Αν και η σύγχρονη ιστορία της Εσθονίας ως ανεξάρτητο κράτος άρχισε να γράφεται ξανά εδώ και περίπου 30 χρόνια, αμέσως μετά την διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης της οποίας υπήρξε για μισό αιώνα σοσιαλιστική δημοκρατία, υπάρχει τουλάχιστον ένας πολύ σοβαρός λόγος για να την ζηλεύουν χώρες με πολύ μεγαλύτερο παρελθόν και πορεία από αυτήν.
Κι αυτό διότι το συγκεκριμένο κράτος κατάφερε να αποφύγει αυτό που συμβαίνει συνήθως σε τέτοιου είδους περιπτώσεις όταν μικρές και νεαρές σε ηλικία δημοκρατίας αναγκάζονται να καταφύγουν στους ισχυρούς όταν κερδίζουν τελικά την ανεξαρτησία τους μέχρι να καταφέρουν να ορθοποδήσουν και να σταθούν αυτόνομα στην διεθνή σκηνή.
Όμως αυτή η μικρή χώρα με έκταση 45.339 τ.χλμ. και πληθυσμό μόλις 1.329.460 κατοίκους, σύμφωνα με επίσημη εκτίμηση για το 2021, έχει καταφέρει κάτι που συνιστά οικονομικό θαύμα. Παραμένει οικονομικά ανεξάρτητη, δίχως να χρειαστεί ποτέ να καταφύγει σε σύγχρονα «εργαλεία» που συνήθως λειτουργούν με τους νόμους της αγοράς από τους οποίους συνήθως κερδισμένοι βγαίνουν οι δυνατοί «παίκτες».
Αντίθετα με την πεπατημένη, η Εσθονία αρνήθηκε να «παίξει» με τους όρους της ελεύθερης οικονομίας, τουλάχιστον όχι στο σύνολό τους, και μπορεί σήμερα να νιώθει απολύτως δικαιωμένη για τις διαφορετικές επιλογές της.
Διαχρονικά οι κυβερνήσεις της χώρας αρνούνταν να εκδώσουν ομόλογα του δημοσίου και φυσικά δεν τρέχουν στις αγορές ιδιωτών για άντληση κεφαλαίων ή κρατικό δανεισμό. Προτιμούν να συναλλάσσονται μόνο με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και να έχουν έτσι τον απόλυτο έλεγχο του χρέους τους το οποίο σήμερα αποτελεί μόνο το 10% του ΑΕΠ, την ίδια ώρα που οι ρυθμοί ανάπτυξης τρέχουν με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και την κατατάσσουν μεταξύ των ταχύτερα αναπτυσσόμενων χωρών όχι μόνο της Ευρωζώνης αλλά και του πλανήτη!
Η πορεία της σε αυτά τα κάτι λιγότερο από 30 χρόνια μετά την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας της είναι αξιοθαύμαστη. Οι Εσθονοί αντιλήφθηκαν πολύ γρήγορα το περιβάλλον του κόσμου που ερχόταν και αμέσως μόλις ξέφυγαν από την ηγεμονία των Σοβιετικών, έδειξαν στον κόσμο ότι πρόκειται για μια χώρα που θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «γίγαντας-τσέπης». Παρά το μικρό της μέγεθος, επένδυσε στην πληροφορική και στις επικοινωνίες, την ίδια ώρα που απλοποίησε εντελώς τις διαδικασίες που αφορούν στην επιχειρηματικότητα.
Τα παραπάνω σε συνδυασμό με την ουσιαστική απουσία ελλειμμάτων και με το δημόσιο χρέος απολύτως διαχειρίσιμο και βιώσιμο, της επέτρεψαν να κατευθύνει τους πόρους σε τομείς που είχαν ανάγκη και να βελτιώσει έτσι συνθήκες διαβίωσης αλλά και τις υπηρεσίες της προς τους πολίτες.
