Η Ελλάδα έχει μια έμφυτη ροπή να μετατρέπει τα δημόσια αγαθά σε δημόσιες ζημιές, τις «εξυγιάνσεις» σε αποψίλωση και τον «μετασχηματισμό» σε πρόλογο ιδιωτικοποίησης. Η εξέλιξη των ΕΛΤΑ είναι ακόμα μία failed περίπτωση του ελληνικού δημοσίου, με πολλούς χαμένους και λίγους, εκλεκτούς κερδισμένους.
Τουλάχιστον από το 2021 κάθε Διοίκηση υποσχόταν κέρδη και το ένα σχέδιο αναδιάρθρωσης διαδέχεται το άλλο. Όμως τα εκατομμύρια «καίγονται» σε ισολογισμούς με αρνητικά πρόσημα. Και τη στιγμή που συμβαίνει αυτό, η διοίκησή του οργανισμού μοίραζε γενναιόδωρα αναθέσεις, υπέγραφε δαπάνες συμβούλων και προχωρούσε σε κινήσεις που σήμερα μοιάζουν πρόλογος ιδιωτικοποίησης «δια της πλαγίας».
Από το 2022 μέχρι σήμερα, το φυσικό δίκτυο των ΕΛΤΑ κατρακύλησε από τα 600 καταστήματα στα 253, μια μείωση 58%. Η πρώτη «αναδιάρθρωση» οδήγησε στο οριστικό κλείσιμο 143 καταστημάτων. Ακολούθησε η πρόσφατη εξαγγελία για άλλα 204 λουκέτα, εκ των οποίων τα 46 δρομολογήθηκαν ήδη. Η πορεία δεν θυμίζει εξυγίανση, αλλά κραχ σε slow motion.
Ενώ συνέβαιναν αυτά, η διοίκηση υπέγραφε συμβάσεις συμβουλευτικών υπηρεσιών με ρυθμό που θα ζήλευε πολυεθνική σε φάση επέκτασης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας, το 2022 υπογράφηκε η σύμβαση 6786/2022 με την PwC, ύψους περίπου 5 εκατ. ευρώ, για την «υλοποίηση επιχειρησιακού μετασχηματισμού». Η συμφωνία αυτή παρέμεινε ενεργή και επί διοικήσεως Γρηγόρη Σκλήκα, ο οποίος το 2024 προχώρησε σε νέα σύμβαση με την ίδια εταιρεία, ύψους 8,06 εκατομμυρίων ευρώ, για «διαχείριση οικονομικών λειτουργιών» διάρκειας 42 μηνών.
Παράλληλα, τον Απρίλιο του 2024 εγκρίθηκε δαπάνη 367.040 ευρώ με ΦΠΑ για συμβουλευτικές υπηρεσίες μετασχηματισμού, ενώ τον Σεπτέμβριο του 2025 – λίγες ημέρες πριν τις ανακοινώσεις των νέων λουκέτων – προστέθηκαν ακόμη 225.680 ευρώ για το ίδιο αντικείμενο.
Συνολικά, από το 2023 έως σήμερα, καταγράφονται 97 διαφορετικές συμβάσεις των ΕΛΤΑ, συνολικού ύψους περίπου 14,2 εκατομμυρίων ευρώ. Όλα αυτά, την ώρα που ο οργανισμός λειτουργούσε με ζημιές και οι ορκωτοί λογιστές προειδοποιούσαν πως το μέλλον του είναι «ουσιωδώς αβέβαιο». Δηλαδή δίνονταν αφειδώς χρήματα με απευθείας αναθέσεις για
Επιπλέον, η διοίκηση των ΕΛΤΑ προχώρησε το καλοκαίρι στη μεταφορά των κεντρικών γραφείων σε νέο μισθωμένο κτίριο στα Κάτω Πατήσια, με μηνιαίο ενοίκιο 180.000 ευρώ. Αυτό θεωρητικά έγινε για να εξοικονομηθεί κόστος συντήρησης, με την μετεγκατάσταση όλων των υπηρεσιών σε ένα μόνο κτίριο. Ωστόσο, λίγο πριν από την αποχώρηση του Σκλήκα, σε αυτό το κτίριο εγκρίθηκε δαπάνη 246.311,13 ευρώ για αγορά καινούριων επίπλων!
Αλλά δεν ήταν μόνο η αισθητική των νέων γραφείων που… αναβαθμίστηκε. Ήταν και οι απολαβές των στελεχών. Σύμφωνα με τις οικονομικές καταστάσεις του 2024, οι αμοιβές των διευθυντικών στελεχών αυξήθηκαν από 366.000 ευρώ το 2023 σε 481.000 ευρώ το 2024. Πρόκειται για αύξηση 115.000 ευρώ μέσα σε ένα έτος – τη δεύτερη συνεχόμενη από το 2023 – την ώρα που ο όμιλος παρέμενε ζημιογόνος και τα ΕΛΤΑ προσπαθούσαν, θεωρητικά, να «εξυγιανθούν».
Φυσικά, όλα αυτά είναι… ψίχουλα μπροστά στο ποσό των 250 εκατ. ευρώ που χρησιμοποιήθηκαν ως κρατική «ένεση» το 2020, στην πρώτη και μεγαλύτερη προσπάθεια αναδιάρθρωσης του οργανισμού. Η εθελουσία έξοδος των 1.976 υπαλλήλων στοίχισε τότε 135 εκατ. ευρώ και η τότε Διοίκηση των ΕΛΤΑ (με διευθύνοντα σύμβουλο τον Γιώργο Κωνσταντόπουλο) εκτιμούσε στην έκθεση οικονομικής κατάστασης για το 2021 ότι η κερδοφορία θα ανακτηθεί ήδη από το 2022.
Που πήγαν τα υπόλοιπα χρήματα από τα 250 εκατ. της κρατικής ενίσχυσης;
Περίπου 70 εκατ. χρησιμοποιήθηκαν για να πληρωθούν χρέη που είχε η εταιρεία σε τρίτους, πρακτορεία, προμηθευτές, αλλά και λειτουργικές δαπάνες λόγω και της Καθολικής Υπηρεσίας.
Χρέη όμως που είχαν δημιουργηθεί και προς εταιρείες ενέργειας, για ποσά που παρακρατούσαν τα ΕΛΤΑ, ενώ τα πλήρωναν οι καταναλωτές. Ήδη από το 2018 είχε ξεσπάσει μέγα σκάνδαλο, όταν αποκαλύφθηκε πως τα ΕΛΤΑ είχαν κρατήσει 100 εκατ. ευρώ από λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας που είχαν πληρώσει οι καταναλωτές για να καταβάλλουν τους μισθούς των εργαζομένων!
Άλλα 40 εκατ. από τις καταβολές του 2020 ξοδεύτηκαν ως cash flow σε μισθούς, αλλά και για την αποκατάσταση της ζημιάς που προκάλεσε η μεγάλης έκτασης κυβερνοεπίθεση του 2022. Με λίγα λόγια, τρέχα γύρευε…
Και κάπως έτσι, το «μαζί τα φάγαμε» ξαναγράφεται με εταιρικούς όρους. Μαζί πληρώσαμε τις ενισχύσεις, μαζί τις αναθέσεις, μαζί τα έπιπλα, μαζί τις αυξήσεις. Με τη διαφορά πως το «μαζί» σταματά εκεί που αρχίζει η ευθύνη. Γιατί ο Έλληνας φορολογούμενος δεν συνυπέγραψε ούτε τις συμβάσεις ούτε τα μισθολόγια. Πλήρωσε μόνο το λογαριασμό.