Ξεκίνησα να γράφω στο μυαλό μου αυτό το κείμενο και κάθε πρόταση που τελείωνα έβλεπα μπροστά μου τον κίνδυνο να φανώ σαν ένας καρμίρης παλιόγερος που όλα τον ενοχλούν. Ένας σύγχρονος Σκρουτζ. Τελικά αποφάσισα ότι δεν είναι τόσο κακό αυτό αν ο σκοπός είναι ιερός. Και παρότι έχει γίνει πια καραμέλα η χρήση της λέξης «μάστιγα» στο ελληνικό ίντερνετ, όταν θέλουμε να γκρινιάξουμε για κάποιο θέμα, στην προκειμένη περίπτωση νομίζω ότι η λέξη ταιριάζει απόλυτα.
Γιατί αυτό είναι τα «παιδάκια» που αμολιούνται στις γειτονιές 2 έως 3 φορές τον χρόνο για να πούνε τα κάλαντα. Αν είναι παιδάκια και αν αυτό που λένε είναι κάλαντα. Όλα τίθενται σε αμφισβήτηση όσο περνούν τα χρόνια.
Στα 35 μου χρόνια μπορώ να πω ότι έχω αναμνήσεις τουλάχιστον 30 χρόνων, 20 χριστουγεννιάτικων και πρωτοχρονιάτικων περιόδων που είναι καλά χαραγμένες στη μνήμη μου. Προφανώς έχω περάσει και από τις δύο πλευρές των αντιμαχόμενων πλευρών. Ήμουν καλαντίστας σε μικρή ηλικία, είμαι και θα είμαι ανοιχτοπόρτης για όσο ακόμα ζήσω σε σπίτι με πόρτα. Δεν πρέπει να γελιόμαστε, είναι πράγματι δυο αντιμαχόμενες πλευρές με την πρώτη να κερδίζει εδώ και χρόνια τη μάχη όσο και να αντιστέκεται η δεύτερη.
Γιατί τα παιδάκια που λένε κάλαντα δεν είναι παιδάκια
Είναι μεγάλη αλήθεια ότι τα παιδιά που βγαίνουν για κάλαντα δεν είναι πια παιδιά για όσο διαρκεί η διαδικασία των Καλάντων. Είναι μια συμμορία που πάει να μαζέψει τα λεφτά της προστασίας των μαγαζιών. Απλά εδώ δε μιλάμε για μαγαζιά, αλλά για σπίτια αθώων ανθρώπων. Μια μαφία αποτελούμενη από μικρές ομάδες με μικροσκοπικούς μαφιόζους που βγαίνουν με μεταλλικά τρίγωνα να ξεζουμίσουν τους γείτονές τους. Με φάτσες θεωρητικά αθώες που κρύβουν όμως από πίσω τους παιδικούς χαρακτήρες από το Children of the Corn.
Δε θα φτάσω στην υπερβολή να πω ότι οι σύγχρονοι καλαντίστας είναι το Ισλαμικό Κράτος του Δυτικού κόσμου. Αλλά αν θέλετε να το υιοθετήσετε σαν πρόταση, σας το επιτρέπω.
«Μα γιατί τα κράζεις; Τι φταίνε αυτά; Έτσι είναι το έθιμο» θα μου απαντήσουν οι πιο αγαθοί. Αλήθεια; Έτσι ήταν το έθιμο; Τι έχει απομείνει από το έθιμο πέρα από τα ανοιχτά χέρια που περιμένουν ανταπόδοση για το τραγούδι των Καλάντων;
Πρώτα και κύρια τα παιδιά αυτά έχουν ξεχάσει ή δεν έμαθαν ποτέ ότι για να υπάρξει ανταπόδοση από τον άνθρωπο που θα ανοίξει την πόρτα του πρέπει σε πρώτη φάση τα ίδια να εκπληρώσουν τη μόνη υποχρέωση που έχουν. Τη μοναδική υποχρέωση τους. ΝΑ ΤΡΑΓΟΥΔΗΣΟΥΝ ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ. Ολόκληρα, με τη συνοδεία όσων οργάνων διαθέτουν.
