Εντάξει, ναι, μη βαράς. Το ξέρουμε- είπαμε, το ξέρουμε: τα ελληνικά είναι μία από τις δυσκολότερες γλώσσες σε ολόκληρο τον κόσμο, με κανόνες επί κανόνων, εξαιρέσεις που «γεννάνε» άλλες εξαιρέσεις, έχουν μετρημένους 514 χρόνους, 322 πτώσεις, μερικά εκατομμύρια καταλήξεις και ούτω καθεξής.
Επομένως συμφωνούμε πως δεν είναι και το πιο εύκολο πράγμα στον κόσμο να μιλάει και να γράφει κανείς απόλυτα σωστά στην γλώσσα μας ακόμα κι αν έχει γεννηθεί στη χώρα μας και έχει περάσει όλη του την ζωή εδώ.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες «βασικές» λέξεις που ένα τεράστιο μέρος του πληθυσμού τις… σκοτώνει σε συστηματικό βαθμό. Και είναι κρίμα, γιατί τις χρησιμοποιούμε αρκετά συχνά στον γραπτό λόγο, και το Τ9 τις περισσότερες φορές συμφωνεί με το λάθος.
Σε ποιες αναφερόμαστε; Στις ακόλουθες:
-Γλιτώνω: Όχι, όχι, ΟΧΙ! Το ρήμα «γλυτώνω» προέρχεται απ’ το μεσαιωνικό ρήμα «εκλυτώνω», που σημαίνει «ελευθερώνω, χαλαρώνω» και το οποίο προέρχεται με τη σειρά του από το επίθετο «ἔκλυτος» που σημαίνει«αφημένος, ελεύθερος, χαλαρός» (και έχει ως ρίζα το πασίγνωστο σε όλους μας ρήμα «λύω»).
Επομένως η γραφή με -ι- δεν έχει καμία απολύτως ετυμολογική στήριξη και προφανέστατα έχει πέσει… θύμα της γενικότερης απλοποίησης της γλώσσας.
Ευελπιστούμε, όμως, εν τέλει η λέξη να τη γλυτώσει και ν’ αρχίσουμε να την γράφουμε σωστά.
– Ανταπεξέρχομαι: Μοιάζει σωστό, μα είναι τελείως λάθος- κι ας έχει κανείς το ελαφρυντικό της δυσκολίας του ν΄ανταπεξέλθει κανείς σε όλες τις γλωσσικές δυσκολίες.
Πρόκειται για μια λέξη πολυσύνθετη που παράγεται από το ρήμα «έρχομαι» και (α) την πρόθεση εξ (εξέρχομαι), (β) την πρόθεση επί (επεξέρχομαι) και (γ) την πρόθεση αντί (αντεπεξέρχομαι).
Όλο μαζί, δηλαδή, «αντεπεξέρχομαι», που σημαίνει (κυριολεκτικά) «αντεπιτίθεμαι σε κάποιον» και (μεταφορικά) «αντιμετωπίζω μια κατάσταση, ανταποκρίνομαι στις υποχρεώσεις, τα καταφέρνω, τα βγάζω πέρα».
Ε, βγάλτε τα κι εσείς πέρα την επόμενη φορά που θα θέλετε να το γράψετε…
-Στεναχωρώ: ΛΑΘΟΣ.
Το ρήμα «στενοχωρώ» προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό «στενοχωρέω» (στενός + χώρος»). Το «στεναχωρώ» μπορεί να είναι ελαφρώς πιο εύηχο από τον σωστό τύπο του ρήματος, όμως μαντέψτε και τι άλλο είναι.
Ακριβώς: λάθος…
-Συγνώμη: Μα, συγγνώμη, θα με τρελάνετε; Θέλετε να χαθεί και το φιλότιμο από τότε που αρχίσαμε να γράφουμε παντελώς λάθος την συγκεκριμένη λέξη;
Πάμε στα… βασικά: όταν το συνθετικό -συν ενωθεί με λέξη που ξεκινάει από γάμμα, τότε το τελικό -ν μετατρέπεται σε -γ. Έτσι, έχουμε την λέξη «συγγνώμη», με 2 γάμμα. Τα τελευταία χρόνια, πολλοί έχουν καταργήσει αυθαίρετα το δεύτερο γάμμα και γράφουν λανθασμένα τη λέξη ως «συγνώμη».
Ασυγχώρητοι…