Ο Δείκτης Ανθρώπινης Ανάπτυξης βρίσκεται σε πολύ υψηλά επίπεδα, γεγονός που την κατατάσσει σε αξιοζήλευτες θέσεις σε μετρήσεις που σχετίζονται με την οικονομική ελευθερία, τα πολιτικά δικαιώματα αλλά και την ελευθερίας του Τύπου (3η παγκοσμίως το 2012 και το 2007). Επιπλέον το επίπεδο των μαθητών Γυμνασίου σύμφωνα με το τεστ PISA είναι το 3ο στον κόσμο, πίσω μόνο από τους συμμαθητές τους στην Σιγκαπούρη και την Ιαπωνία, με την Παιδεία να παραμένει δωρεάν, ενώ αντίστοιχη είναι και η κατάσταση με το εθνικό σύστημα υγείας όπου οι πολίτες της απολαμβάνουν καθολική φροντίδα. Την ίδια ώρα το εσθονικό κράτος παρέχει και την μεγαλύτερη πληρωμένη άδεια μητρότητας ανάμεσα σε όλες τις χώρες-μέλη του ΟΟΣΑ
Το οικονομικό θαύμα οφείλεται στην στροφή στους ψηφιακή τεχνολογία και στον τομέα της πληροφορικής. Ένα άλμα, ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι κάποτε δεν υπήρχε καν ίντερνετ, λιγότεροι από τους μισούς πολίτες διέθεταν τηλέφωνο στο σπίτι τους και η μόνη διασύνδεση της χώρας με το εξωτερικό ήταν ένα κινητό τηλέφωνο το οποίο διατηρούσε μόνο ο αρμόδιος υπουργός και σύμφωνα με τον αστικό μύθο το έκρυβε στον κήπο της οικίας του για να μην πέσει σε ξένα χέρια…
Και ελάχιστα χρόνια μετά από αυτή την κατάσταση, η Εσθονία έγινε το πρώτο κράτος παγκοσμίως που διεξήγαγε εκλογές και μέσω ίντερνετ το 2005, ενώ το το 2014 ήταν η πρώτη χώρα που έδωσε τη δυνατότητα να μπορεί οποιοδήποτε άνθρωπος στον κόσμο που να μπορεί να γίνει ηλεκτρονικός κάτοικος της Εσθονίας και να αποκτήσει πρόσβαση σε όλες τις υπηρεσίες ηλεκτρονικής διακυβέρνησης.
Ήδη από το 1998 όλα τα σχολεία διαθέτουν ίντερνετ ενώ το 2000 η πρόσβαση στο διαδίκτυο ανακηρύχτηκε ανθρώπινο δικαίωμα, πράγμα που σημαίνει ότι οι υψηλότατες ευρυζωνικές ταχύτητες και το δωρεάν Wi-Fi είναι πλέον κάτι δεδομένο για τους Εσθονούς. Επιπλέον το χαρτί και η γραφειοκρατία αποτελούν παρελθόν. Όλα γίνονται ηλεκτρονικά, ξεκινώντας από την φορολογική δήλωση και φτάνοντας στην δημιουργία startup επιχειρήσεων που γίνεται μέσα σε 15 λεπτά!
Τέλος, δεν έχει νόημα για κάποιον Εσθονό να διαθέτει ταυτότητα, διαβατήριο, βιβλιάριο υγείας και τέτοια πράγματα. Όλα συνδέονται με μία και μόνη κάρτα η οποία γίνεται δεκτή παντού, ακόμα στο εξωτερικό και έχει αντικαταστήσει όλα τα δημόσια έγγραφα. Με την κάρτα τους οι κάτοικοι μπορούν να έχουν πρόσβαση στα πάντα, ακόμη και στις τράπεζες, να πληρώνουν τα τέλη και τους φόρους τους, τους λογαριασμούς τους, τις θέσεις στάθμευσης, ακόμα και τα εισιτήρια των μέσων μαζικών μεταφορών.