Το πρώτο μεγάλο ποδοσφαιρικό ή γενικότερα αθλητικό γεγονός που παρακολούθησα ήταν το παγκόσμιο κύπελλο του 1986 στο Μεξικό, αν και δεν ήμουν καν 6 ετών. Όμως με θυμάμαι να κολλάω φωτογραφίες παιχτών σε άλμπουμ που αγοράζαμε απ’ τα περίπτερα. Απ’ τις ευρωπαϊκές χώρες που συμμετείχαν, έγχρωμους παίχτες είχαν μόνο η Γαλλία, η Αγγλία και η Πορτογαλία, ελάχιστους μάλιστα σε αριθμό. Μήτε η Ισπανία, μήτε το Βέλγιο. Για τις υπόλοιπες (Δανία, Σοβιετική Ένωση, Β.Ιρλανδία και άλλες) δεν γίνονταν καν ζήτημα εκείνα τα χρόνια. Το 1988 στο Εuro και όντας πλέον μαθητής Δημοτικού εξεπλάγην απ’ τους Ράικαρντ και Γκούλιτ των Ολλανδών και ρώτησα γιατί αγωνίζονται σε ευρωπαϊκή ομάδα αφού είναι έγχρωμοι και αυτοί είθισται να ζουν στην Αφρική ή στη Λατινική Αμερική. Ο πατέρας μου, όντας λαϊκός Ταμπουριώτης δεν ήξερε να μου απαντήσει και με παρέπεμψε στη μητέρα μου που ούσα απόφοιτη ΑΣΟΕΕ μου είπε ότι “οι μεγάλες χώρες έχουν αποικίες και δικαιούνται να παίζουν και οι άποικοι μαζί τους”. Ακολούθησε το ερώτημα “τί είναι αποικία;” και πάει λέγοντας.
Εν τέλει, έπρεπε να φτάσω μαθητής Γυμνασίου για να μάθω ότι ο Ράικαρντ και ο Γκούλιτ δεν είναι καν Αφρικανοί ή Λατίνοι, αλλά απ’ το Σουρινάμ, αποικία της Ολλανδίας στην Κεντρική Αμερική. Κάπου εκεί έψαξα ότι ο φοβερός και τρομερός Τιγκανά είναι απ’ το Μάλι, ότι ο Τζο Μπαρνς είναι απ’ την Τζαμάικα και ούτω καθ’ εξής. Μαθητής Γυμνασίου ήμουν και όταν σε κάποιο Ευρωμπάσκετ έπαιζε με την εθνική Γερμανίας ο γεννημένος στο Λάγος της Νιγηρίας, Αντεμόλα Οκουλάγια (που σημειωτέον έφυγε τόσο νέος δυστυχώς απ’ τη ζωή) και θυμάμαι την ατάκα συγγενικού μου προσώπου “θα τρίζουν τα κόκκαλα του Χίτλερ”, την οποία εκστόμισε και λίγα έτη αργότερα, όταν ο Γκανέζος Τζέραλντ Ασαμόα γίνονταν ο πρώτος έγχρωμος ποδοσφαιριστής της εθνικής Γερμανίας. Τώρα που σημείωσα Γκάνα και Γερμανία σκέφτηκα τα αδέρφια Μπόατενγκ που ο ένας έπαιζε για την Γκάνα γιατί ένιωθε πιο… Γκανέζος και ο άλλος για τη Γερμανία. Δεν ήταν τα μόνα αδέρφια (μη ετεροθαλή) φυσικά σε διαφορετικές εθνικές ομάδες, υπήρξαν πολλά. Mια και θα αναφέρω την Ελβετία, να τονίσω και τα αδέρφια Τσάκα, όπου ο ένας παίζει με την Ελβετία και ο άλλος με την Αλβανία.
Προ ημερών, λοιπόν, είδαμε Ελβετό δημοσιογράφο να ρωτά τον ομοσπονδιακό προπονητή της Ελβετίας “αν έχει αλβανοποιηθεί σε μεγάλο βαθμό η εθνική ομάδα της Ελβετίας”. Μάλλον θα μπήκε στο θρυλικό γκρουπ “ΤΣΙΛΙ ΚΑΦΕΝΕΙΟ” όπου εδώ και έτη αναφέρεται η χώρα του ως… Ελβενία ! To έπος, όμως, είναι ότι το ερώτημα το έθεσε στον πρώην διεθνή Ελβετό ποδοσφαιριστή και νυν προπονητή Μουράτ Γιακίν.
