Γίνεται, αλήθεια, να μηδενίσεις την επιδημία του κορωνοϊού; Υπάρχει μια χώρα που το έθεσε στόχο «επώνυμα», κυριολεκτώντας όταν τιτλοφορούσε την εθνική στρατηγική της «μηδενική covid-19.
Ναι, η Νέα Ζηλανδία, κατάφερε για έξι ολόκληρους μήνες να μην έχει ούτε ένα κρούσμα covid-19 μεταξύ των περίπου 5 εκατομμυρίων κατοίκων της. Το… σερί έσπασε στις 17 Αυγούστου όταν εντοπίστηκε ένα κρούσμα της παραλλαγής Δέλτα και είχε ως αποτέλεσμα να σημάνει άμεσα συναγερμός στις αρχές της χώρας, οδηγώντας σε επιβολή εθνικού lockdown. Βέβαια η κυβέρνηση, που είχε την καθολική συμπαράσταση της αντιπολίτευσης στην απόφαση αυτή, ήταν σε θέση να γνωρίζει ότι αυτό το ένα κρούσμα δεν θα μπορούσε να παραμείνει μεμονωμένο.
Η νόσος εξαπλώθηκε και 13 μέρες μετά τα κρούσματα ξεπέρασαν τα 350, με το Όκλαντ, που είναι και το επίκεντρο της επιδημίας, να έχει τεθεί υπό αυστηρό lockdown, το οποίο αναμένεται να διαρκέσει τουλάχιστον άλλες δύο εβδομάδες. Ένα άτομο βρίσκεται στην εντατική. Πλέον αξιωματούχοι και επιστημονικό προσωπικό της χώρας εκφράζουν αμφιβολίες για το αν ο στόχος των μηδέν κρουσμάτων, η πλήρης εξάλειψη δηλαδή του ιού από την κοινότητα, μπορεί να είναι ρεαλιστικός μετά την είσοδο στη χώρα της παραλλαγής Δέλτα.
«Η μεγάλη μεταδοτικότητά του και η ταχύτητα με την οποία εξαπλώθηκε το νέο στέλεχος είναι στοιχεία, τα οποία, μολονότι λάβαμε τα καλύτερα μέτρα πρόληψης στον κόσμο, έθεσαν σε σκληρή δοκιμασία το σύστημά μας», υπογράμμισε ο αρμόδιος υπουργός για την καταπολέμηση της επιδημίας, Κρις Χίπκινς.
Ακόμα κι έτσι βέβαια είναι αρκούντως εντυπωσιακό ότι η νησιωτική χώρα της Ωκεανίας δεν είχε ούτε ένα κρούσμα σε διάστημα έξι μηνών. Και μόνο το ότι σύστησε υπουργείο ειδικά για την αναχαίτιση της νόσου δείχνει το επίπεδο αφοσίωσης με το οποίο είχαν προσεγγίσει εξ αρχής το ζήτημα οι Νεοζηλανδοί. Στο πλαίσιο αυτής και η ανάπτυξη μιας εφαρμογής για τα smartphones (NZ Covid tracker), η οποία εντοπίζει ανά πάσα στιγμή τον κάτοχο του τηλεφώνου για την ταχύτατη ιχνηλάτηση και απομόνωση. Μια προσέγγιση που μεταξύ άλλων έχει αποσπάσει τον εκπεφρασμένο θαυμασμό του πιο πολυσυζητημένου προσώπου κατά τη διάρκεια της πανδημίας. Ταυτόχρονα και αυτού που είχε προφητέψει με… ανατριχιαστική ακρίβεια προ εξαετίας τα μελλούμενα: του Μπιλ Γκέιτς.
Οι «έξυπνες πολιτικές» των Νεοζηλανδών, στις οποίες αναφέρθηκε προσφάτως ο Αμερικανός μεγιστάνας, έχουν να κάνουν με τα δραστικότατα μέτρα απομόνωσης και εντοπισμού. Η χώρα έχει έως σήμερα κάτι περισσότερο από 3.000 κρούσματα και μόλις 26 νεκρούς. Διαθέτει όμως δύο συγκριτικά πλεονεκτήματα με τη συντριπτική πλειονότητα των υπολοίπων. Περιβάλλεται από θάλασσα, είναι αραιοκατοικημένη και διαθέτει ισχυρότατη οικονομία.
