Αφού ξεζουμίστηκε από την ανθρώπινη δραστηριότητα για δεκαετίες, δίχως κανένα μέτρο και συναίσθηση, ο «Παναγιώτης», το θρυλικό καράβι που ουσιαστικά δημιούργησε την περίφημη παραλία «Ναυάγιο» στην Ζάκυνθο, έχει εγκαταλειφθεί στην τύχη του και είναι θέμα χρόνου να εξαφανιστεί, παίρνοντας μαζί του και τους τουρίστες.
Μέχρι τα τέλη του 1980 εκείνο το σημείο λεγόταν ακτή του Άη Γιώργη και τουρίστα δεν είχε δει ούτε για δείγμα. Μέχρι στις 5 Οκτωβρίου εκείνης της χρονιάς όταν και προσάραξε λόγω κακοκαιρίας και μηχανικών προβλημάτων ο «Παναγιώτης», ένα καράβι που μετέφερε λαθραία τσιγάρα, την ώρα που το πλήρωμα για να αποφύγει την σύλληψη έβρισκε καταφύγιο επί δύο μερόνυχτα σε σπηλιές, πριν τελικά φτάσει στο χωριό Βολίμες.
Αυτό το ναυάγιο που στην αρχή θεωρήθηκε κατάρα για τον τόπο και απειλή για το περιβάλλον, αποδείχθηκε ευλογία για το νησί. Μετατράπηκε σε απόλυτη τουριστική ατραξιόν και πλέον όλοι γνωρίζουν την παραλία ως «Ναυάγιο», καθιστώντας την μια από τις πλέον φωτογραφημένες, γνωστές και δημοφιλείς, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρο τον κόσμο.
Το ακόμη πιο παράδοξο είναι ότι πριν συμβούν αυτά τα γεγονότα σε εκείνο το σημείο (που ακόμη και στις μέρες μας είναι προσβάσιμο μόνο από την θάλασσα) δεν υπήρχε καλά-καλά παραλία, αφού το μήκος της δεν ξεπερνούσε καν τα 50 μέτρα. Το κύμα διάβρωνε τα πρανή και το υλικό που κατέρρεε γινόταν η γνωστή μας ψιλή, λευκή άμμος. Στη συνέχεια τα ίδια κύματα την μετέφεραν στην θάλασσα, αλλά εξαιτίας του μεγάλου βάθους που σε πολύ μικρή απόσταση από την στεριά φτάνει ακόμη και τα 1000 ή 1500 μέτρα αλλά και της μεγάλης κλίσης που αγγίζει το 45%, δεν υπήρχε η δυνατότητα αυτή να επιστρέψει κι έμενε στον βυθό.
Το κουφάρι του καραβιού λειτούργησε ως λιμενοβραχίονας, άρχισε να συγκρατεί την άμμο στην θέση της γύρω του και σταδιακά, μέσα σε μια πενταετία περίπου, δημιουργήθηκε η σημερινή παραλία την οποία επισκέπτονται 1.500.000 άνθρωποι σε ετήσια βάση, ούσα η πιο μεγάλη και παράλληλα πιο φθηνή διαφήμιση για την Ζάκυνθο στα πέρατα του κόσμου.
Στο πέρασμα του χρόνου ο «Παναγιώτης» έγινε το απόλυτο αντικείμενο εκμετάλλευσης από όλους… Ακόμη και οι ντόπιοι άργησαν να εκτιμήσουν αυτό το θεόσταλτο δώρο που έφερε χρήμα, καθώς το τσακισμένο καράβι χρησιμοποιήθηκε μέχρι και για να δένουν πάνω του τα ημερόπλοια που μεταφέρουν κόσμο, κανόνες επισκεψιμότητας δεν καθορίστηκαν ποτέ και κάπως έτσι ορδές τουριστών κατέφθαναν κατά χιλιάδες. Πολλοί, δε, ασελγούσαν πάνω του με γκράφιτι, βανδαλισμούς κάθε είδους και φυσικά με… αποψίλωση αφού όλοι ήθελαν να πάρουν κι ένα μικρό κομμάτι του ως σουβενίρ.