Μια και μιλάμε για φυλετισμό, αυτόματα φαντάζομαι- με χιουμοριστική διάθεση- κάποιον να ισχυρίζεται πως “Μουράτ Γιακίν και Ελβετός είναι αδύνατον να συμβαίνει” και η αλήθεια είναι πως και οι δύο γονείς του είναι Τούρκοι που είχαν μεταναστεύσει στην Ελβετία και συγκεκριμένα στην γερμανόφωνη πόλη της Βασιλείας. Πριν 20 χρόνια στο σίριαλ “Μη μου λες αντίο”, ένας άλλος Μουράτ (aka Μέμος Μπεγνής), ψεύδονταν ότι λέγονταν Πέτρος για να γίνει αποδεκτός απ’ τη Θάλεια Ματίκα, σήμερα όμως, ως Moυράτ θα ήθελε ελάχιστες ψήφους ακόμη για να γίνει Ευρωβουλευτής με την Ελλάδα. Πάντως, τα αδέρφια Γιακίν στην Ελβετία, δεν άλλαξαν ονόματα, πάντα ως Μουράτ και Χακάν έπαιζαν. Τώρα αν στις γυναίκες απ’ το Σαφχάουζεν συστήνονταν ως “Ερνστ” ή “Γκερντ” ή “Φρανζ” πριν γίνουν γνωστοί, δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Έχουν περάσει 38 έτη απ’ το 1986 και πλέον είναι δακτυλοδεικτούμενοι οι λευκοί ποδοσφαιριστές στις εθνικές ομάδες της Ευρώπης. Αντί για 1-2 έγχρωμους που είχαμε κάποτε σε Γαλλία και Αγγλία ισχύει το αντίστροφο. Στην Ελβετία που το 1986 όλα τα επίθετα ήταν γερμανικά, γαλλικά και ελάχιστα ιταλικά (όπως και οι 3 γλώσσες που μιλάνε στην Ελβετία), πλέον είναι αλβανικά, αφρικανικά, whatever. To Βέλγιο που δεν είχε ούτε έναν έγχρωμο ποδοσφαιριστή το 1986, πλέον έχει κυρίως τέτοιους. Για τη Γερμανία πρόσφατα σε δημοσκόπηση βρέθηκε ένα 34% του κόσμου που ζήτησε περισσότερους λευκούς Γερμανούς στην εθνική, με έναν εκ των αρχηγών αυτής, Κίμιχ, να ζητάει τα ρέστα απ’ το κανάλι που έθεσε το τηλεψήφισμα.
Και όντας στο 2024 με το ίντερνετ και τις πληροφορίες να διαδίδονται με ταχύτητα φωτός σε όλο τον πλανήτη, μαθαίνουμε για το Καμερούν που θεωρεί προδότη τον Εμπίιντ επειδή θα αγωνιστεί με τις ΗΠΑ στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Παρισίου, τη Νιγηρία να τρολάρει τους Αντετοκούμπο με το πρώην επώνυμό τους (με d και όχι ντ) και πολλά ακόμη τέτοια περιστατικά να λαμβάνουν χώρα. Κάπου εκεί θα ανακαλύψουμε και το γνωμικό του Ισοκράτη ότι “Έλληνας είναι όποιος λαμβάνει την ελληνική παιδεία”, το δικαίωμα της εθνικής αυτοδιάθεσης, θα θυμηθούμε τον Λόρδο Βύρωνα και διάφορα άλλα τέτοια. Βέβαια, βλέπω στα δελτία ειδήσεων, στο youtube και σε διάφορα τηλεπαιχνίδια ότι 1 στους 2 που λαμβάνουν την ελληνική παιδεία δεν γνωρίζουν τα βασικά αυτής, αλλά ψηφίζουν ως Έλληνες. Εννοώ ότι σε κάθε παρέλαση ουδείς ξέρει τι γιορτάζουμε ως έθνος (πχ. στις 25 Μαρτίου είπαμε ΟΧΙ στους Τούρκους), τους ζητούν να αναφέρουν πέντε χώρες της Ευρώπης και λένε “Λονδίνο” ή άλλα τέτοια μαργαριτάρια, ενώ δίνει απόδοση από 1.01 έως 1.10 ότι δεν θα ξέρουν ποιος ήταν ο Ισοκράτης που είπε αυτή τη φράση.