Οι Νεοζηλανδοί επέλεξαν να απομονωθούν από τον υπόλοιπο κόσμο, κλείνοντας επ’ αόριστον τα σύνορά τους, προκειμένου να κρατήσουν ανοιχτή την οικονομία τους. Το εθνικό lockdown διήρκησε λίγο, έως ότου περιοριστεί η διασπορά, οι γέφυρες με τον έξω κόσμο όμως παρέμειναν ερμητικά… κλειστές. Τα ταξίδια από και προς τη χώρα απαγορεύτηκαν, κάτι που προφανώς είχε αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις σε πολύ κόσμο.
Για το μεγαλύτερο μέρος της πανδημίας, η χώρα ουσιαστικά λειτούργησε κανονικά – αθλητικές διοργανώσεις, μουσικά φεστιβάλ, δημόσιες συγκεντρώσεις και δείπνα έχουν κυλήσει όλα με τον ίδιο τρόπο που θα κυλούσαν προ πανδημίας.
Ωστόσο αυτό είχε ένα κόστος. Υπολογίζεται ότι 1 εκατομμύριο Νεοζηλανδοί ζουν στο εξωτερικό, με σχεδόν 600.000 στην Αυστραλία και πολλοί από τους 5 εκατομμύρια κατοίκους έχουν τουλάχιστον έναν φίλο ή συγγενή που ζουν στο εξωτερικό. Κάποιοι δεν έχουν δει τα αγαπημένα τους πρόσωπα για πάνω από ένα χρόνο.
Το Μάρτιο του 2020 η Νέα Ζηλανδία έκλεισε τα σύνορά της σε όλους σχεδόν τους αλλοδαπούς και αργότερα απαίτησε σχεδόν από όλους τους επισκέπτες που επέστρεφαν να περάσουν δύο εβδομάδες σε μια διαχειριζόμενη εγκατάσταση απομόνωσης – με δικό τους κόστος. Οι εγκαταστάσεις αριθμούν περίπου 4.000 δωμάτια και η παραμονή σε αυτές εκτείνεται σε ένα δεκαπενθήμερο, όσο είναι το απαιτούμενο διάστημα παραμονής σε καραντίνα. Σχεδόν 170.000 άνθρωποι έχουν περάσει από διαχειριζόμενες εγκαταστάσεις απομόνωσης από το Μάρτιο του 2020.
Τα σύνορα – οχυρά συνέβαλαν επίσης σε ένα άλλο σημαντικό θύμα: τον τουρισμό. Η μέχρι πρότινος μεγαλύτερη εξαγωγική βιομηχανία της χώρας, οι αφίξεις επισκεπτών από το εξωτερικό, μειώθηκε κατά περισσότερο από 98% τον Ιανουάριο του 2021 σε σύγκριση με ένα χρόνο πριν.
Παρ’ όλα αυτά, η Νέα Ζηλανδία δεν φαίνεται να βιάζεται να επανασυνδεθεί με τον κόσμο. Οι περισσότεροι θεωρούν τα πλεονεκτήματα αυτής της πολιτικής σημαντικότερα από τις ζημιές.
Μια πρόσφατη δημοσκόπηση της εταιρείας Stickybeak διαπίστωσε ότι το 84% των ερωτηθέντων υποστήριξαν την πρόσφατη απόφαση για επιβολή lockdown. Μια άλλη δημοσκόπηση έδειξε ότι μόνο ένας στους τέσσερις ήθελε να ανοίξει ξανά η σύνδεση ταξιδιών με την Αυστραλία, η οποία επέτρεπε εσχάτως τα ταξίδια χωρίς καραντίνα.
Η απομόνωση από τον υπόλοιπο κόσμο έχει ως αποτέλεσμα να χάνουν πολλοί σημαντικές στιγμές αγαπημένων προσώπων, όπως γεννήσεις και γάμους. Την ίδια ώρα όμως η συντριπτική πλειοψηφία εξακολουθεί να θεωρεί ότι αυτά τα μέτρα αποτρέπουν την περιθωριοποίηση των ηλικιωμένων και των ατόμων με υποκείμενα προβλήματα υγείας.
Μετά την εμφάνιση της μετάλλαξης Δέλτα βέβαια, η Νέα Ζηλανδία καλείται να επιλύσει ένα νέο πρόβλημα. Έχοντας ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά εμβολιασμού στον ΟΟΣΑ – με μόλις λίγο περισσότερο από το 20% του πληθυσμού να έχει πλήρως ανοσοποιηθεί – η εθνική απομόνωση ίσως να μην επαρκεί για μια νέα επιδίωξη εξάλειψης του ιού.