Πότε θυμάστε την τελευταία φορά που έγινε αυτό; Παιδάκια στήνονται, χτυπούν 15 δευτερόλεπτα τα τρίγωνά τους, λένε το πρώτο κουπλέ και σταματούν ανοίγοντας το χέρι. Αυτή είναι η παράδοση; «Να τα πούμε;». Ναι να τα πείτε. Αλλά δεν τα λέτε. Μακάρι να τα λέγατε. Τότε θα είχατε δίκιο να κράζετε τους γέροντες που δεν τιμούν το έθιμο και δεν ανοίγουν τις πόρτες. Η μείωση του χρόνου των Καλάντων είναι πρώτα θέμα οπτικής και μετά σημείο των καιρών.
Όταν βλέπεις τα Κάλαντα σαν ευκαιρία να μαζέψεις όσα λεφτά σού λείπουν για την παιχνιδομηχανή τότε γίνεσαι ένας μικρός επιχειρηματίας και φτιάχνεις πλάνο για να τα καταφέρεις. Πολλές και σύντομες επισκέψεις, 15-20 δεύτερα είναι υπέρ αρκετά ανά πόρτα. Πρέπει να σαρώσουμε τη γειτονιά. Ο λόγος άνοιγμα πόρτας προς χτύπημα κουδουνιού μειώνεται χρόνο με τον χρόνο. Μέσα σε όλα μειώνονται και οι καθαρές εισπράξεις ανά διαμέρισμα. Ίσως να φταίει η κρίση, ίσως να φταίει η αλλοτρίωση (sos για έκθεση στις πανελλήνιες, να το προσέξετε), ίσως να φταίνε τα ίδια τα μούλικα και η συμπεριφορά τους.
Πώς θα αντιμετωπιστεί αυτό το πρόβλημα; Με μείωση του χρόνου ανά τραγούδισμα, με ελάττωση της ποιότητας της υπηρεσίας που θα προσφέρουμε και με αύξηση της επιφανειακής κάλυψης στην οποία θα τραγουδηθούν τα κάλαντα. Έτσι το μικρό παιδάκι αντί να χαίρεται που θα βγει και θα γίνει μέλος ενός παμπάλαιου εθίμου γίνεται σχεδιαστής επιχειρηματικής δραστηριότητας. Στο πρόσωπό σου βλέπει ένα ATM που είναι υποχρεωμένο να του φτύσει μετρητά.
Οι μικρές αυτές συμμορίες δε νοιάζονται καν να μάθουν τα λόγια του τραγουδιού. Σε έναν ιδανικό χριστουγεννιάτικο κόσμο, όπως ονειρικά μας τον δείχνουν οι αμερικάνικες ταινίες, τα Κάλαντα θα τα έλεγαν αφού πρώτα κάνουν πρόβες, αφού επιλεχθούν οι πιο καλλίφωνοι και το αποτέλεσμα θα ήταν ένας αγγελικό ύμνος. Τώρα το αποτέλεσμα είναι σαν σύρσιμο καροτσιού λαϊκής που χρειάζεται λάδωμα στις ρόδες.
