Ο ακήρυχτος πόλεμος στους ελληνικούς δρόμους θυμίζει τη μάχη χαρακωμάτων στο δυτικό μέτωπο στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ξέρεις ότι κάθε μέρα χάνονται άδικα άνθρωποι στην άσφαλτο, αλλά δεν κάνεις τίποτα για να το σταματήσεις. Η μομφή δεν αφορά φυσικά μόνο τη σημερινή κυβέρνηση, αλλά το σύνολο αυτών εδώ και περίπου μια 20ετια. Όλες αυτές που έχουν τεθεί αντιμέτωπες με το φαινόμενο μιας καθαρής αιματοχυσίας και αποτυγχάνουν διαχρονικά και παταγωδώς να την περιορίσουν.
Από το 2021 που τελειώσαμε με τις καραντίνες, οι αριθμοί έχουν πάρει ξανά την ανηφόρα. Εκείνη τη χρονιά καταγράφηκαν 10.454 τροχαία ατυχήματα με 624 νεκρούς. Το 2022 έφτασαν τα 10.571 και οι νεκροί τους 644, ενώ για το 2023 τα αντίστοιχα νούμερα ήταν 11.201 και 621. Για το 2024 δεν έχουν ακόμη ανακοινωθεί τα συγκεντρωτικά αποτελέσματα, ξέρουμε όμως ότι η Κρήτη είχε τον τρίτο υψηλότερο δείκτη θανάτων στην Ευρώπη σε αναλογία πληθυσμού. Στους νομούς Ηρακλείου και Χανίων έχασαν 23 άνθρωποι τη ζωή τους, στο Ρέθυμνο 13 και στο Λασίθι 5. Τι μπορεί να περιγράψει καλύτερα ότι ο καθένας κάνει κυριολεκτικά του κεφαλιού του απ’ το ότι οι 30 από αυτούς τους 64 νεκρούς ήταν μοτοσυκλετιστές και μόλις δύο εξ’ αυτών φορούσαν κράνος.;
Φυσικά δεν φταίει για τα πάντα το κράτος. Η λεγόμενη ατομική ευθύνη θα έσωζε πάμπολλες ζωές αν ο καθένας από μας μπορούσε να διαισθανθεί το νόημα της φράσης και πόσο βαρύνουσα σημασία έχει όταν πιάνουμε το τιμόνι. Ας μην γελιόμαστε. Η συντριπτική πλειονότητα εξ ημών έχουμε οδηγήσει είτε υπό την επήρεια αλκοόλ, είτε μισοκοιμισμένοι από την κούραση, έστω μία φορά στη ζωή μας. Ας ξεκινήσει όμως τουλάχιστον η πολιτεία από αυτούς που αποδεδειγμένα το κάνουν κατ’ εξακολούθηση.
Ο 45χρονος οδηγός με την Porsche στα Χανιά ήταν διαβόητος στην τοπική κοινωνία για την οδηγική συμπεριφορά του. Το δίπλωμα του είχε αφαιρεθεί πριν από λίγο καιρό λόγω τροχονομικής παράβασης, ενώ λίγες ώρες πριν από τη μοιραία σύγκρουση συνελήφθη να οδηγεί μεθυσμένος, έχοντας και άλλους τρεις επιβάτες στο αυτοκίνητο. Η περίπτωσή του ήταν ο ορισμός του αυτοφώρου για την ελληνική νομοθεσία, ωστόσο ο νόμος δεν εφαρμόστηκε. Επιλέχθηκε απλά η ακινητοποίηση του οχήματος και τα κλειδιά αποδόθηκαν στη σύντροφό του, από την οποία ο 45χρονος τα απέσπασε λίγο αργότερα.
Τον περασμένο Σεπτέμβριο ένας 46χρονος είχε παρασύρει ένα ζευγάρι με το 2χρονο παιδί τους στη Θέρμη της Θεσσαλονίκης, τραυματίζοντάς τους σοβαρά. Εν τέλει και οι τρεις επέζησαν, η γυναίκα όμως έχασε το 5 μηνών παιδί που κυοφορούσε. Αυτή ήταν η 6η φορά που ο θύτης συνελήφθη να οδηγεί μεθυσμένος και η δεύτερη που ενεπλάκη σε τροχαίο με παράσυρση πεζού. Είναι να απορεί κανείς τι άλλο πρέπει να συμβεί για να αφαιρεθεί διά παντός ή για να ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα το δικαίωμα να οδηγεί ένας τέτοιος άνθρωπος (αυτό είχε συμβεί για 18 μήνες αθροιστικά).
