Ποτέ δεν μας ήταν αδιάφορο σαν έφτανε η ώρα του λογαριασμού, μόνο που κατά βάση ήταν απλά ένα έξτρα «κάτι» στα πάγια μηνιαία έξοδα, στη σφαίρα του νορμάλ. Κι ύστερα, ήρθαν τα… τελευταία χρόνια. Το ηλεκτρικό ρεύμα έγινε κάτι σαν είδος πολυτέλειας. Με τις τιμές να παίρνουν βασανιστικά τον ανήφορο, με τους τρόπους υπολογισμού (μπλε, πράσινα και κίτρινα τιμολόγια) να γίνονται σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες – μα πώς μας έμπλεξαν έτσι;
Η κρατούσα εντύπωση, είναι πως το ρεύμα αυξήθηκε λόγω του πολέμου στην Ουκρανία. Είναι ένας επίμονος μύθος που παραπλανεί σε σχέση με το τι πραγματικά έγινε. Τα πράγματα στη θέση τους έβαλε ο Κώστας Δανιηλίδης. Μιλώντας στην ομάδα του BusinessTalks στο YouTube, ο ιδρυτής της Survey Digital Photovoltaics, μιας καινοτόμας ελληνικής εταιρείας που ασχολείται με τα φωτοβολταϊκά, αποκάλυψε τον πραγματικό λόγο που ακρίβυνε το ρεύμα από τη μία στιγμή στην άλλη και από τα 60 ευρώ η μεταβατώρα έφτασε σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να πωλείται αντί 260 ευρώ η μεγαβατώρα.
Ο πρώτος λόγος έχει να κάνει με το συλλογικό ανθρώπινο ξέσπασμα που σημάδεψε την post covid εποχή. Όλοι θέλαμε να αγοράσουμε κάτι, να γλεντήσουμε, να φάμε κάπου, με αποτέλεσμα να παραγγέλνουμε ό,τι μας έλειπε ή ό,τι στερηθήκαμε όλον αυτόν τον καιρό που ήμασταν κλεισμένοι στα σπίτια μας. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα η Κίνα, όπου λαμβάνει χώρα το μεγαλύτερο μέρος της παραγωγικής διαδικασίας του πλανήτη, να «υπερδουλεύει» προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις παραγγελίες που της γινόντουσαν. Το ρεύμα εκεί δεν επαρκούσε για να δουλέψουν ταυτόχρονα όλα αυτά τα εργοστάσια και κοβόταν, ανά περιοχές και ανά περιόδους. Την ίδια στιγμή, οι Ρώσοι άρχισαν να πουλούν φυσικό αέριο στους Κινέζους πολύ πιο ακριβά με αποτέλεσμα, απλός νόμος προσφοράς και ζήτησης, το ρεύμα να ανεβεί +100 ευρώ λόγω του πολύ υψηλού κόστους.
Το 2ο καθοριστικό στοιχείο που έφερε τα υπόλοιπα 100 ευρώ «καπέλο» στην πρότερη τιμή, προέκυψε λόγω της αύξησης των περιβαλλοντικών τελών διοξειδίου του άνθρακα, ένεκα δηλαδή της κλιματικής αλλαγής. Απλά μαθηματικά από εκεί και ύστερα: 100+100 και το 60 έγινε 260. Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία ακολούθησε χρονικά, λίγο μετά. Δίχως να επηρεάσει την τιμή για το ηλεκτρικό ρεύμα, η οποία είχε ήδη πάει στο… Θεό. Προς τεράστιο όφελος των παρόχων.
Από τότε είμαστε εγκλωβισμένοι ως καταναλωτές σε μία κατάσταση που δεν μπορούμε να ελέγξουμε. Γεγονός που μας κάνει πολλαπλά κακό. Το ηλεκτρικό ρεύμα, η ενέργεια δηλαδή, είναι η βάση. Αν αυτό είναι ακριβό, είναι όλα ακριβά. Με άλλα λόγια, το ακριβό ρεύμα είναι αυτό που δημιουργεί την ακρίβεια. Είναι λοιπόν κρίσιμο να καταφέρουμε να απεξαρτητοποιηθούμε από το φυσικό αέριο ως χώρα και να πάμε σε άλλες μορφές ενέργειας. Κάτι που δεν γίνεται προφανώς από τη μια στιγμή στην άλλη. Αλλά είναι και κάτι που έχει καθυστερήσει στην Ελλάδα, γι’ αυτό και είμαστε πολύ πιο ακριβοί σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Αυτή τη στιγμή βρισκόμαστε σε μεταβατικό στάδιο και συντηρείται έτσι η στρέβλωση στο κόστος ηλεκτρισμού.
Το αισιόδοξο σενάριο είναι πως μέσα στην επόμενη 2ετία τα πράγματα θα εξορθολογιστούν, καθώς θα υπάρχουν οι μπαταρίες που θα αποθηκεύουν την ενέργεια που δημιουργούν φωτοβολταϊκα και αιολικά. Αυτή τη στιγμή, μέσα στη μέρα, ειδικά σε περιόδους όπως το καλοκαίρι, ως χώρα είμαστε υπέρ-επαρκείς στο ηλεκτρικό ρεύμα με τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειες. Αλλά το ότι δεν υπάρχει δυνατότητα αποθήκευσης σβήνει αυτό το αβαντάζ, κρατώντας στο παιχνίδι το φυσικό αέριο και πίσω, εμάς τους καταναλωτές.
Μόνο που το ηλεκτρικό ρεύμα είναι κοινωνικό αγαθό. Δεν μπορεί τουτέστιν να λειτουργεί με τους ίδιους ακριβώς όρους που λειτουργούν άλλες επιχειρήσεις, με σκοπό δηλαδή το μέγιστο δυνατό κέρδος. Πρέπει να διατηρείται ένα μοντέλο επιχειρηματικότητας σε νορμάλ περιθώρια και πλαίσια, ακριβώς επειδή υπάρχει τεράστιο κοινωνικό αποτύπωμα. Το να παράγουμε ως χώρα το ρεύμα μας και να έχουμε φτηνό κοστολόγιο είναι ζωτικής σημασίας.