Μπορεί το τελευταίο επεισόδιο του Game of thrones να απογόητευσε μαζικά το κοινό και να είχε ως αποτέλεσμα την πτώση της σειράς κάτω από το Breaking Bad στη βαθμολογία του IMDb, ωστόσο το HBO είχε ετοιμάσει ήδη μια εντυπωσιακή ρελάνς.
Κανείς δεν θα μπορούσε να φανταστεί ότι μια όχι τόσο πολυδιαφημισμένη σειρά μόλις 5 επεισοδίων θα προσπερνούσε σε χρόνο dt τα «ιερά τεράτα» του IMDb, καταλαμβάνοντας την κορυφή των προτιμήσεων του τηλεοπτικού κοινού. O λόγος φυσικά για το Chernobyl και τον παροξυσμό που έχει προκαλέσει στους λάτρεις των σειρών.
Μέχρι την Τρίτη 11/06 210.000 χρήστες είχαν βαθμολογήσει το «Chernobyl» με 9,6 αστέρια, ρίχνοντας το Breaking Bad (9,5) στη δεύτερη θέση και το Game of Thrones τρίτο με 9,4.
Η σειρά βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στο αριστουργηματικό βιβλίο της Λευκορωσίδας Σβετλάνα Αλεξίεβιτς, που απέσπασε Νόμπελ Λογοτεχνίας το 2015. Δέκα χρόνια μετά το «ατύχημα» η συγγραφέας – ερευνήτρια περιπλανήθηκε στην απαγορευµένη ζώνη, µίλησε µε δεκάδες ανθρώπους, έψαξε αρχεία εφηµερίδων, ληξιαρχείων, νοσοκοµείων, αναζήτησε στην άλλοτε σοβιετική επικράτεια και φώτισε το δράμα των ανθρώπων που εντελώς απρόσμενα βίωσαν μια ανυπολόγιστη συμφορά.
Πόσο πιστή όμως στην πραγματικότητα είναι η σειρά και ποιος είναι ο απόηχος της στη σημερινή Ρωσία. Το business Insider έχει εντοπίσει τέσσερα «λαθάκια» στο σενάριο, ενώ μολονότι οι περισσότερες κριτικές στη χώρα που αφορά κυρίως η σειρά είναι από θετικές έως διθυραμβικές, υπάρχει μερίδα του Τύπου που κάνει λόγο για προπαγάνδα και προσπάθεια σπίλωσης του κομμουνιστικού καθεστώτος που είχε τότε τα ηνία της ΕΣΣΔ.
Σε ότι αφορά τις ανακρίβειες – και εδώ φυσικά ακολουθούν κάποια spoilers – το πρώτο και κύριο είναι ότι η Σοβιετική πυρηνικός φυσικός, ονόματι Ulana Khomyuk, που εμπλέκεται στην επιχείρηση καθαρισμού του Τσέρνομπιλ δεν είναι υπαρκτό πρόσωπο, εν αντιθέσει με τον Βάλερι Λεγκασόφ, που στο πρόσωπο του Τζέραντ Χάρις έχει τον βασικό πρωταγωνιστικό ρόλο ως επικεφαλής επιστημονικός ερευνητής του Τσέρνομπιλ.
Η τοποθέτηση μιας γυναίκας στην καρδιά της έρευνας, έχει περισσότερο συμβολική σημασία, καθώς στον τομέα της επιστήμης και της ιατρικής οι Σοβιετικοί ήταν στην πραγματικότητα πιο προοδευτικοί από τη Δύση, έχοντας μεγαλύτερο ποσοστό γυναικών σε καίριες θέσεις.
Ένας άλλος μύθος που παρουσιάζεται στη σειρά είναι ότι στο Τσέρνομπιλ η ραδιενέργεια που εκλύθηκε ήταν σχεδόν διπλάσια από εκείνη της Χιροσίμα. Όπως αναφέρει το business Insider, δεν πρόκειται για συγκρίσιμα μεγέθη, καθώς στην πρώτη περίπτωση είχαμε έκρηξη μιας βόμβας που πυροδότησε ακαιριαία τεράστια ποσοστά ραδιερνέργειας σκοτώνοντας τη στιγμή του μοιραίου πολύ περισσότερους ανθρώπους, ενώ στη δεύτερη εξαπλώθηκε από την ατμόσφαιρα προοδευτικά, μολύνοντας την περιοχή για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Οι ειδικοι κρίνουν επίσης ως υπερβολικό έως υποθετικό το σενάριο κινδύνου μιας νέας έκρηξης που θα αφάνιζε όλο το Κίεβο. Στο δεύτερο επεισόδιο της σειράς η Khomyuk ενημερώνει την ηγεσία της ΕΣΣΔ ότι ελλοχεύει ο κίνδυνος μια τέτοιας έκρηξης που θα μπορούσε να φτάσει σε ισχύ 2 έως 4 μεγατόνους, και θα οδηγούσε στην εξάλειψη «ολόκληρου του πληθυσμού του Κιέβου και ενός τμήματος του Μινσκ».