Ο Ισοκράτης όταν είχε πει την ατάκα για τη λήψη της ελληνικής παιδείας, δεν είχε φανταστεί, προφανώς, το σημερινό δράμα. Δεν είχε φανταστεί ότι ακραίοι εθνικιστές θα βρίζουν αλλοδαπούς στο διαδίκτυο πληκτρολογώντας λέξεις που μοιάζουν με ελληνικές, αλλά δεν είναι καθώς είναι αδιανόητα ανορθόγραφες. Είναι αντιφατικό κάποιος να δηλώνει πόσο υπεραγαπάει την πατρίδα του αλλά να μην ξέρει να γράφει ούτε τη γλώσσα αυτής. Και ο πατριώτης Μακρυγιάννης ήταν αγράμματος, όμως έμαθε γράμματα για να γράψει τα απομνημονεύματά του και στο φινάλε της γραφής, ο Μακρυγιάννης δεν είχε τη δυνατότητα να μάθει γράμματα. Δεν είναι ότι μπορούσε να πάει δωρεάν σε σχολείο εκατό μέτρα μακριά απ’ το σπίτι του και αυτός προτιμούσε γκομενάκια, φρέντο και βάρη στο συνοικιακό γυμναστήριο. Να τα λέμε και αυτά, διότι η μισή αλήθεια είναι χειρότερη απ’ το ψέμα.
Για να φανταστείτε το μπέρδεμα που υπάρχει στα μυαλά μας, περιπλανιόμουν στο κέντρο της Αθήνας με μια Ρωσίδα, η οποία με ρατσιστική διάθεση και με βαριά αξάν απ’ τα βάθη της Σιβηρίας γκρίνιαζε “έχουμε γεμίσει ξένους πια” (εννοούσε κυρίως Ασιάτες) και ακολούθησε η αμήχανη σιωπή μου μέχρι να καταλάβει τι είπε και να γελάσουμε παρέα. Βέβαια, θεωρούσε ότι η Ρωσία ανήκει στην Ευρώπη (ασχέτως ενώσεων) θρησκευτικά, γεωγραφικά, πολιτισμικά, ενώ το Μπαγκλαντές όχι.
Σε θεωρητικό επίπεδο έχει δίκιο, πρακτικά ήταν και ακόμα περισσότερο ακούστηκε πολύ αστείο. Μια και ανέφερα τη χώρα μου (αλλά και τη CCCP) ως πρώτη κραυγαλέα περίπτωση ελληνοποίησης, μού έρχεται στο μυαλό ο συμπαθής Γεωργιανός Κάχι Καχιασβίλι (aka Ακάκιος Καχιασβίλης) που το 1992 στη Βαρκελώνη άκουσε ως χρυσός ολυμπιονίκης τον ύμνο που είχε τότε η πρώην CCCP αγωνιζόμενη ως Κοινοπολιτεία και το 1996 που ξαναπήρε το χρυσό (αυτή τη φορά ως Έλληνας) έπρεπε να γνωρίζει τον εθνικό ύμνο του Διονύσιου Σολωμού. Στην περίπτωση του Κάχι, ούτε το γνωμικό του Ισοκράτη ισχύει, ούτε του Λόρδου Βύρωνα, αλλά αφού πήραμε χρυσό μετάλλιο (και μάλιστα δις), κλάιν ! Έτσι δεν είναι, ή μήπως όχι ;
Ξέρω ότι περιμένετε ένα “δια ταύτα”, διότι σας μπέρδεψα περισσότερο απ’ την κατάσταση στο “πού θα καταλήξω”. Περισσότερο για να δείτε αν είμαι δεξιός ή κεντρώος ή αριστερός για να με κράξετε ή να με αποθεώσετε, παρά για να διαβάσετε μια επιπλέον γνώμη. Ατυχήσατε. Δεν πολιτεύομαι και ούτε το έχω σκοπό (ποτέ μην λες ποτέ, αλλά ok). Παρεμπιπτόντως είναι μεγάλο λάθος από μια άποψη για ένα θέμα να χαρακτηρίζεται η συνολική πολιτική τοποθέτηση ενός ανθρώπου. Πχ. τρώγαμε με την οικογένεια μιας πρώην σχέσης μου σε κάποιο νησί του Αιγαίου και στο διπλανό