Στο έθιμο αυτό κάποτε συμμετείχαν παιδιά που έπαιζαν όργανα. Τα τρίγωνα ήταν συνοδευτικά, για τα πολύ μικρά παιδάκια που ακόμα δεν είχαν ξεκινήσει μουσική. Τώρα πια με όργανα βγαίνουν μόνο κάτι σαραντάρηδες κλαρινιτζήδες και τυμπανοφόροι. Καμιά μουσική παιδεία, καμιά προσπάθεια συντονισμού των φωνών στο τραγούδι, καμιά αρμονία, ζμπούτσαμ όλα. Το μεροκάματο να βγαίνει. Ελάχιστοι πλέον οι εργατάκοι που θα βγουν με όργανα όπως έβγαινα εγώ με το μπουζούκι μου και ο φίλος μου ο Αντώνης με το βιολί του. Πού χάθηκαν τα παιδάκια με τις αρμόνικες, τις φλογέρες ακόμα και τα μικρά φορητά αρμόνια; Χάθηκαν στη λήθη των 80s. Μόνο σε κάποιες περιοχές της επαρχίας προσπαθούν ακόμα να το κρατήσουν αληθινό.
Δεν ζητάμε την φιλαρμονική της Βιέννης στην ετήσια πρωτοχρονιάτικη συναυλία της. Αλλά έστω και ένας σε κάθε παρέα να είχε κάποιες βασικές γνώσεις στη μουσική για να κατευθύνει τους υπόλοιπους. Ζητάω πολλά; ΣΟΥΤΑΡΕΤΕ. ΕΝΑΝ ΒΑΘΜΟ ΚΑΙ ΕΝΑ ΓΚΟΛ ΖΗΤΑΩ.
Δεν είναι μόνο η ποιότητα και η ποσότητα του τραγουδιού. Είναι η όλη στάση τους και η λάθος πληροφόρηση για το έθιμο. Δεν φταίνε βέβαια αυτά που από τα φίλεμα γλυκών, ξηρών καρπών και ό,τι τέλος πάντων είχε το κάθε σπίτι να προσφέρει σε έναν καλαντίστα φτάσαμε στην απαίτηση μόνο ευρωχαρτονομισμάτων. Συνεισφέρουν όμως και τα ίδια στην αλλοίωση της αρχικής ιδέας του εθίμου με τη στάση τους.
Αν τολμήσετε δώστε σε κάποιο από τα αθώα αυτά παιδάκια ένα μελομακάρονο αντί για λεφτά. Θα σας το πετάξει στη μούρη και θα σας βρίσει. Εγώ όμως σας λέω αντισταθείτε. Βγάλτε και δώστε τους κουραμπιέδες. Φυσήξτε μάλιστα την ώρα που τους δίνετε. Η μάχη ξεκίνησε. Το νέο smartphone που θέλεις 9χρονε θα το πάρεις σε κουραμπιέδες και καρύδια. Τι, δε σ’ αρέσει; Έθιμο ήθελες, έθιμο θα πάρεις. Φέρε το σακουλάκι σου και αν είσαι τυχερός δε θα σου ρίξω μέσα μπαγιάτικα ζελεδάκια Λάβδας και κουκουνάρια. Αφού είσαι τόσο δυνατό επιχειρηματικό μυαλό προσπάθησε να πουλήσεις τους κουραμπιέδες για να πάρεις X-box.
Και σταμάτα να έρχεσαι ενώ έχεις περάσει περιοδεύων. Φτάνει πια, πρέπει να το καταλάβεις ότι όταν βγαίνει μουστάκι στο μέρος πάνω από το χείλος σου δεν είσαι στην κατηγορία του καλαντίστα. Φινίτο, συνταξιοδοτήθηκες όταν κατέβασες το πρώτο σου πορνό. Δεν μπορεί τα ίδια χέρια που ψάχνουν για χαρτοπετσέτα πριν πατήσεις το play στο pornhub να χτυπούν τριγωνάκια και να λένε Άγιος Βασίλης έρχεται και όλους μας καταδέχεται. Όχι ρε, δεν τους καταδέχεται όλους. Βρες αλλού τρόπο να τσιμπήσεις χαρτζιλίκι από αγνώστους.