Από τους μελετητές δεν έχει προκύψει ως πιθανό το ενδεχόμενο της ύπαρξης φόβων για μια δεύτερη ακόμα μεγαλύτερη καταστροφή, μετά το τραγικό συμβάν της 26ης Απριλίου του ’86.
Δεδομένα λάθος τέλος είναι ο χρόνος που παρουσιάζεται η συντριβή ενός ελικοπτέρου, στην προσπάθεια να τεθεί υπό έλεγχο η κατάσταση. Στη σειρά το ελικόπτερο εμφανίζεται να πετάει πάνω από τον αντιδραστήρα και ο χειριστής να χάνει τον έλεγχο εξαιτίας ενός σύννεφου ακτινοβολίας. Στην πραγματικότητα το ελικόπτερο συνετρίβη εβδομάδες αργότερα και όχι ανήμερα του συμβάντος.
Η κριτική που ασκείται στη σειρά από τα φίλια στο Κρεμλίνο Μ.Μ.Ε. εστιάζεται στο χαρακτηρισμό «προπαγάνδα». Η Komsomolskaya Pravda αναφέρει ότι «παρουσιάζει καριερίστες πολιτικούς να προσπαθούν να σώσουν το τομάρι τους, με τίμημα τις ζωές ενός υποδουλωμένου λαού», ενώ η εβδομαδιαία Argumenty i Fakty κάνει λόγο για ένα «εξαιρετικά σκηνοθετημένο ψέμα», αιτιολογώντας ότι εμφανίζει το σοβιετικό λάο είτε με το προσωπείο αιματηρών εκτελεστών, είτε ανίσχυρων θυμάτων.
Κοινός τόπος της αντίδρασης είναι ότι η κριτική που ασκείται στο σοβιετικό καθεστώς είναι πολύ σκληρή, στοχεύοντας παράλληλα να στηλιτεύσει εμμέσως τις σημερινές ρωσικές Αρχές. Η Pravda υποστηρίζει ότι η σειρά αποσκοπεί να προκαλέσει διαμαρτυρίες κατά των σημερινών σχεδίων της Ρωσίας για την κατασκευή μονάδων ηλεκτροπαραγωγής στο εξωτερικό. Στο πιο αιχμηρό από τα άρθρα της το πάει ακόμα πιο μακριά. Αναφέρεται σε μια θεωρία συνωμοσίας σύμφωνα με την οποία η σειρά έγινε από ανταγωνιστές της ρωσικής κρατικής πυρηνικής εταιρείας Rosatom, για να καταστρέψει τη φήμη της χώρας ως δύναμη πυρηνικής ενέργειας.
Η Σουζάνα Αλπέρινα πάντως, κριτικός κινηματογράφου και τηλεόρασης για την καθημερινή εφημερίδα Rossiiskaya Gazeta, αναφέρει ότι πρόκειται για «ένα πολύ υψηλής ποιότητας προϊόν, στο οποίο πασχίζεις να βρεις ένα λάθος», άποψη που φαίνεται να απηχεί στο μεγαλύτερο ποσοστό της ρωσικής κοινής γνώμης. Η καθημερινή εφημερίδα Izvestia χαρακτηρίζει το Chernobyl ως ένα φιλμ με υψηλότερο επίπεδο ρεαλισμού από τις περισσότερες ρωσικές ταινίες για εκείνη την εποχή.
Σύμφωνα με το BBC δεν είναι δύσκολο να κατανοηθεί για ποιο λόγο τα φιλοκυβερνητικά ρωσικά Μ.Μ.Ε. (και μόνο αυτά) έχουν στρέψει τα βέλη τους προς τους παραγωγούς της σειράς. «Οποιαδήποτε κριτική του σοβιετικού παρελθόντος, εκλαμβάνεται ως επίθεση στην ιδεολογική βάση εξουσίας του Κρεμλίνου», αναφέρει, θεωρώντας επιπλέον ότι το κίνητρο στην προσπάθεια αποδόμησης της σειράς δεν είναι και τόσο καλά… κρυμμένο.
«Μερικοί Ρώσοι αισθάνονται ότι η εκδοχή της πραγματικότητας που παρουσιάζουν τα ελεγχόμενα από το Κρεμλίνο ΜΜΕ δεν είναι εντελώς αντίθετη με τα ψέματα που είπε την περίοδο του Τσερνόμπιλ το σοβιετικό κράτος».
Με αυτό τον τρόπο, εξηγεί, είναι πιθανό να προσδώσει μεγαλύτερη απήχηση στο βασικό ερώτημα που θέτει η σειρά.
«Πόσο κοστίζουν τα ψέματα;».