«Η ικανότητα να συγχωρείς είναι προσόν του δυνατού», έλεγε ο Μαχάτμα Γκάντι. Σε μια προέκταση αυτού, θα μπορούσαμε να ισχυριστούμε ότι για μια κοινωνία η ικανότητα να συγχωρεί και να επανεντάσσει τα μέλη με εγκληματική δράση στο ποινικό μητρώο τους είναι στοιχείο ισχύος.
Πέραν του τιμωρητικού της χαρακτήρα άλλωστε, ο ρόλος της φυλάκισης είναι (πρωτίστως με νομικούς όρους) ο σωφρονισμός και η παραχώρηση της δυνατότητας να επανέλθει μεταμελημένος ο κρατούμενος στο κοινωνικό σύνολο.
Είναι αυτή ακριβώς η δυνατότητα που με το γράμμα του νόμου παρείχε η ελληνική δικαιοσύνη στον Επαμεινώνδα Κορκονέα τον περασμένο Ιούλιο. Ο δολοφόνος του Αλέξη Γρηγορόπουλου αποφυλακίστηκε ύστερα από 11 χρόνια όταν έσπασαν τα ισόβια με το ελαφρυντικό του σύννομου βίου. Ακολούθησε η άσκηση αναίρεσης της απόφασης του Εφετείου της Λαμίας από τον Άρειο Πάγο, που έκρινε ως μη επαρκή την αιτιολογία αποφυλάκισης.
Κανονικά ο Άρειος Πάγος θα έπρεπε να είχε επικαλεστεί πρωτίστως την παράμετρο του «σωφρονισμού», εγκαλώντας την απόφαση ως εντελώς αντίθετη με το πνεύμα του νόμου.
Ο Επαμεινώνδας Κορκονέας δεν θα έπρεπε να έχει καμία δουλειά (τουλάχιστον όχι ακόμα) στον «έξω» κόσμο. Διότι, όπως όλα συνηγορούν, δεν έχει επιδείξει το παραμικρό ίχνος μεταμέλειας.
Ο σάλος που είχε προκληθεί το καλοκαίρι στην κοινή γνώμη από την είδηση της αποφυλάκισης του Κορκονέα απηχούσε κατά βάση σε αυτή την παράμετρο της πολύκροτης υπόθεσης. Αν ο ειδικός φρουρός της ΕΛ.ΑΣ. είχε επιμείνει, έστω για τα μάτια του κόσμου, στην υπερασπιστική γραμμή που είχε χαράξει ο πρώην συνήγορός του Αλέξης Κούγιας («θα προτιμούσε να είναι ο ίδιος στη θέση του Γρηγορόπουλου – είναι δότης αίματος – αγαπά τους ανθρώπους και δεν ήθελε να σκοτώσει»), ζητώντας παράλληλα δημόσια συγνώμη από την οικογένεια του θύματος, είναι βέβαιο ότι οι αντιδράσεις θα ήταν πολύ ηπιότερες.
Πόσο μάλλον αν είχε εμφανιστεί πραγματικά μετανιωμένος για το έγκλημα του. Αντ’ αυτών έχουμε έναν άνθρωπο που σύμφωνα με τους αυτόπτες μάρτυρες εξύβρισε χυδαία μεταξύ των πυροβολισμών του αυτούς που σημάδευε και μετά από οχτώ χρόνια κράτησης αντί να επικοινωνήσει ότι έχει σωφρονιστεί, προτίμησε να προβληθεί ως αμετανόητος.
«Δεν πρόκειται να ζητήσω συγγνώμη από κανένα δεκαπεντάχρονο», είπε χαρακτηριστικά στην πρόεδρο του δικαστηρίου το 2016 και λίγο καιρό αργότερα ο Αλέξης Κούγιας παιραιτήθηκε από συνήγορός του. Όταν του ζητήθηκε να εξηγήσει τους λόγους ανέφερε ότι ο πελάτης του αρνήθηκε να ζητήσει συγνώμη και ότι απαγόρευσε και στον ίδιο να το κάνει «γιατί το θύμα δεν ήταν ένα συνηθισμένο 15χρονο αλλά αντιεξουσιαστής…»
Έκτοτε ο Κορκονέας προκάλεσε το κοινό περί δικαίου αίσθημα και με την επιλογή να αναζητήσει ελαφρυντικά στην «ανάρμοστη και αποκλίνουσα συμπεριφορά του θύματος». Η στρατηγική του στόχευε στην «ενοχοποίηση» του Γρηγορόπουλου. Επανήλθε δηλαδή στην υπερασπιστική γραμμή που είχε διατυπώσει στον ανακριτή μετά τη βραδιά του φονικού, επιρρίπτοντας ευθύνες για ό,τι συνέβη και στον Αλέξη. Ένας αδιανόητος ισχυρισμός, που μπορεί να απορρίφθηκε και στο δεύτερο βαθμό από το δικαστήριο, ωστόσο ουδόλως αξιολογήθηκε με επιβαρυντικό τρόπο για τον κατηγορούμενο, που ύστερα από έκτιση ποινής 11 χρόνων κανείς δεν μπορεί να βάλει το χέρι του στη φωτιά ότι σε μια ανάλογη περίσταση δεν θα έκανε ξανά τα ίδια.
Αλλά ακόμα και αυτό καθ’ αυτό το σκεπτικό της απόφασης να εξετάσουμε, το ελαφρυντικό του «πρότερου σύννομου βίου», εξαιτίας του οποίου έσπασε η ισόβια ποινή, είναι μια νομική παράμετρος που στη δική του περίπτωση δεν βγάζει και τόσο νόημα. Προφανώς, για να γίνει κάποιος ειδικός φρουρός της ΕΛ.ΑΣ. θα πρέπει να έχει πρότερο σύννομο βίο. Την ίδια ώρα δεν λήφθηκε υπόψιν ο… τρέχων βίος και ψυχισμός του Κορκονέα. Από που κι ως που δηλαδή έχουν βαρύνουσα σημασία τα έργα και οι ημέρες του πριν από την 6η Δεκεμβρίου του 2008, όταν ακόμα και σήμερα δηλώνει αμετανόητος για την εν ψυχρώ δολοφονία ενός 15χρονου άοπλου παιδιού, χωρίς ούτε κατά διάνοια να κινδυνεύει η δική του ασφάλεια;
Τη στιγμή που ο Κορκονέας περνούσε την πύλη των φυλακών Δομοκού εδραιώθηκε η αίσθηση ότι το πραγματικό ελαφρυντικό που αναγνωρίστηκε στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι οι όποιες ιδεολογικές πεποιθήσεις του Γρηγορόπουλου. Μια αντίστοιχη είχε αποκρυσταλλωθεί νωρίτερα, λόγω της στάσης που είχε τηρήσει ο ίδιος τα τελευταία χρόνια στις δικαστικές αίθουσες: ότι κόντρα στο πόρισμα της δικαιοσύνης η ελληνική κοινωνία δεν είναι πρόθυμη να του αναγνωρίσει κανένα ελαφρυντικό.
Είναι από τις περιπτώσεις που η κοινή γνώμη «δικάζει» με άλλα κριτήρια από αυτά των λειτουργών του νόμου. Στη συνείδηση της ο Επαμεινώνδας Κορκονέας θα παραμείνει εσαεί «κατάδικος». Και ίσως αυτό να είναι πιο δυσβάσταχτο από τα κάγκελα ενός κελιού.