Η αντίληψη που έχουμε για τη βραδιά της βίαιης καταστολής της εξέγερσης του Πολυτεχνείου είναι συνυφασμένη με το ιστορικό φιλμ της εισβολής του τεθωρακισμένου μετά από την κατεδάφιση της πύλης.
Χωρίς αυτές τις εικόνες που τραβήχτηκαν από την κάμερα του Ολλανδού δημοσιογράφου Άλμπερτ Κουράντ, από ένα δωμάτιο στο ξενοδοχείο Ακροπόλ, η μεταπολιτευτική πορεία της χώρας ίσως να ήταν διαφορετική και η δικτατορία των Συνταγματαρχών να μην είχε λάβει τη θέση που της… αξίζει στις συνειδήσεις της συντριπτικής πλειονότητας των Ελλήνων.
Αυτά τα 35 δευτερόλεπτα που διαρκεί το πιο πολυπαιγμένο φιλμ στην ελληνική τηλεόραση, είναι ο αδιάψευστος μάρτυρας της βαρβαρότητας με την οποία έδρασε το καθεστώς. Και το τανκ της εισβολής αποτελεί έκτοτε σύμβολο του φασισμού της χούντας και της δολοφονικής επέμβασης την 17η Νοεμβρίου του 1973. Υπό αυτό το πρίσμα, το φιλμ ενός ξένου ανταποκριτή αποτέλεσε το σημαντικότερο ντοκουμέντο στη διαμόρφωση της πολιτικής μας κουλτούρας μετά τη μεταπολίτευση.
Ξέρουμε ότι ο οδηγός του τανκ Α. Σκευοφύλαξ στιγματίστηκε βαθιά για το υπόλοιπο της ζωής του, έχοντας μετανιώσει πικρά, όχι για την εκτέλεση της διαταγής (αν μπορούσε ας έκανε κι αλλιώς), αλλά για την τότε πεποίθηση του ότι έπραξε το σωστό. Σε συνέντευξη του στο «Βήμα» το 2003 είχε δηλώσει ότι ντρέπεται για αυτό που ήταν και μάλιστα ότι είχε ψηφίσει έως τότε δύο φορές στις εθνικές εκλογές το ΚΚΕ.
Τι απέγινε ωστόσο το τανκ με το οποίο γκρέμισε την πύλη για να ακολουθήσουν οι σκηνές χάους στον προαύλιο χώρο του Πολυτεχνείου;
Το τεθωρακισμένο άρμα ΑΜΧ – 30, γαλλικής κατασκευής συνέχισε να «υπηρετεί» σε μονάδες του Έβρου μέχρι και την απόσυρσή του κάπου στα μέσα της δεκαετίας του 1980. Ήταν προφανώς το πιο… διάσημο άρμα τέτοιου τύπου στο στράτευμα, έχοντας αποκτήσει και προσωνύμιο. Κάποιοι αξιωματικοί, με αρκετή δόση… κατάμαυρου και ατυχούς χιούμορ, του είχαν «κολλήσει» το παρατσούκλι «μορφωμένος» επειδή είχε μπει στο Πολυτεχνείο!
Πλέον το τανκ, βάρους 36 τόνων, εκτίθεται στο Κέντρο Εκπαίδευσης Τεθωρακισμένων στον Αυλώνα. Η Ελλάδα είχε 140 Γαλλικά άρματα ΑΜΧ-30, τα οποία διέθεταν σύγχρονα ηλεκτρονικά όργανα για ημερήσιες και νυχτερινές αποστολές.
Κατά τη διάρκεια της θητείας του, ένας στρατιώτης που είχε υπηρετήσει ως πυροβολητής το 1985-1986, στην 1η ΕΜΑ στην Αλεξανδρούπολη, είχε βγάλει μια αναμνηστική φωτογραφία με το έτσι κι αλλιώς ιστορικό άρμα.
«Το ΑΜΧ-30 με αριθμό Νο-84337 ήταν διοικητικό, με τις περισσότερες ώρες ασκήσεων. Στο ημερολόγιο του άρματος δεν έγραφε τίποτα για το βράδυ της 17 Νοεμβρίου 1973. Ήταν το γνωστό μας 37άρι», ανέφερε τότε ο πρώην «μαυροσκούφης».