Από τα πιο συνηθισμένα, για να μην πούμε το πιο συνηθισμένο λάθος, κατά τη διάρκεια εκφοράς του προφορικού μας λόγου, είναι να αποκαλούμε τον μήνα Οκτώβριο ως Οκτώμβριο.
Εντάξει. Για να είμαστε δίκαιοι, είναι ένα αρκετά παλιό λάθος που είναι εύκολο να γίνει αφού υπάρχουν ήδη τρεις άλλοι μήνες που προφέρονται και γράφονται με μ πριν το β. Πρόκειται για τους μήνες Σεπτέμβριο, Νοέμβριο και Δεκέμβριο.
Για ποιο λόγο λοιπόν δεν έχει μ ο Οκτώβριος; ποια είναι η εξήγηση που κρύβεται πίσω από τη συγκεκριμένη διαφοροποίηση;
Η απάντηση, όπως και για πολλές άλλες λέξεις, βρίσκεται στο ρωμαϊκό ημερολόγιο, το οποίο έχουμε δανειστεί αυτούσιο.
Παλιά λοιπόν, και όταν λέμε παλιά, εννοούμε πολύ παλιά, δηλαδή έως το 45 π.Χ. το ημερολόγιο είχε 10 μήνες, καθώς από το ρωμαϊκό ημερολόγιο απουσίαζαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος, οι οποίοι προστέθηκαν στο Ιουλιανό ημερολόγιο. Επομένως η χρονιά ξεκινούσε από τον Μάρτιο.
Συγκεκριμένα, το ρωμαϊκό ημερολόγιο στα λατινικά ήταν το εξής:
1) Martius (στον Άρη)
2) Aprilis (στην Αφροδίτη)
3) Maius (στη Μαία)
4) Junius (στην Ήρα)
5) Quintilis (πέμπτος)
6) Sextilis (έκτος)
7) September (έβδομος)
8) October (όγδοος)
9) November (ένατος)
10)December (δέκατος)
Είναι ξεκάθαρο πως σύμφωνα με το ρωμαϊκό ημερολόγιο, οι πρώτοι τέσσερις μήνες είχαν πάρει το όνομά τους από το αρχαίο ελληνικό δωδεκάθεο. Οι επόμενοι συνέχιζαν αριθμητικά. Δηλαδή, ο μήνας Quintilis ήταν ο πέμπτος, ο μήνας Sextilis ήταν ο έκτος κ.ο.κ.
Κατά την εισαγωγή του Ιουλιανού ημερολογίου, το 45 π.Χ. ο πέμπτος και ο έκτος μήνας αφιερώθηκαν σε Ρωμαίους αυτοκράτορες και συγκεκριμένα στον Ιούλιο Καίσαρα και στον Οκταβιανό Αύγουστο.
Οι επόμενοι μήνες όμως συνέχισαν αριθμητικά. Συγκεκριμένα ο έβδομος μήνας λεγόταν September από το septem (εφτά), ο όγδοος μήνας ονομάστηκε October από το octo (οκτώ), ο ένατος ήταν ο November από το novem (εννιά) και τέλος δέκατος και τελευταίος ήταν ο December από το decem (δέκα).
Επομένως, αφού ο Οκτώβριος δεν είχε μ στα λατινικά (October), δεν έχει, προφανώς, ούτε στα ελληνικά.
Κατά την ίδαι περίοδο, που προστέθηκαν οι μήνες Ιανουάριος και Φεβρουάριος στην αρχή του ημερολογίου, η αρίθμηση άλλαξε ακολουθία, καθώς ο Σεπτέμβριος από 7ος έγινε 9ος, ο Οκτώβριος έγινε 10ος, ο Νοέμβριος 11ος και ο Δεκέμβριος 12ος.
Ωστόσο, η ονοματολογία έμεινε η ίδια, μαζί με τον Οκτώβριο που οι περισσότεροι άνθρωποι κάνουν λάθος.