Ακόμη κι όταν η ίδια η εικόνα του μαρτυρούσε ότι το πλοίο σιγά-σιγά εξαφανίζεται λόγω των καιρικών συνθηκών και της φύσης (κακοκαιρίες, κατολισθήσεις κ.τ.λ), ο κλασικός ελληνικός «ωχαδερφισμός» σε συνδυασμό με το ομιχλώδες καθεστώς σχετικά με το ποιος έχει την ιδιοκτησία και κατ’ επέκταση την ευθύνη, συνέβαλαν στο να μην ληφθεί το παραμικρό μέτρο για την προστασία του, με αποτέλεσμα να φτάσουμε στην σημερινή κατάσταση με το πλοίο να έχει μείνει σχεδόν το μισό και να έχει κοπεί στα τρία.
Πλέον, όπως επισημαίνει και ο καθηγητής και πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμης Λέκκας, το πρόβλημα δεν είναι μόνο ότι το ίδιο το πλοίο καταστρέφεται και εξαφανίζεται, αλλά ότι συμπαρασύρει σε ανάλογη τύχη και την παραλία. Ουσιαστικά, δηλαδή, αναστρέφει την κατάσταση που αρχικά την δημιούργησε. Δίχως τον «Παναγιώτη» η άμμος δεν θα έχει κανένα τρόπο να συγκρατηθεί και μοιραία αυτό θα σημάνει την επαναφορά της παραλίας στην πρότερη κατάσταση. Με λίγα λόγια το διάσημο και πόλος έλξης των τουριστών «Ναυάγιο» θα γίνει ξανά η απόμακρη και απρόσιτη ακτή του Άη Γιώργη…
Κατά καιρούς στην Ζάκυνθο έχουν γίνει πολλές συζητήσεις για το τι πρέπει να συμβεί από εδώ και πέρα, όμως το πρώτο μέλημα είναι ο ορισμός ενός διαχειριστή, που μπορεί να είναι ο Δήμος αλλά και κάποιο άλλο νομικό πρόσωπο, το οποίο θα καθορίσει τα επόμενα βήματα και θα θεσπίσει κανόνες. Όποια οντότητα κι αν συσταθεί για την προστασία του «Ναυαγίου» είναι βέβαια ότι αρχικά θα χρειαστεί να λάβει σκληρά μέτρα, όπως για παράδειγμα η απαγόρευση της πρόσβασης σε τουρίστες. Πράγμα που άλλωστε είχε γίνει και στο παρελθόν μετά από κατολισθήσεις, αφού δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι μιλάμε για μια άκρως σεισμογενή περιοχή.
Κάποιοι ήδη λένε να αντικατασταθεί ο «Παναγιώτης» από άλλο καράβι (για να μην χάσουμε τους… τουρίστες), όμως οι περισσότεροι ειδικοί ξεκαθαρίζουν ότι έστω και την ύστατη ώρα καλό είναι να αποφύγουμε τέτοιου τύπου κουτοπονηριές που άλλωστε μας έφτασαν ως εδώ. Προφανώς η παραλία θα χρειαστεί να κλείσει για μεγάλο χρονικό διάστημα και άνθρωποι με εξειδίκευση στην ναυπηγική θα χρειαστεί να δουλέψουν επί τόπου και να κάνουν μια ύστατη απόπειρα να επαναφέρουν το πλοίο σε μια ανεκτή κατάσταση ώστε να εξασφαλίσουν την μακροημέρευσή του για καιρό ακόμα. Ειδάλλως, το επόμενο «ναυάγιο» θα είναι αυτό του οριστικού τέλους και της απώλειας της νούμερο 1 τουριστικής ατραξιόν της Ζακύνθου και μιας εκ των σημαντικότερων σε ολόκληρη την Μεσόγειο.