όμως;
Στην Ελλάδα, ό,τι είναι να συμβεί, θα το νιώσουμε τελευταίοι. Στην Ευρώπη όμως ήδη λαμβάνονται μηνύματα. Και αυτά συνδέονται με την ανησυχία στις ΗΠΑ για τις αρκετές ιδιωτικές αλυσίδες τραπεζών που ήρθαν σε ανισορροπία μετά την κατάρρευση της SVB.
* Φωτογραφία: Credit-Suisse.com