Δεν χρειάζεται πια να το ζεις στα στενά. Αν είσαι πιο ψηλός από αυτόν που σου ανοίγει την πόρτα έχεις ξοφλήσει στην πιάτσα. Αν η φωνή σου έχει γίνει μπάσα από τα τσιγάρα δεν είσαι καλαντίστας. Σόρρυ αλλά έτσι είναι η σόου μπιζ των Καλάντων. Σκληρή αλλά δίκαιη. Δεν έχεις όλο το πακέτο πλέον που απαιτεί το αγοραστικό κοινό. Ούτε εσύ 16χρονη γίνεσαι ηλικιακά ανεκτή αν βάλεις σκουφάκι αγιοβασιλιάτικο με φωτάκια. Ούτε κερατάκια ταράνδου. ΚΑΙ ΜΗ ΒΑΦΕΙΣ ΜΥΤΟΥΛΑ ΚΟΚΚΙΝΗ ΣΑΝ ΤΟΝ ΡΟΥΝΤΟΛΦ ΤΟ ΕΛΑΦΑΚΙ Γ#ΜΩ ΤΟΝ #$%$#$@ ΣΟΥ. Πιο πιθανό είναι να τσαντίσεις το λυσσασμένο πίντμπουλ κάποιου ιδιοκτήτη σπιτιού παρά να περάσεις για λιλιπούτειος καλαντίστας. Tώρα που το ξανασκέφτομαι μην φοράτε ούτε στους μικρούς καλαντίστας αγιοβασιλιάτικα σκουφιά. Ας διατηρήσουμε μια τελευταία αντίσταση αισθητικής.
Το ξέρω ότι έτσι σε έμαθαν. Το κακό ξεκίνησε όταν πρωτοβγήκες με συνοδεία τους γονείς σου γιατί ήσουν πολύ μικρός. Και επειδή ήσουν ακριβώς πολύ μικρός και γλυκούλης οι γείτονες σε αντάμειψαν. Εντυπώθηκε έτσι στο μυαλό σου ότι αρκεί η φατσούλα σου και γατουλινίστικα σκέρτσα Βουγιουκλάκης για να γεμίσει η τσεπούλα. Σε αυτό βοήθησαν οι συγγενείς, αυτοί οι πρώτοι καταστροφείς του εθίμου, που τους έλεγες λειψά και φάλτσα κάλαντα για να πάρεις τα λεφτά που έτσι και αλλιώς θα σου έδιναν λόγω εορτών. Αυτοί ξεκίνησαν να σου μαθαίνουν στραβά τον σκοπό του εθίμου. Δεν το είδες ποτέ σαν παιδική εργασία και καλά έκανες γιατί απαγορεύεται. Δεν είδες όμως ποτέ την υποχρέωση της πλευράς σου γιατί ίσως δεν στην έμαθε κανείς. Είδες μόνο το μεγάλο τρόπαιο.
Ξεκίνησες έτσι να ετοιμάζεις τη «συμμορία» σου όταν μπόρεσες να βγαίνεις μόνος. Το τρόπαιο μεγάλωνε όσο πιο οργανωμένος έβγαινες για το πλιάτσικο. Δεν είναι τυχαίο ότι στη μετάλλαξη του εθίμου άρχισαν να προστίθενται κανονικές συμμορίες που έκλεβαν λεφτά από τα κάλαντα μικρών παιδιών. Αυτοί το πήγαν ένα βήμα μπροστά. Έγιναν η νέα τάξη ανήλικων επιχειρηματιών που εκμεταλλεύονται αυτούς που νόμιζαν ότι μπορούν να νικήσουν το σύστημα με ένα τριγωνάκι. Δυστυχώς από την ώρα που μπήκες μικρέ στον χορό θα χορέψεις. Τους κανόνες τους φτιάχνει η αγορά. Αν το θεωρείς άδικο μπες στην ουρά παραπονων, όπως μπήκα και εγώόταν άρχισα να παραληρώ στο πληκτρολόγιο μου για τη φάρα σου.