Μόλις δύο μέρες αργότερα, ένας 47χρονος Σέρβος παρέσυρε δύο τουρίστριες στα Μάλια, οδηγώντας χωρίς δίπλωμα και υπό την επήρεια μέθης. Το σοκαριστικό εύρημα τότε ήταν ότι ο ίδιος άνθρωπος είχε πριν από 10 ημέρες σκοτώσει έναν 85χρονο πεζό στη Σητεία. Ανακριτής και εισαγγελέας είχαν αποφασίσει τότε τη μη προφυλάκισή, του παρ’ ότι ο νόμος έχει αλλάξει και η οδήγηση υπό την επήρεια μέθης που επιφέρει θάνατο ακόμη και τραυματισμό ανθρώπου διώκεται ως κακούργημα. Και σαν να μην έφτανε αυτό, ο Σέρβος κατάφερε, χωρίς δίπλωμα, να νοικιάσει ξανά αυτοκίνητο και λίγο έλειψε να οδηγήσει άλλους δύο ανθρώπους στο θάνατο.
Ο συνδυασμός ελλιπέστατης αστυνόμευσης – η τροχαία λάμπει διά της απουσίας της στους δρόμους – και μη εφαρμογής του νόμου προκαλεί ένα εκρηκτικό μίγμα, το οποίο εκρήγνυται αν σε αυτό προστεθεί ένας λαός απαίδευτος σε οδηγική συμπεριφορά. Ο καθένας κάνει στους δρόμους ό,τι του κατέβει, περνάει με κόκκινο φανάρι, ασχολείται με το κινητό, οδηγεί πολύ πάνω από τα όρια ταχύτητας, παραβιάζει μονόδρομους και προτεραιότητες και δεν υπάρχει τροχαία να επιβάλει το νόμο. Την ίδια ώρα οι υλικοτεχνικές υποδομές επιτήρησης (κάμερες ταχύτητας και διανυόμενης απόστασης σε σχέση με τον χρόνο) καλύπτουν ένα πολύ μικρό μέρος του συνολικού οδικού δικτύου ή μάλλον απειροελάχιστο, αφού σε πολλά σημεία δεν λειτουργούν κιόλας.
Καλώς η κακώς, για να αποθαρρυνθεί η ανεύθυνη οδηγική συμπεριφορά, πρέπει να επιβάλλονται κυρώσεις. Στην Ελλάδα όμως δεν υφίσταται καν ένα σοβαρό σύστημα είσπραξης των προστίμων!
Το Εθνικό Στρατηγικό Σχέδιο Οδικής Ασφάλειας για την περίοδο 2021-30, που παρουσιάστηκε το Φεβρουάριο του 2021 από τον πρωθυπουργό, είχε ως μία από τις βασικές προτεραιότητες ένα «ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης παραβάσεων» με ψηφιοποιημένες διαδικασίες. Καμία πρόοδος δεν έχει σημειωθεί έκτοτε σε αυτό το επίπεδο. Όλα τα μέτρα, οι δράσεις και οι ρυθμίσεις που πρέπει να νομοθετηθούν και έχουν τεθεί ως προτεραιότητες στο σχέδιο αυτό, δεν έχουν ακόμη εφαρμοστεί. Ο Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ) παραμένει μισοτελειωμένος από το 2018, δεν έχει ακόμα αναθεωρηθεί. Η Ελλάδα παραμένει το 2025 με ένα παντελώς αδύναμο σύστημα είσπραξης προστίμων και μια αποδεκατισμένη Τροχαία, που αδυνατεί να αστυνομεύσει τους δρόμους και στερείται ψηφιακά μέσα εντοπισμού και καταγραφής των παραβάσεων.
Είναι απίστευτο ότι σε μια χώρα που πληρώνει τόσο βαρύ φόρο αίματος στην άσφαλτο είναι ελάχιστες οι κλήσεις που βεβαιώνονται για παραβιάσεις του ΚΟΚ και από αυτές τις κλήσεις πολλές δεν στέλνονται καν. Το νομοθετικό πλαίσιο είναι τόσο διάτρητο όσο ένα ελβετικό τυρί και δυστυχώς αυτό δεν αλλάζει ακόμα και σε καραμπινάτες περιπτώσεις, όπως οι τρεις προαναφερόμενες.
Προτού βέβαια φτάσουμε στα στάδια της επιτήρησης και του σωφρονισμού, καλό θα ήταν σε αυτή τη χώρα να εξετάσουμε για ποιο λόγο δεν έχουν εισαχθεί – χθες – στην υποχρεωτική εκπαίδευση μαθήματα κυκλοφοριακής αγωγής και οδικής ασφάλειας. Μαθαίνοντας άπαντες από μικροί στο σχολείο ότι ένα αυτοκίνητο, με λάθος χρήση, αποτελεί εν δυνάμει ένα φονικό όπλο ίσως κάποια στιγμή αντιληφθούμε τι σημαίνει η φράση οδηγική παιδεία…