τραπέζι φιλιόντουσαν 2 άντρες. Κάποια στιγμή, μου λέει η μητέρα της τότε κοπέλας μου “Τους βλέπεις ? Δύο μαντράχαλοι φιλιούνται. Ντροπή”. Της απάντησα “Εγώ πάλι βλέπω μόνο 2 ερωτευμένους ανθρώπους”, οπότε γυρίζει και λέει στην κόρη της “Αριστερός είναι ο δικός σου”. Είδατε πόσο εύκολα κολλάει ταμπέλες ο κόσμος ; Δεν είμαι αριστερός (ούτε καν), απλώς από κάθε πολιτική ιδεολογία ή πολιτικό χώρο κρατάω τα στοιχεία που μου κάνουν και θεωρώ καλά. Τελικά το ψήφισμα για τα ομόφυλα ζευγάρια, το πήγε στη Βουλή το φερόμενο ως δεξιό ή κεντροδεξιό κόμμα της χώρας ! Πώς τα φέρνει η ζωή, έτσι; Ας πάμε, όμως, στις εθνικές ομάδες και στις ευρωεκλογές. Εγώ απλώς καταγράφω την πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι αυτή.
Έχοντας σπουδάσει πολιτικές επιστήμες, θα σας σημειώσω ότι πλέον η κατάσταση εκτιμώ ότι είναι μη αναστρέψιμη. Την αλήθεια την εξέφρασε πρόσφατα και ο Τούρκος ηγέτης Ερντογάν βλέποντας την Εurovision που είπε “Έτσι θέλετε να γίνουμε; Εμείς δεν είμαστε έτσι”. Ομολογώ ότι θα συμφωνήσω μαζί του και απ’ την αντίστροφη, δηλαδή ότι και η Ευρώπη δεν μπορεί να έχει μαντήλες στις γυναίκες ή να γίνεται τροχαίο και πριν επέμβει η αστυνομία να ζητούν να βγάλουν χαλί να γονατίσουν για να προσευχηθούν. Προφανώς και αυτό δεν είναι οικείο θέαμα στην Ευρώπη. Όμως η κατάσταση είναι αυτή. Δεν γίνεται ν’ αλλάξει ριζικά. Δεν μπορεί να μπει ο Ελβετός δημοσιογράφος σε μηχανή του χρόνου και να γυρίσει 38 έτη πίσω και να ρωτήσει τον τότε προπονητή Ντανιέλ Ζαντουπέ (να το λέει και με προφορά και να γουστάρει) αν θα πάρει κάποιον παίχτη που να μην παίζει στην Ελβετία και να μην είναι γέννημα θρέμμα Ελβετός. Και αν θέλει να συμβεί αυτό, σίγουρα δεν θα μπορέσει να γίνει απ’ τη μια μέρα στην άλλη, θα περάσουν άλλα τόσα χρόνια ή έστω τα μισά αυτών. Αν και πάλι, η διεθνοποίηση, η παγκοσμιοποίηση έχει υλοποιηθεί. Και είναι σαν τον σακχαρώδη διαβήτη, δηλαδή ο πάσχων δεν γίνεται να επιστρέψει στην προ διαβήτη κατάσταση ποτέ. Οι προσμίξεις εθνών, λαών, φυλών έχουν γίνει. Πάντα θα βρίσκονται πλέον στην Ελβετία τέτοια επώνυμα στους καταλόγους τους. Μπορούν απλώς να “μείνουν μέχρι εκεί” ως ποσόστωση.
Όλα αυτά που βλέπουμε στον αθλητισμό αποτυπώθηκαν και στα αποτελέσματα των ευρωεκλογών. Υπάρχει σύγχυση. Η γνώμη μου είναι ότι αυτή επήλθε πολύ αργά. Ο γέγονε, γέγονε. Πλέον απλώς πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι βάσεις για μια ιδανική συμβίωση. Όλα τα άλλα θα είναι μάταια. Αυτό όμως απαιτεί ομοψυχία, πρόγραμμα και τήρηση των όποιων νόμων. Και δεν φαίνεται να υπάρχει τέτοια διάθεση από καμία πλευρά…