Δε θα μπω στη διαδικασία της ώρας που αυτά τα μικρά σατανάκια ξεκινούν το έθιμο. Είναι και αυτό μέρος του σχεδίου για τη μέγιστη εισπρακτική επιτυχία. Αυτό είναι το λιγότερο. Αν μας ξυπνούσαν αγγελικές φωνές θα το δεχόμασταν. Δεν φταίνε τα ίδια που εσύ ξενυχτούσες χτες, έτσι;
Φταίνε όμως αν έρθουν στις 2,30 το μεσημέρι γιατί βάρυναν από τα χρόνια που σκορπούν την καλαντοσύνη τους και επειδή έχουν ένα όνομα στη γειτονιά πρέπει να βγουν πιο αργά. Όπως βγαίνει ο Καρράς το βράδυ να τραγουδήσει αφού έχει αφήσει πρώτα τον Σταν και τη Στικούδη να βγάλουν την πρώτη βάρδια. Φταίνε αν χτυπούν επίμονα το κουδούνι σε στιγμές που δεν μπορείς να ανοίξεις. Φταίνε αν είναι η ίδια παρέα και σπάνε σε τριάδες για σου κάνουν δυο και τρία περάσματα. Στους καλούς πελάτες τον περνάμε δυο φορές, που έλεγε και ο χασάπακλας στα Εγκλήματα.
Και να σου πω και το άλλο Νίκο Κάλαντα του Καβουρντίρη του Κώστα; Σταμάτα να βγαίνεις στη γύρα και για τα Κάλαντα των Φώτων. Δεν είναι αστείο πια. Δυο φορές τον χρόνο είναι αρκετές. Μετά αρχίζεις να παίζεις με τα όριοα της υπομονής αυτού που θα σου ανοίξει. Κρέμεσαι σε μια τεντωμένη κλωστή ανεκτικότητας ενός μεταλλαγμένου εθίμου. Μην τη τραβάς της κλωστούλα. Γιατί θα σε υποδεχτώ με τρέλα, με βαμμένα αβγά, θα σου λέω Χριστός ανέστη, ντυμένος Ζορό, θα σου πετάω χαρτοπόλεμο και γιρλάντες μέχρι να πιάσεις το υπονοούμενο ότι έφυγαν οι γιορτές και έρχονται άλλες με άλλα έθιμα.
Δε θα αργήσει η ώρα που αντί για απλά μετρητά θα ζητούν να γίνεται η συναλλαγή με επιταγές ή και με πλαστικό χρήμα για το αφορολόγητο. Δε θα αργήσει η ώρα που θα ζητούν να τους δώσει ο διαχειριστής της πολυκατοικίας κατευθείαν το Uncharted το 4 εκ μέρους όλων των ενοίκων αντί για μετρητά. Οι μέρες που θα παζαρεύουν την αμοιβή τους δεν αργούν.
-Να τα πούμε;
– Πείτε τα,
– Μη βιάζεσαι φίλε. Πρέπει πρώτα να δούμε αν προτίθεσαι να δώσεις αρκετά για έναν φορτιστή ipad. Αλλιώς δε θα μπούμε στον κόπο.
Δεν είμαστε πολύ μακριά από το να μην χτυπάς καν κουδούνια αλλά να στέλνεις στο facebook ηχητικά μηνύματα με 10 δευτερόλεπτα από Κάλαντα και να δίνεις από κάτω λογαριασμό paypal να σου περάσουν την αμοιβή σου.
Το δεύτερο μεγάλο κύμα μετάλλαξης είναι μπροστά μας. Η νέα γενιά καλαντίστας θα είναι πιο απαιτητική, πιο οργανωμένη, τεχνολογικά πιο καταρτισμένη, σαφώς πιο βαριεστημένη και μεγαλύτερη σε μέσο όρο ηλικίας από όσες πέρασαν. Προσεχώς στις πόρτες σας. ΕΡΧΟΝΤΑΙ.