Όσοι είχαν διαβάσει αυτήν την είδηση τον Ιανουάριο του 2019, αισθάνθηκαν μεγάλη έκπληξη. Ή ακόμα καλύτερα… ψάρωσαν. Ήταν, όμως, μια ιστορία πέρα για πέρα αληθινή.
Ένας ψαράς, ονόματι Γιώργος Καραγιαννάκης, βρισκόταν επί το έργον στην περιοχή του ακρωτηρίου της Καλόγριας στην Κασσάνδρα Χαλκιδικής.
Ήταν μία από τις φορές που στάθηκε τυχερός. Τα δίχτυα του είχαν παγιδεύσει σε βάθος περίπου 220 μέτρων ένα σπάνιο είδος. Ήταν ένας «χρυσός» μπακαλιάρος!
Όταν επέστρεψε στη στεριά με την Τζένη (σ.σ. το όνομα του αλιευτικού του), ο ψαράς έστειλε δείγμα στην Εποπτεία Αλιείας του αρμόδιου υπουργείου και στο Ινστιτούτο Αλιευτικής Έρευνας.
Η ενημέρωση που έλαβε ο Γιώργος Καραγιαννάκης ήταν ότι δεν είχε υπάρξει στην Ελλάδα κανένα καταγεγραμμένο είδος, ανάλογο με εκείνο που έπιασε στην Κασσάνδρα.
Οι πληροφορίες ανέφεραν ότι επρόκειτο για ένα ψάρι που πιθανότατα εισήχθη στα νερά της χώρας μας από άλλες θάλασσες.
Τι είναι, όμως, αυτό το είδος;
Το επίσημο όνομά του είναι merluccius merluccius. Πιο απλά, ευρωπαϊκός μορλούκιος. Ανήκει στη συνομοταξία των χορδωτών, στην ομοταξία των ακτινοπτερυγίων, στην τάξη των γαδόμορφων, στην οικογένεια των μερλουκιδών και στο γένος μερλούκιος. Συναντάται και ως Cornish salmon (σολομός Κορνουάλης) ή herring hake.
Απαντάται στις θάλασσες του βορειοανατολικού Ατλαντικού, από τη Νορβηγία και την Ισλανδία, νότια κατά μήκος της ευρωπαϊκής ακτής μέχρι τα Στενά του Γιβραλτάρ και νότια κατά μήκος της δυτικής ακτής της Αφρικής έως τη Μαυριτανία.
Εμφανίζεται επίσης στη Μεσόγειο Θάλασσα, στη Μαύρη Θάλασσα (μόνο στις νότιες ακτές) και στη Βαλτική Θάλασσα (έχει καταγραφεί ανατολικά μέχρι τη Λιθουανία).
Eίναι ένα σχετικά λεπτό, επίμηκες ψάρι, με μεγάλο κεφάλι και μεγάλες σιαγόνες, πάνω στις οποίες υπάρχουν πολλά μεγάλα κυρτά δόντια (η κάτω γνάθος έχει δύο σειρές δοντιών και η άνω μία σειρά), ενώ το εσωτερικό του στόματος είναι μαύρο.
Το είδος χωρίζεται σε δύο ξεχωριστά υποείδη, ανάλογα με την κατανομή: Το merluccius merluccius smiridus που βρίσκεται στη Μεσόγειο και το merluccius merluccius merluccius στον Ατλαντικό.
Κατά την ενηλικίωσή του, ο μπακαλιάρος έχει μήκος από 20 μέχρι 70 εκατοστά, αλλά μπορεί να φτάσει τα 140 και το βάρος του να… εκτοξευθεί ως τα 15 κιλά.
Τα θωρακικά πτερύγια έχουν 10 με 15 ακτίνες και διαθέτει δύο ραχιαία πτερύγια. Το πρώτο έχει τριγωνικό σχήμα, ψηλό με κοντή βάση, ενώ το δεύτερο είναι μακρύ, σχεδόν στο ίδιο μήκος με το οπίσθιο. Τα δύο τελευταία έχουν μία ελαφρά κυρτότητα.
Οι Αρχαίοι Έλληνες αποκαλούσαν «όνους» τους μπακαλιάρους εξαιτίας της σκούρας σταχτιάς ταινίας στη ράχη τους, που θυμίζει εκείνη των γαϊδάρων.
Ο ευρωπαϊκός μερλούκιος βρίσκεται συνήθως σε βάθη μεταξύ 70 και 370 μέτρων, ωστόσο μπορεί να εντοπιστεί και χαμηλότερα, ενώ την ημέρα παραμένει κοντά στον πυθμένα και τη νύχτα γίνεται πιο δραστήριος.
Έχει πολύ μεγάλη περίοδο ωοτοκίας που διαφέρει μεταξύ των πληθυσμών. Εμφανίζεται πιο αργά στους πιο βόρειους πληθυσμούς, διαρκεί από Δεκέμβριο έως Ιούνιο στη Μεσόγειο, από Φεβρουάριο μέχρι Μάιο στον Βισκαϊκό Κόλπο, από Απρίλιο έως Ιούλιο στη δυτική Ισλανδία και από Μάιο μέχρι Αύγουστο στη δυτική Σκωτία.
Στην Αδριατική Θάλασσα η ωοτοκία εμφανίζεται καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, αλλά κορυφώνεται το καλοκαίρι και το χειμώνα.
Οι θηλυκοί μερλούκιοι είναι μερικοί αναπαραγωγείς που μπορούν να γεννήσουν τέσσερις ή πέντε φορές κατά τη διάρκεια μιας περιόδου ωοτοκίας, με ανάπαυση στο ενδιάμεσο.
Η ωοτοκία συμβαίνει μεταξύ 100-300 μέτρων στη Μεσόγειο και σε βάθη όχι μεγαλύτερα από 150μ. στην Κελτική Θάλασσα.
Ο ευρωπαϊκός μερλούκιος πωλείται κυρίως στη νωπή του μορφή, αλλά μπορεί επίσης να είναι κατεψυγμένος, αποξηραμένος, αλατισμένος και κονσερβοποιημένος.
Το κρέας έχει ήπια γεύση, πιο λεπτή από αυτή του μπακαλιάρου του Ατλαντικού. Είναι αρκετά μαλακό, αλλά όταν ψηθεί, η υφή του αλλάζει σε σφιχτή και σαρκώδη. Είναι δημοφιλής στη Γαλλία και την Ιβηρική Χερσόνησο.
Συνδυάζεται με δυνατές γεύσεις, ενώ μαγειρεύεται συχνά με ντομάτες, σκόρδο, τσορίθο (τύπος χοιρινού λουκάνικου) και πάπρικα.
Η μισή αλήθεια είναι ότι στην πλειοφηψία των αναγνωστών, οι παραπάνω αράδες δεν λένε τίποτα ή σχεδόν τίποτα. «Δεν θέλω να το μάθω, θέλω να το φάω», όπως υπογράμμιζε και ο Γιώργος Κωνσταντίνου στην ταινία «Χτυποκάρδια στο θρανίο». Η άλλη μισή είναι ότι γράφοντας ή διαβάζοντας αυτό το αφιέρωμα, η όρεξη ανοίγει σε όσους είναι λάτρεις των ψαρικών.
* Οι φωτογραφίες στο εσωτερικό του κειμένου είναι από το halkidikinews.gr